فصلنامه دانشکده بهداشت و

---

امروزه بررسی کیفیت زندگی در پژوهشهای مختلف بشری و بالاخص در گروههای معلولین از جمله سر فصلهای مهم و کاربردی تلقی می شود. هدف پژوهش حاضر، بررسی کیفیت زندگی معلولین ضایعه نخاعی عضو انجمن ضایعات نخاعی شهر تهران بود. به همین منظور 86 نفر از اعضای انجمن ضایعات نخاعی در سال 82 با شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند.اطلاعات به وسیله پرسشنامه خود اجرا جمع آوری شد. در سوالات این پرسشنامه بر برداشت خود فرد ازکیفیت زندگی تکیه شده است. پرسشنامه به کاررفته در این پژوهش از پرسشنامه لنکاشایر و ویسکانسین اقتباس شده که در آن نکات فرهنگی - اجتماعی مردم ایران لحاظ شده است. این پرسشنامه شامل دو بخش است که بخش اول شامل مشخصات دموگرافیک سن، جنس، و مشخصات ضایعه از قبیل نوع ضایعه،علت ضایعه و مدت زمان ضایعه می باشد و 5 سوال را به خود اختصاص داده است. در بخش دوم، سوالات مربوط به بررسی ابعاد 11 گانه کیفیت زندگی (شامل اشتغال، تحصیل، اوقات فراغت، وضعیت اقتصادی، مسکن،انجام فعالیت های روزمره زندگی، روابط فامیلی، روابط اجتماعی، سلامت جسمانی، آسایش روانی، خودپنداری، استقلال و عدم وابستگی به محیط) جای داده شده است. نتایج این بررسی نشان داد که 73.3% از افراد مبتلا به ضایعه نخاعی مورد بررسی، کیفیت زندگی خود را با درصد تقریبا برابر، متوسط و خوب ارزیابی می کنند. در بررسی ابعاد 11 گانه کیفیت زندگی میانگین نمره کیفیت زندگی افراد مورد بررسی در بعد روابط اجتماعی از میانگین نمره اخذ شده در سایر ابعاد بالاتر بود (3.67 از 5 نمره) هرچند در افراد متاهل، میانگین نمره کیفیت زندگی در بعد روابط فامیلی بیش از این مقدار بوده است (3.95 از 5 نمره). در بررسی ارتباط بین کیفیت زندگی با جنس، سن، علت، نوع و مدت ضایعه مشاهده شد که کیفیت زندگی در زنان دچار ضایعه نخاعی برتر ازمردان مبتلا بوده است (P<0.01) و میانگین نمره کیفیت زندگی در زنان 3.3 و در مردان (2.9 از 5 نمره بود)، اما کیفیت زندگی با متغیرهای سن، علت ضایعه، نوع ضایعه و مدت زمان ضایعه ارتباط معناداری را نشان نداد. نتایج این تحقیق گویای این واقعیت است که درصد بالایی از افراد مورد بررسی، سطح کیفیت رندگی خود را متوسط و خوب بیان کرده اند که بسیار نزدیک به کیفیت زندگی گزارش شده در افراد مبتلا به ضایعات نخاعی در سایر نقاط جهان است.

---

زمینه و هدف: غلظت بالای مواد آلی و آمونیاک و ورود ترکیبات سمی منجر به عملکرد ضعیف سامانه های تصفیه شیرآبه مراکز دفن به هنگام کاربرد مستقیم تصفیه زیستی می گردد. هدف از این پژوهش تعیین عملکرد راکتور در تغذیه ناپیوسته در تصفیه زیستی شیرآبه دفن بهداشتی همراه با کاربرد پودر کربن فعال می باشد.

روش کار: شیرآبه خام قبل از مرحله تصفیه زیستی، از طریق فرآیندهای انعقاد و لخته سازی پیش تصفیه شده و آمونیاک موجود در آن به وسیله فرآیند عریان سازی با هوا در pH بالا حذف گردید. در این مطالعه،  شیرابه پیش تصفیه شده در یک حوضچه هوادهی به روش تغذیه ناپیوسته مورد تصفیه زیستی قرار گرفت. سه چرخه زمانی مختلف (40 ×1، 10 × 4 و 8 × 5) ساعت درحضور و عدم حضورg/L2پودر کربن فعال بررسی شد.

نتایج: نتایج نشان داد که کاربرد پودر کربن فعال به شکل قابل توجهی بازده حذف COD را بهبود بخشید. مقدار COD در راهبری به صورت تغذیه ناپیوسته با چرخه زمانی 8 × 5 ساعت در حضورg/L  2 پودر کربن فعال، از مقدار اولیه mg/L 3900 به mg/L 169 و در هنگام عدم کاربرد PAC به mg/L 622 کاهش یافت.

نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش و سایر مطالعات انجام شده توسط دیگران، میتوان اظهار داشت که راکتور تغذیه ناپیوسته دارای عملکرد بسیار خوبی در تصفیه شیرآبه پیش تصفیه شده می باشد.

---

زمینه و هدف: مهم ترین اصل برای سازمانها ، بقا و توسعه است. امروزه برای بقا در صحنه رقابت، خلاقیت و نوآوری یک امر مهم و حیاتی می باشد. یکی از عوامل مؤثر در ایجاد نوآوری، سبک تفکر مدیران سازمان ها است. هدف از این مطالعه تعیین رابطه این دو متغیر در میان مدیران ارشد ومیانی بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال1387 بود.

روش کار: نوع مطالعه مقطعی از نوع توصیفی - تحلیلی بود. محیط پژوهش 12 بیمارستان آموزشی و تعداد نمونه برابر کل جامعه آماری ( 84 نفر مدیر ارشد و میانی) بود. روش نمونه گیری براساس سرشماری صورت گرفت. ابزار مورد استفاده  جهت اطلاعات، پرسشنامه های استاندارد سبک تفکر و نوآوری سازمانی بود. با انجام یک مطالعه آزمایشی ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه سبک تفکر و نوآوری سازمانی به ترتیب برابر 83/0 و 72/0 به دست آمد. داده های حاصل از این دو پرسشنامه با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج: ارتباط ضعیف معنی داری بین سبک تفکر و نوآوری سازمانی مشاهده شد و سبک تفکر عمل گرایی بیشترین رابطه را با نوآوری سازمانی داشت.

نتیجه گیری: برای ایجاد نوآوری، سبک تفکر، نقشی محوری و بنیادین دارد. هیچ یک از سبک های تفکر بر دیگری رجحان و برتری ندارد و در هر شرایطی یکی از آنها بهترین نتایج را به دست خواهد داد.

---

  زمینه و هدف: کودکانی که در خیابان کار و زندگی می کنند از جمله گروه های در معرض خطر ابتلا به ایدز در سراسر جهان هستند. جمعیت قابل توجه کودکان خیابانی و ضعف برنامه های موجود برای این گروه از تهدیدهای وضعیت ایدز در ایران به شمار می رود . در این مقاله وضعیت مصرف مواد در کودکان خیابانی بررسی شده است.

  روش کار: این مقاله بخشی از پژوهشی گسترده تر از نوع ارزیابی سریع و پاسخ ( RAR ) در خصوص کودکان خیابانی می باشد که طی سال 92- 1391در شهر تهران انجام گرفت. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه و به شیوه پرسشگری از 289 کودک خیابانی که به روش نمونه گیری مبتنی بر زمان و مکان انتخاب شدند جمع آوری شده است.

  نتایج: نتایج این مطالعه نشان داد که از مجموع کودکان خیابانی 6/25% سابقه مصرف سیگار و/یا مواد مخدر و/یا الکل داشته اند. بیشتر این مصرف کنندگان پسر و در رده سنی 18-15 سال بوده اند. شیوع مصرف سیگار و/ یا قلیان در شش ماه قبل از مطالعه در کل کودکان 1/12%، الکل و یا مشروب11%، مصرف مواد مخدر 9/6% بوده است. طبق یافته های این مطالعه مصرف الکل و مواد مخدر رابطه معناداری با سن، نوع کار و سابقه ترک خانه دارد. بیشترین فراوانی دلیل مصرف مواد در کودکان مربوط به کنجکاوی (6/56%) و در مراتب بعدی لذت (6/39%)، تفریح (8/35%) بوده است.

  نتیجه گیری: با توجه به بالا بودن معنی داری رابطه مصرف مواد مخدر با مصرف سیگار، الکل، جنسیت، سن، و ترک خانه توصیه
می­شود برنامه­های پیشگیری از مصرف مواد، از سنین پایین تر برای همه کودکان با تاکید بیشتری در مورد پسران آغاز گردد. همچنین مداخلات خانواده ها از نوع نارانان (برای مصرف مواد) و الانان (برای مصرف الکل) و تلاش برای بهبود شرایط زندگی کودکان به منظور پیشگیری از ترک خانه راهبرد اصلی برای کاهش مصرف مواد خواهد بود.

---

  زمینه و هدف: مالاریای بدون علامت به عنوان یکی از معضلات و چالش ­ های مهم در برنامه های کنترل، حذف و ریشه ­ کنی مالاریا در مناطق آندمیک بشمار می ­ رود. موارد عفونت های بدون علامت باعث پایداری و بقای مالاریا می گردد، این افراد به دلیل عدم بروز علائم بالینی، درمان نمی شوند و درحکم مخزنی برای آلودگی پشه ­ های ناقل و ابقای بیماری در منطقه می باشند . بنابراین شناسایی افراد مثبت بدون علامت و تعیین عوامل ایجاد کننده آن بسیار مهم است. مطالعه حاضر با هدف کمک به تدوین راهبرد های حذف بیماری مالاریا در منطقه آلوده شهرستان جاسک استان هرمزگان طی سالهای 1392-1391 صورت گرفت.

  روش کار: تعداد 200 نفر از جمعیت تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی شهرستان جاسک بطور تصادفی انتخاب ودر سه نوبت از آنان لام تهیه شد. نمونه های تهیه شده در هر نوبت به سه روش میکروسکوپی، RDTs و مولکولی( PCR ) با دقت مورد بررسی قرار گرفتند.

  نتایج: از تعداد 600 لام که به روش میکروسکوپی بررسی شدند هیچ مورد مثبتی یافت نشد. همچنین در آزمایش های RDTs و Nested-PCR که برروی نمونه های جمع آوری شده انجام گردید، مورد مثبت ملاحظه نشد.

  نتیجه گیری : نتایج بدست آمده نشان­دهنده اجرای موفق برنامه­های کنترلی و پیش حذف مالاریا در مناطق مورد مطالعه است، لذا اجرای برنامه حذف مالاریا در این منطقه در حال حاضر قابل اجرا است.

---

زمینه و هدف: مشارکت اجتماع و والدین در طرح های تکامل همه جانبه کودکی (ECD) مورد تاکید قرار گرفته است. این مقاله به درس آموخته های طرح مزدک برای درگیر کردن اجتماع در برنامه ی پایش و ارتقاء تکامل کودکان می پردازد.

روش کار: پژوهش مشارکتی مبتنی برجامعه (CBPR) از نوع تحقیقات نظام سلامت(HSR) است. خانوارهای ساکن در غرب محله ایوانک جامعه هدف طرح بوده و300 نفر از کودکان تحت پوشش قرار گرفته اند. کلیه مراحل طرح با مشارکت گروهی10 نفره از خانم­های داوطلب محلی (رضاکاران) که هریک 30 نفر تحت پوشش دارند، انجام شد. پس از 9 ماه از اجرای طرح طی دو بحث گروهی متمرکز (FGD) و یک ارزیابی تلفنی با 50 نفر از والدین موانع و چالش­های مشارکت مردم بررسی شد.

نتایج: سه سطح درگیر کردن مشارکت اجتماع محلی در این طرح صورت گرفته است: 1) ادغام و پیوند دادن خدمات و برنامه های موجود در سازمان­های اجتماع 2) ایجاد سازماندهی واسطی از مردم برای تسهیل درگیرکردن اعضای جامعه (رضاکاران) 3) درگیر کردن خود والدین در فرایند پایش و ارتقاء تکامل کودکان. موانع مشارکت فعالانه تر والدین عبارتند از: اشتغال مادران؛ تعدد فرزندان؛ ممانعت پدر یا دیگر اعضای خانواده؛ تعطیلات و بدی هوا؛ زیاد بودن افراد تحت پوشش هر رضاکار و عدم امکان شناخت و ارتباط عمیقتر با مادران؛ نامنظم بودن پیگیری، و اختلافات سنی و تحصیلی داوطلبان با افراد تحت پوشش؛ تعویض و ناپایداری رضاکاران.

نتیجه گیری: اعتمادسازی، جلب مشارکت و توانمندسازی مردم و سازمان­های دولتی/غیردولتی از مهمترین چالش­های اینگونه اقدامات است. این تجربه نشان می­دهد می­توان از طریق انتخاب برنامه مورد علاقه و اولویت مردم و استفاده از ابزاری که بکارگیری آن برای آنها ساده و دلپذیر است (آلبوم تکامل)، استفاده از تکنولوژی های روز برای تسهیل ارتباطات و انتخاب داوطلبین سازگار با شرایط اجتماعی مردم و نهایتا ارتقاء انگیزه داوطلبان برای پایداری فعالیت­ها شانس موفقیت را افزایش داد.

---

زمینه و هدف: سوءمصرف مواد یکی از مشکلات دیرپای اجتماعی و سلامتی ایران محسوب می‌گردد. به منظور برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری برای پیشگیری، درمان و کاهش آسیب سوء مصرف مواد، دستیابی به اطلاعات دقیق، قابل اعتماد و روزآمد در ارتباط با این اختلال، ضروری است. هدف از این مطالعه، دستیابی به داده‌هایی دقیق در مورد شیوع و الگوی مصرف مواد در جمعیت تهران بود.
روش کار: پژوهش از نوع مقطعی و پیمایش خانوار بر روی حجم نمونه 6024 نفری از ساکنین 15 تا 64 ساله شهر تهران انجام گرفت. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، فرم محقق ساخته‌ای بود که اطلاعات دموگرافیک و اطلاعات مربوط به مصرف انواع مواد در هفته، ماه و سال گذشته و در طول عمر را جمع‌آوری کرد.
نتایج: 5646 نفر در مطالعه شرکت نمودند. شیوع مصرف در طول عمر در استان تهران برای سیگار، 9/21% ، برای قلیان، 8/26%، برای مشروبات الکلی، 1/12% و برای مواد، 3/7% بود. این میزان در هفته گذشته برای سیگار، 9/12% ، برای قلیان 5/10%، برای مشروبات الکلی 8/1% و برای مواد، 2/2% بود.
نتیجه گیری: شیوع مصرف سیگار، قلیان، مشروبات الکلی و مواد در استان تهران بالا است. این آمار برای مصرف الکل، قلیان و سیگار در طول عمر، بالاتر از آمارهای کشوری و برای مصرف مواد در طول عمر، کمتر از شیوع در کشور است.