فصلنامه دانشکده بهداشت و

زمینه و هدف: امروزه اولویت بندی مشکلات و توزیع منابع براساس نیازهای اساسی اعضا جامعه، مشخص می گردد. به دنبال ارزیابی جامعه که براساس الگوی تدوین شده در دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، در روستای گلحصار صورت پذیرفته است، "سو مصرف مواد مخدر" به عنوان اولویت اول مردم مشخص گردید. مطالعه حاضر به منظور برآورد اندازه جمعیت سوء مصرف کنندگان مواد مخدر با استفاده از روش بسط شبکه ای، پرداخته است.

روش کار: این مطالعه مقطعی به روش نمونه گیری هدفمند بر روی ۳۲۰ نفر از افراد ۱۵ تا ۶۵ ساله جامعه انجام شد. روش مطالعه شامل دو بخش برآورد شبکه ی اجتماعی افراد جامعه با استفاده از ۳۲ زیرگروه جمعیتی و رویکرد فراوانی روش بسط شبکه ای و سپس تخمین تعداد افراد جمعیت­های پنهان انجام گردید. جهت تطبیق خطاهای رایج در این روش از ضرایب تصحیح مربوطه استفاده شد.

نتایج: متوسط شبکه اجتماعی افراد برابر با ۶۸/۱۶±۷۹/۱۶۰ بدست آمد (۳۰/۱۹۴_۷۸/ ۱۲۸CI: ۹۵% ). فراوانی مواد مخدر سیگار و قلیان و موادالکلی و تریاک و شیشه و کراک و هروئین و مواد مخدر تزریقی و اکستازی با ۴۳/۱۰۳، ۲۵/۸۸، ۹/۹۶، ۴۶/۷۶، ۳۷/۶۹، ۰۳/۳۰، ۴۸/۳۶ ،۲۰/۷، ۲۳/۴ نفر به ازای هر هزار نفر برآورد شد. درصد مردان سوء مصرف کننده مواد مخدر، بیش از زنان بود.

نتیجه گیری:اندازه جمعیت سوء مصرف کننده مواد مخدر در این روستا بیش از سایر مطالعات مشابه مشخص گردید. در نتیجه در راستای رفع این معضل نیاز است که  تدوین و اجرای برنامه عملیاتی متناسب توسط مسئولین و برنامه ریزان و با همکاری اعضا جامعه  صورت پذیرد.

زمینه و هدف: ارتباط یکی از قدیمی ترین و در عین حال عالی ترین دستاوردهای بشری و زمینه ساز زندگی اجتماعی ماست. پژوهش های انجام شده نشان داده اند عواملی نظیر عزت نفس، مهارت¬های بین فردی، برقراری ارتباط مطلوب، تعیین هدف و شناسایی ارزش های فردی در پیشگیری و کاهش ابتلای افراد به انواع ناهنجاریهای رفتاری و اختلالات روانی(مانند اضطراب، افسردگی و ...) و افزایش سلامت روان نقش موثری دارند. بدین منظور برآن شدیم تا رابطه مهارتهای ارتباطی و سلامت روان را در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد بررسی نماییم.

روش کار: مقاله حاضر، حاصل یک مطالعه مقطعی تحلیلی در سال ۱۳۹۰ می باشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه علوم پزشکی مشهد بود. ۲۱۰ دانشجو با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب و پس از اخذ رضایت نامه آگاهانه به منظور بررسی رابطه مهارتهای ارتباطی و سلامت روان مورد بررسی قرار گرفتند. در این پژوهش از دو آزمون مهارتهای ارتباطی و سلامت عمومی به عنوان ابزار جمع آوری اطلاعات استفاده شد. برای توصیف داده ها از نمودارها و جداول آماری و برای انالیز از آزمون کروسکال والیس، من ویتنی و کای دو استفاده شد. نرم افزار مورد استفاده SPSS ۱۶ و سطح معنی داری در تمامی آزمونها ۵ درصد است. برای بررسی همبستگی متغیرها از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شده است.

نتایج: یافته های این پژوهش نشان داد که ۶۱/۹% از دانشجویان مشکوک به داشتن اختلال روانی بودند. آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که سلامت روان با سن و مهارتهای درک پیام و بینش نسبت به فرآیند ارتباط و گوش دادن و قاطعیت در ارتباط، رابطه معنی داری نداشت. (۰/۷۲۷=p ) و (p=۰/۶۵۳) و (p=۰/۸۵۷) و (p=۰/۶۲۶) و (p=۰/۴۷۷) اما بین سلامت روان و مهارت کنترل عواطف همبستگی معنی داری مشاهده شد. (۰/۰۱=p) آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که مهارتهای ارتباطی با سن و اختلال عملکرد اجتماعی ارتباطی ندارد. (p=۰/۲۲۸) و (p=۰/۰۷۴) اما بین مهارتهای ارتباطی و اضطراب و نشانگان جسمی و مقیاس افسردگی همبستگی معکوس معنی داری مشاهده گردید. (p=۰/۰۴۳) و (p=۰/۰۴۹) و (p=۰/۰۴۹). از نظر میانگین نمره مهارت­های ارتباطی در میان گروههای جنسیت، نوع رشته و مقطع تحصیلی، محل سکونت، وضعیت تاهل و وضعیت اشتغال تفاوت معنی داری مشاهده نشد (p=۰/۴۰۶) و (p=۰/۴۰۴) و (p=۰/۲۷۷) و (p=۰/۸۷۵) و (p=۰/۲۷۴). از نظر میانگین نمره سلامت روان در سه گروه وضعیت تاهل و جنسیت و رشته تحصیلی تفاوت معنی دار مشاهده شد (p=۰/۰۰۶) و (p=۰/۰۳۶) و (p<۰/۰۰۱) اما در متغیرهای مقطع تحصیلی، محل سکونت و وضعیت اشتغال تفاوت معنی داری وجود نداشت (p=۰/۰۸۰) و (p=۰/۹۵۱) و (p=۰/۹۷۸).

نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، انجام ارزیابی های روانشناختی دانشجویان و ارایه خدمات مشاوره ای و برگزاری کارگاه های آموزشی مهارتهای ارتباطی در جهت ارتقای سطح سلامت روانی دانشجویان توصیه می گردد.