زمینه و هدف: احتمالا مهمترین و جدیترین تهدید بهداشت عمومی برای بشر بعد از بیماری طاعون HIV/AIDS بوده است. زندانها با توجه به شرایط خود میتوانند بیماریهای عفونی مثل HIV/AIDS و هپاتیت را در داخل خود گسترش داده و سپس آنرا به جامعه انتقال دهند. راهبرد اصلی برای کنترل HIV/AIDS و هپاتیت در بین معتادان تزریقی اجرای برنامههای کاهش آسیب است. چند سال است که برنامههای کاهش آسیب در زندانهای ایران اجرا میشوند. هدف از این مطالعه ارزشیابی برنامههای کاهش آسیب در زندانهای ایران بر اساس نظرات مدیران و کارکنان و پزشکان زندانها است.
روشکار: 370 نفر از کارکنان زندانهای سراسر کشور طی مطالعهای مقطعی در سال 1388 برای اندازهگیری نظراتشان در زمینه برنامههای کاهش آسیب، شامل درمان نگهدارنده با متادون و توزیع سرنگ و سوزن مورد بررسی قرار گرفتند.
نتایج : 23/95 درصد کارکنان زندان ها نسبت به اجرای برنامهی درمان نگهدارنده با متادون نگرش مثبت داشتند و اجرای آن را در زندانها موفقیت آمیز میدانستند. 35/70 درصد این افراد نسبت به طرح توزیع سرنگ در زندانها نیز نگرش مثبت داشتند. نوع استخدام و سابقهی کار کارکنان بر نگرشی که این افراد نسبت به برنامهی درمان جایگزین با متادون داشتند تاثیر داشت. سن تنها عاملی بود که بر نگرش افراد نسبت به اجرای طرح توزیع سرنگ تاثیرگذار بود.
نتیجهگیری : نگرش و ارزیابی مثبت مدیران، کارکنان و پزشکان زندان ها نسبت به اجرای برنامهی درمان جایگزین با متادون نشان دهنده موافقت زیاد این افراد با برنامههای مذکور است و نشانه موفقیت اجرای این برنامه در زندانهای کشور است. اما موافقت و همراهی کاملی نسبت به برنامه توزیع سرنگ در زندانها وجود ندارد. نکتهای که در برنامه درمان جایگزین با متادون میتواند نگرانی ایجاد کند این است که5/42 درصد از افراد مورد مطالعه عقیده دارند که اجرای برنامهی درمان جایگزین با متادون در زندان ها، اگر کنترل نشود ممکن است که منجر به افزایش اعتیاد گردد.
