فصلنامه دانشکده بهداشت و

---

زمینه و هدف: غنی سازی شغل، روشی است که برای افزایش رضایت و انگیزش شغلی کارمندان استفاده می شود. مدل ویژگیهای شغلی هاکمن و اولدهام (۱۹۷۶) بعنوان پایه ای برای تعداد زیادی از تلاش های غنی سازی شغل عمل می کند. هدف از این مطالعه، تعیین ارتباط ویژگیهای شغلی با رضایت شغلی در میان کارکنان بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال ۱۳۸۶ .
روش کار: نوع مطالعه مقطعی از نوع توصیفی - تحلیلی بود. محیط پژوهش ۶ بیمارستان (دولتی و خصوصی) امام خمینی، دکتر شریعتی، بهارلو، ضیائیان، مدائن و آزادی بودند که همگی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران قرار دارند. تعداد نمونه ۴۰۰ نفر بود شامل ۲۰۰ نفر کارمند (۵۰ درصد)، ۱۵۱ پرستار (۳۸ درصد) و ۴۹ پزشکی (۱۲ درصد). روش نمونه گیری طبقه ای بود. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه ای دو بخشی بود که بخش اول آن مربوط به شناخت شغل و بخش دوم آن ناظر به رضایت شغلی بود. پایایی پرسشنامه با انجام Test - Retest و با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون تائید شد. (۸۸/۰ = r ). آزمونهای مورد استفاده برای تحلیل داده ها linear - by- linear و ordinal logistics regression analysis بودند.
نتایج: ارتباط معنی داری میان توان بالقوه انگیزشی (Motivational Potential Score=MPS) و اجزای آن (به جز بازخورد) با رضایت شغلی مشاهده شد (۰۵/۰P<) و ماهیت شغلی بیشترین تاثیر را روی رضایت شغلی داشت.
نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهند که تمامی ویژگیهای شغلی(به جز بازخور روی رضایت شغلی تاثیر مثبت داشتند) . اگر چه محیط کاری نیاز به بازسازی دارد اما مهم این است که به این نکته توجه داشته باشیم که ویژگیهای شغلی نقش زیادی در تغییر سطح رضایت کارکنان دارند.

---

زمینه و هدف: بررسی میزان پای‌بندی (Adherence) به پروفیلاکسی با داروهای ضد رتروویروسی به دنبال مواجهه­ی شغلی و غیرشغلی با HIV  در افراد مراجعه­کننده به مرکز مشاوره­ی بیماری‌های رفتاری بیمارستان امام خمینی(ره) طی سال­های ۱۳۸۷ لغایت ۱۳۸۸.

روش ­کار: در این مطالعه­ی توصیفی و طولی، پس از نمونه‌گیری و انتخاب بیماران و ثبت اطلاعات آن‌ها، میزان پای‌بندی براساس گزارش خود بیماران و در مورد هر یک از داروها (زیدوودین، لامی وودین و افاویرنز) مورد محاسبه قرار گرفت. بیماران در این مطالعه به صورت ماهانه و به مدت ۴ ماه مورد پیگیری قرار گرفتند و در صورت پای‌بندی کمتر از ۹۵ درصد علت عدم مصرف داروهای ضد رتروویروسی از آن‌ها پرسیده شد و ثبت گردید.

 نتایج: در این مطالعه ۸۹ بیمار بررسی شدند که ۵۵ نفر (۸/۶۱ درصد) مرد و ۳۴ نفر (۲/۳۸ درصد) زن بودند که متوسط سن آن‌ها
۳۹/۸ ± ۱۶/۳۰ بود. ۴۷ نفر (۸/۵۲ درصد) مجرد و ۴۲ نفر (۱/۴۷ درصد) نیز متأهل بودند. ۲۷ نفر (۳/۳۰ درصد) پزشک و ۳۵ نفر
(۳/۳۹ درصد) پرستار و ۲۷ نفر (۳/۳۰ درصد) خارج از سیستم پزشکی بودند. ۳۶ نفر (۵/۴۰ درصد) درمان را قطع نمودند که از این تعداد، ۲۴ نفر (۲۷ درصد) به طور صحیح (پس از مشخص شدن سرولوژی منفی فرد منبع) و ۱۲ نفر (۴/۱۳ درصد) به طور اشتباه درمان را قطع کرده بودند. در این مطالعه مجموعا ۵۳ نفر (۶/۵۹ درصد) درمان را به طور کامل دریافت نموده بودند. در مطالعه­ی حاضر، ارتباط معنی‌داری بین سن و متاهل بودن با پای‌بندی به درمان مشاهده گردید (۰۵/۰>p).

نتیجه‌گیری: قطع درمان به علت منفی شدن آزمایش فرد منبع در مطالعه­ی ما بیشتر از مطالعات قبلی بوده است که نشانه­ی در دسترس‌تر بودن فرد منبع در مطالعه­ ی ما می‌باشد .

---

  زمینه و هدف: مالاریا از قدیم به عنوان یکی ازمسائل بهداشتی مهم کشورتلقی شده است. نظام مراقبت مالاریا یکی از قدیمی ترین و منسجم ترین نظام های مراقبت بیماری­ها در کشور است. برنامه کنترل مالاریا از ابتدای سال۱۳۹۰ از کنترل به حذف تغییر یافت.
بنابراین بررسی کیفیت نظام مراقبت مالاریا در این برهه از اهمیت زیادی برخوردار است. مطالعه حاضر به منظور بررسی تاثیر برنامه حذف بر روی کیفیت نظام مراقبت مالاریا طراحی شده است.

  روش کار: این مطالعه یک مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع مقایسه ای می­باشد که در چهار دانشگاه علوم پزشکی واقع در استان­های مالاریاخیز کشور که انتقال محلی مالاریا در آنها جریان دارد، به منظور ارزیابی کامل بودن و صحت نظام مراقبت مالاریا در دو مقطع قبل و بعد از شروع برنامه حذف مالاریا در کشور، صورت پذیرفته است. در این مطالعه کلیه فرم های مربوط به موارد مثبت مالاریا در طی سال های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱ که از مراکز بهداشتی درمانی منتخب در استان­های مالاریاخیز به سطح شهرستان فرستاده شده بود از نظر کیفیت مورد بررسی قرار گرفت و کامل بودن و صحت داده ها ارزیابی گردید و در دو مقطع دوسال قبل و دو سال بعد از شروع برنامه حذف مالاریا با هم مقایسه شد.

  نتایج: تعداد ۱۹۲۷ فرم، ۱۰۳۶ فرم(۸/۵۳%) برای سالهای ۸۸ و ۸۹ (قبل از برنامه حذف) و ۸۹۱ فرم(۲/۴۶%) برای سال های۹۰ و ۹۱ (بعد از برنامه حذف) مورد بررسی قرار گرفت. بررسی شاخص کامل بودن اطلاعات به تقکیک دانشگاه های علوم پزشکی مورد مطالعه نشان داد برای مجموع دو فرم ۳و ۴، بیشترین و کمترین درصد کامل بودن را به ترتیب دانشگاه­های علوم پزشکی ایرانشهر و هرمزگان(با ۸/۹۴% و ۳۰/۱۷%) دارا بودند. بیشترین درصد کامل بودن فرم شماره۳ مربوط به دانشگاه علوم پزشکی زاهدان با ۷۸% و بیشترین درصد کامل بودن فرم شماره۴ مربوط به دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر با ۹۷% بوده است. مقدار کامل بودن فرم های مورد مطالعه برای کل سال­های مورد بررسی ۳/۸۴% بود. شاخص کامل بودن برای مجموع دو فرم ۳ و ۴ در طی سالهای ۸۸و ۸۹ (سال­های قبل از برنامه حذف مالاریا) برابر ۷/۸۳% بود و این مقدار با اندکی افزایش برای سال­های بعد از برنامه حذف مالاریا (۹۰ و ۹۱)، به ۸۵% رسیده بود. نتایج آزمون آماری برای بررسی اختلاف کامل بودن فرم های گزارش دهی، معنی دار نبود.

  نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که فرم های گزارش دهی موارد، در کل ۸۴% کامل بودند که این مقدار برای سال­های قبل از شروع برنامه حذف برابر ۷/۸۳% و برای سال­های بعد از شروع برنامه حذف برابر۸۵% بود. برنامه حذف مالاریا شاخص کامل بودن اطلاعات را با مقایسه فرم های ۳ و ۴ گزارش دهی موارد در دو مقطع زمانی قبل (سال­های ۸۸ و ۸۹) و بعد (سال­های ۹۰ و ۹۱)اندکی افزایش داده است. افزایش در شاخص کامل بودن اطلاعات برای فرم شماره ۴ گزارش دهی موارد با ۴% افزایش همراه بود و برخلاف انتظار بهبود کیفیت و کامل بودن برای فرم ۳ گزارش دهی، کاهشی ۳ درصدی داشت. بنابراین شروع برنامه حذف تاثیر چندان زیادی بر کامل شدن و افزایش کیفیت کامل بودن داده های فرم­های گزارش دهی موارد نداشته است.