فصلنامه دانشکده بهداشت و

---

زمینه و هدف: گوجه فرنگی و محصولات آن غنی ترین منبع لیکوپن (قوی ترین آنتی اکسیدان در بین کاروتنوییدها و یک فاکتور ضد التهابی) می­باشند. اثر حفاظتی گوجه فرنگی و محصولات آن بر روی سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی و کاهش خطر ابتلا به بیماری­های التهابی، احتمالا به دلیل تاثیر هم افزایی سایر کاروتنوییدها در کنار لیکوپن در این مواد غذایی می باشد. لیکوپن به عنوان یک عامل ضد التهاب از بیان سیتوکین های التهابی جلوگیری می­کند. از آنجا که چاقی یک وضعیت مزمن التهابی بوده که در آن افزایش انباشت چربی در بدن با افزایش سطوح پارامترهای التهابی ارتباط دارد، مصرف مواد غذایی حاوی لیکوپن می تواند با کاهش التهاب در افراد دارای اضافه وزن یا چاقی همراه باشد.
روش ­کار: در یک کارآزمایی بالینی 106 دختر دارای اضافه وزن یا چاقی از میان دانشجویان ساکن خوابگاه­های دانشگاه علوم پزشکی تهران انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه تحت مداخله (تعداد=53) و کنترل (تعداد=53) تقسیم شده و به ترتیب 330 میلی لیتر در روز آب گوجه­ فرنگی یا آب به مدت 20 روز دریافت کردند. غلظت­های سرمی اینترلوکین-6، اینترلوکین-8، فاکتور نکروز دهنده تومور-آلفا و پروتیین واکنش پذیر-C با حساسیت بالا، در ابتدای مطالعه و روز بیستم به وسیله آزمون الیزا آنالیز و بین دو گروه مقایسه شدند.
نتایج: غلظت­های سرمی IL-8 و TNF-α در روز بیستم در گروه دریافت کننده آب گوجه فرنگی نسبت به ابتدای مطالعه و در مقایسه با گروه کنترل به طور معنی­داری کاهش یافت. آنالیز زیر گروه­ها نشان داد که این تاثیر تنها در افراد دارای اضافه وزن دیده می شود. در بین افراد چاق، غلظت سرمی اینترلوکین-6 در گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل کاهش یافت اما تغییری در اینترلوکین-8 و فاکتور نکروز دهنده تومور-آلفا مشاهده نشد.
نتیجه گیری: آب گوجه فرنگی التهاب را در افراد دارای اضافه وزن و چاقی کاهش می­دهد. بنابراین افزایش دریافت گوجه­ فرنگی می­تواند نقش مهمی در کاهش خطر بیماری­های التهابی از قبیل: بیماری­های قلبی عروقی و دیابت که با چاقی ارتباط دارند داشته باشد.