فصلنامه دانشکده بهداشت و

---

زمینه و هدف: اسیدهای چرب امگا-3 از طریق ساز و کارهای خاصی می­توانند التهاب را کاهش دهند. در این مطالعه تأثیر مکمل یاری اسیدهای چرب امگا-3 بر غلظت CRP،  TNF-αو اینترلوکین-2 در سرم بیماران دیابتی نوع 2 بررسی گردید.

روش­ کار: پژوهش حاضر با روش کارآزمایی بالینی تصادفی دو سوکور بر روی 57 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 صورت گرفت .افراد به صورت تصادفی به دو گروه دریافت کننده امگا-3 (2714 میلی­گرم: 1548 میلی­گرم EPA، 828 میلی­گرم DHA و 338 میلی­گرم سایر انواع اسیدهای چرب امگا-3) و دریافت کننده دارونما (قرص روغن آفتابگردان: 2100 میلی­گرم) تقسیم شدند و به مدت 8 هفته این مکمل­ها را مصرف نمودند.

نتایج:  TNF-αدر گروه امگا-3 در مقایسه با گروه دارونما، پس از انجام مطالعه به شکل معنی­داری کاهش یافت (01/0>p).  IL-2 نیز در پایان مطالعه در گروه مداخله در مقایسه با گروه شاهد با کاهش معنی­داری روبرو گشت (001/0>p). میان دو گروه امگا-3 و دارونما، چه در ابتدا و چه در انتهای کارآزمایی بالینی، در خصوص CRP تفاوت معنی­داری وجود نداشت.

نتیجه ­گیری: با توجه به کاهش دو بیومارکر التهابی IL-2 و TNF-α در نتیجه مکمل یاری اسیدهای چرب امگا-3، استفاده از این  مکمل­ها یا از منابع غذایی سرشار از اسیدهای چرب مزبور از قبیل انواع ماهی­ها جهت کاهش التهاب ناشی از دیابت توصیه می­گردد.

---

زمینه و هدف: کمبود ویتامین D در آسیا و در منطقه ی خاورمیانه از شیوع بالایی برخوردار است. هم چنین ارتباط ثابت شده و معکوسی با شیوع دیابت نوع 2 دارد. هدف از این مطالعه، بررسی وضعیت کلسیم و ویتامین D در افراد دیابتی در مقایسه ی با افراد سالم است.

روش کار: این مطالعه مورد- شاهدی بر روی 180 نفر شامل 95 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 و 85 فرد سالم انجام گرفت. بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 از بین مراجعه کنندگان به انجمن دیابت ایران به طور تصادفی انتخاب شدند. در این مطالعه سن و جنس بین دو گروه با یکدیگر تطابق داشتند. سطح سرمی کلسیم، فسفر، ویتامینD ، هورمون پاراتورمون و اندازه های تن سنجی شامل قد، وزن و نمایه توده بدنی اندازه گیری شدند.

نتایج: میانگین و انحراف معیار سن در افراد دیابتی 18/11±26/51 و در افراد سالم 39/13±55/51 سال است. میانگین نمایه توده بدنی در بیماران دیابتی k‏g/m² 30/9±22/26 در افراد سالم  kg/m² 55/4 ± 26/26 است. 8/55 درصد افراد دیابتی و 57 درصد افراد سالم دچار کمبود و 3/26 درصد افراد دیابتی و 6/18 درصد افراد سالم  دچار ناکفایتی وضعیت ویتامین D بودند.

نتیجه گیری: کمبود ویتامین D هم در میان بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 و هم افراد سالم از شیوع بالایی برخوردار است و به نظر می آید به عنوان یک مشکل بهداشتی- تغذیه ای در جامعه مطرح باشد.

---

زمینه و هدف: گوجه فرنگی و محصولات آن غنی ترین منبع لیکوپن (قوی ترین آنتی اکسیدان در بین کاروتنوییدها و یک فاکتور ضد التهابی) می­باشند. اثر حفاظتی گوجه فرنگی و محصولات آن بر روی سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی و کاهش خطر ابتلا به بیماری­های التهابی، احتمالا به دلیل تاثیر هم افزایی سایر کاروتنوییدها در کنار لیکوپن در این مواد غذایی می باشد. لیکوپن به عنوان یک عامل ضد التهاب از بیان سیتوکین های التهابی جلوگیری می­کند. از آنجا که چاقی یک وضعیت مزمن التهابی بوده که در آن افزایش انباشت چربی در بدن با افزایش سطوح پارامترهای التهابی ارتباط دارد، مصرف مواد غذایی حاوی لیکوپن می تواند با کاهش التهاب در افراد دارای اضافه وزن یا چاقی همراه باشد.
روش ­کار: در یک کارآزمایی بالینی 106 دختر دارای اضافه وزن یا چاقی از میان دانشجویان ساکن خوابگاه­های دانشگاه علوم پزشکی تهران انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه تحت مداخله (تعداد=53) و کنترل (تعداد=53) تقسیم شده و به ترتیب 330 میلی لیتر در روز آب گوجه­ فرنگی یا آب به مدت 20 روز دریافت کردند. غلظت­های سرمی اینترلوکین-6، اینترلوکین-8، فاکتور نکروز دهنده تومور-آلفا و پروتیین واکنش پذیر-C با حساسیت بالا، در ابتدای مطالعه و روز بیستم به وسیله آزمون الیزا آنالیز و بین دو گروه مقایسه شدند.
نتایج: غلظت­های سرمی IL-8 و TNF-α در روز بیستم در گروه دریافت کننده آب گوجه فرنگی نسبت به ابتدای مطالعه و در مقایسه با گروه کنترل به طور معنی­داری کاهش یافت. آنالیز زیر گروه­ها نشان داد که این تاثیر تنها در افراد دارای اضافه وزن دیده می شود. در بین افراد چاق، غلظت سرمی اینترلوکین-6 در گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل کاهش یافت اما تغییری در اینترلوکین-8 و فاکتور نکروز دهنده تومور-آلفا مشاهده نشد.
نتیجه گیری: آب گوجه فرنگی التهاب را در افراد دارای اضافه وزن و چاقی کاهش می­دهد. بنابراین افزایش دریافت گوجه­ فرنگی می­تواند نقش مهمی در کاهش خطر بیماری­های التهابی از قبیل: بیماری­های قلبی عروقی و دیابت که با چاقی ارتباط دارند داشته باشد.