فصلنامه دانشکده بهداشت و

---

عوامل متعددی چون کمبود منابع آب آشامیدنی و هزینه بالای طرح های تامین آب در اجتماعات کوچک باعث شده سامانه های ساده وارزان قیمت جهت تامین آب آشامیدنی این مناطق مورد توجه قرار گیرد. در این بین سامانه های در نقطه مصرف امروزه در اکثر نقاط دنیا مورد توجه قرار گرفته است .صافی های سفالی به عنوان یک سامانه در نقطه مصرف توانسته جایگاه مناسبی را به عنوان یک روش ساده و مطمئن جهت تامین آب به خود اختصاص دهد با توجه به اهمیت این صافی ها در این تحقیق قابلیت کاربرد سفالهای سنتی ایران به عنوان صافی جهت تصفیه اب آشامیدنی مورد مطالعه قرار گرفته است. با استفاده از لوله های سفالی ساخته شده از خاک رس با خلوص 90% و قرار دادن این لوله ها در پایلوت و عبور آب از جداره های این لوله ها تعدادی از پارامترهای کیفی آب قبل و بعد از عبور آب از جداره لوله های سفالی اندازه گیری شد. با محاسبه راندمان حذف این پارامترها توسط لوله ها مشخص شد که صافی های سفالی مورد استفاده توانایی حذف بالای آلاینده های شاخص میکروبی (کلیفرمها، و کلیفرمهای گرماپای) و کدورت آب را داشته و میتوانند 70% رنگ آب ورودی را حذف کنند. اما این سامانه نمی تواند جامدات محلول ، هدایت الکتریکی، سختی و یون نیترات آب را حذف کند. همچنین با انجام آزمونهای آماری من- ویتنی یو تست و آزمون T-TEST ثابت شد که ضخامت لوله سفالی و سری شدن لوله ها تاثیری بر میزان حذف ناخالصیهای مورد آزمایش ندارد. این تحقیق نشان داد که صافی های سفالی جهت تصفیه آب خانگی در نقاطی که آب آلودگی میکربی یا کدورت بالایی دارد می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: تخلیه فاضلابهای صنایع شوینده و پاک کننده به محیط زیست بدلیل خصوصیات فیزیکوشیمیایی ویژه ای که دارند زیانهای جبران ناپذیری را بهمراه خواهد داشت از طرفی فاضلاب این صنایع از قدرت تصفیه پذیری بیولوژیکی پایین بعلت پایین بودن نسبت BOD5/COD برخوردار است امروزه فرآیند اکسیداسیون پیشرفته یکی از کارآترین وفرآیند های بکار گرفته شده برای تصفیه این فاضلابها بشمار می رود. هدف از این تحقیق حذف دترجنت آنیونیک، حذف COD و افزایش نسبت BOD/COD این فاضلابها با استفاده از روش اکسیداسیون پیشرفته (فرآیند فنتون ) می باشد.
روش کار: این تحقیق یک مطالعه تجربی - آزمایشگاهی می باشد. کارخانه پاکسان به عنوان محل نمونه برداری فاضلاب انتخاب و 30 نمونه مرکب از پساب آن برداشت و از نظر پارامترهای فیزیکوشیمیایی (T, pH , BOD , MBAS , COD) مورد بررسی قرار گرفتند. اکسیداسیون در سیستم بسته در pH ثابت 3 و دمای 25 درجه سانتیگراد در زمان 60 دقیقه با پنج غلظت مختلف H2O2 و سولفات آهن انجام گرفت، سپس برای آنالیز اثر H2O2 و Fe+2 بر کارآیی حذف MBAS , COD و BOD از آزمون ANOVA یک طرفه استفاده گردید.
نتایج: نتایج نشان می دهد غلظت COD از 6256 تا 13040 میلی گرم در لیتر، BOD5 از 2459 تا 3200 میلی گرم در لیتر و غلظت MBAS در طول دوره مطالعه از 245 میلیگرم در لیتر تا 1120 میلی گرم در لیتر متغیر و نسبت BOD5/COD برابر 09/034/0 می باشد. راندمان حذف MBAS با غلظت اولیه 470 میلیگرم در لیتر در بالاترین غلظت H2O2 برابر 1800 و یون فرو برابر 340 میلی گرم در لیتر بیش از 40 درصد در زمان 60 دقیقه می باشد، COD از 8750 میلی گرم در لیتر به 5998 میلیگرم در لیتر کاهش داشت و نسبت BOD5/COD در نمونه های واقعی از 334/0 به 340/0 بهبود یافت (05/0p<) .
نتیجه گیری: فاضلاب این صنعت دارای مشخصات کیفی با دامنه تغییرات وسیع و بار آلی می باشد و به علت داشتن غلظت بالای مواد کف کننده که نفوذ اکسیژن در فاضلاب را کاهش می دهند و وجود ترکیبات مقاوم به تجزیه بیولوژیکی ، بطور مناسب بوسیله سیستم های متداول بیولوژیکی تصفیه نمی شوند لذا روش مناسب برای تصفیه این گونه فاضلابها باید علاوه بر کاهش بار آلی و افزایش نسبت BOD5‌/COD مواد کفزا را نیز حذف نماید فرآیند اکسیداسیون پیشرفته یکی از کارآترین فرآیندها برای تصفیه این فاضلابها بشمار می رود.

---

زمینه وهدف: فرآیند ارزیابی اثرات بهداشت محیطی احداث شهرک صنعتی جوین در وهله اول برای کمک به برنامه ریزی صحیح توسعه پایدار و سپس وسعت بخشیدن به پروژه های توسعه موجود بدون افزایش بیماری های منطقه  پایه ریزی شده است و هدف از انجام آن پرهیز از هر گونه اشتباهات پر هزینه در برنامه ریزی های توسعه و کنترل آلودگی و حفظ منابع و در مجموع یک شیوه مدیریت برای بهداشت محیط است.

روش کار: مطالعات ارزیابی اثرات بهداشت محیطی احداث شهرک صنعتی جوین، پس از جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات با هدف بررسی آثار مثبت و منفی حاصل از احداث شهرک و ارائه راهکارهای مدیریتی کاهش اثرات سوء بهداشت محیطی با بهره گیری از روش ماتریس لئوپولد با انجام تغییرات در آن انجام شده است. در این مطالعه ابتدا وضعیت موجود بهداشت محیط منطقه مورد بررسی قرار گرفته است و سپس با تعیین گزینه های ارزیابی با توجه به نوع آلاینده های پیش بینی شده جهت شهرک مذکور به تفکیک فاز ساختمانی و      بهره­برداری ، اثرات احداث شهرک صنعتی جوین بر مؤلفه های بهداشت محیطی در سه محدوده بلافصل، تحت اثرات مستقیم و تحت اثرات غیرمستقیم و در دو فاصله زمانی کوتاه مدت و بلند مدت مورد بررسی قرار گرفته است.

نتایج: نتایج و دستاوردهای این مطالعه در دو گزینه عدم اجرا (اجرای پروژه بدون ملاحظات بهداشت محیطی) و گزینه اجرا (اجرای پروژه با اعمال روشهای کاهش اثرات سوء) به تفکیک فاز ساختمانی و بهره برداری بررسی و ارائه گردیده است که برآیند اثرات در گزینه عدم اجرای پروژه (791-) برآورد شده است و اجرای پروژه مردود اعلام میگردد و پس از تقلیل اثرات سوء گزینه اجرا با برآیند (252+) مورد پذیرش قرار گرفته است.

نتیجه گیری :با توجه به توسعه صنایع و افزایش جمعیت، و نیز اهمیت ارزیابی اثرات بهداشت محیطی در کاهش بیماریها  هم اکنون و همزمان با فعالیت های امکان سنجی و پیش امکان سنجی پروژه های عمرانی، مطالعات ارزیابی اثرات بهداشت محیطی به عنوان یک پدیده مطالعاتی جدید در کشور و به عنوان یک مطالعه همگون ما بین وزارت بهداشت وسازمان حفاظت محیط زیست طراحی و برنامه ریزی گردد. 

---

زمینه و هدف : مواد آلی طبیعی  که بر اساس کربن آلی اندازه‌گیری می‌شوند، بواسطه واکنش با کلر موجب تشکیل فرآورده های فرعی گندزدایی ((DBPs (Disinfection By-Products ) می‌گردند که سرطان‌زایی بعضی از این فرآورده های فرعی گندزدایی به اثبات رسیده است. فرآیند‌های متداول تصفیه آب قادر به حذف کامل مواد آلی طبیعی در آب نمی‌باشند. در نتیجه علاوه بر تشکیل فرآورده‌های فرعی گندزدایی، با ورود به شبکه توزیع آب موجب رشد مجدد میکروارگانیسم‌ها و ایجاد طعم و بو نامطبوع و مشکلات ویژه می‌گردند. لذا هدف از این مطالعه تعیین غلظت کربن آلی و پتانسیل تشکیل فرآورده‌های جانبی گندزدایی در شبکه توزیع آب شرب تهران در برخی‌ مواقع سال می‌باشد.

روش کار:  عمل نمونه برداری در طی شش ماه متوالی (شهریور تا بهمن سال 1385 ) و هر ماه یک نمونه طبق روش استاندارد از چهار نقطه از ‌شبکه ‌توزیع آب شرب تهران انجام گردید. به علت بروز مشکلات امکان نمونه‌برداری در ما‌ه‌های گرم سال نبوده‌ است. نمونه‌ها از نظر pH ، UV₂₅₄(جذب نور فرابنفش درطول موج 254 نانومتر) ، EC ، DOC و SUVA  مورد آنالیز قرار گرفتند.DOC و UV₂₅₄ به ترتیب توسط دستگاه TOC آنالایزر و اسپکتروفتومتر اندازه گیری شدند.SUVA از نسبت UV₂₅₄  وDOC محاسبه شد.

نتایج : نتایج اندازه‌گیری غلظت کر‌بن آ‌لی محلول در چهار نقطه از ‌شبکه ‌توزیع آب شرب تهران نشان داد ‌که غلظت آنها در تمام نمونه ‌کمتر از 7/0 میلی‌گرم در‌لیتر بوده است. حداقل و ‌حداکثر غلظت کر‌بن آ‌لی محلو‌ل به ‌ترتیب 12/0و 687/0 میلی‌گرم در‌لیتر بود. همچنین میانگین غلظت14/0 ± 3/0 میلی‌گرم در‌لیتر بود. میانگین مقدار پارامترSUVA حدود7/0 ± 3/1 بود. غلظت کر‌بن آ‌لی محلول در ‌شبکه ‌توزیع از تغییرات‌ زمانی‌ خاصی‌ پیروی نمی‌نمایند.

نتیجه‌گیری: از نتایج می توان استنباط نمود که تصفیه‌خانه‌های آب تهران قادر به حذف کامل مواد آلی نمی‌باشند. مقدار پارامترSUVA دلالت بر آن دارد ‌که تصفیه‌خانه‌های تهران قادر هستند ‌که بخش اعظم مواد آب‌گریز را حذف نمایند.‌ بنابراین احتمال تشکیل هالواستیک اسیدها بیش از تری‌هالومتانها می‌باشد.

---

زمینه و هدف: این تحقیق با هدف بررسی امکان افزایش کارآیی سیستم تصفیه‌ی فاضلاب کارخانه‌ی صنایع لبنی پگاه فارس و ارایه‌ی راهکار مناسب جهت ارتقای آن در سال 1386-1385 انجام گرفت. سامانه‌ی مورد استفاده برای تصفیه‌ی فاضلاب این کارخانه از نوع بی‌هوازی- هوازی متوالی است که در آن از برکه‌های تثبیت بی‌هوازی و لجن فعال متعارف و هوادهی گسترده استفاده شده است. این تصفیه‌خانه به دلیل توسعه‌ی نامناسب و عدم راهبری صحیح، استانداردهای خروجی مورد نیاز جهت دفع به زمین‌های کشاورزی را تأمین نمی‌کرد.

روش کار: جهت رفع مشکلات فوق و بوی بد ناشی از آن، اصلاحاتی همچون تغییر در ورودی و خروجی برکه‌ها و تنظیم نسبت غذا به زیست یاخته (F/M) در فرآیند لجن فعال و تبدیل لجن فعال متعارف به لجن فعال با تغذیه‌ی مرحله‌ای، صورت گرفت و بازده تصفیه خانه قبل و بعد از انجام تغییرات مورد بررسی و آزمایش قرار گرفت.

نتایج: در نتیجه‌ی این تغییرات بازده حذف اکسیژن مورد نیاز شیمیایی(COD)، اکسیژن مورد نیاز زیست شیمیایی(BOD₅)، مجموع ذرات جامد معلق(TSS)، مجموع ذرات جامد محلول (TDS) و مجموع کلی‌فرم‌ها و کلی‌فرم‌های مدفوعی به ترتیب از 42/82، 87/86، 18/64، 23/20، 56/54 و 87/50 به 34/97، 61/98، 4/90، 47/28، 09/90 و 95/89 درصد افزایش یافت.

نتیجه گیری: نتایج آزمایش‌های انجام گرفته نشان دهنده‌ی افزایش بازده تصفیه‌خانه بعد از اصلاح سامانه می‌باشد. همچنین مشاهده شد که کارآیی سامانه‌ی لجن فعال تغذیه‌ی مرحله‌ای و سامانه‌ی لجن فعال هوادهی گسترده در کاهش پارامترهای مورد بررسی در این تحقیق مشابه می‌باشد و استفاده از هوادهی گسترده در این تصفیه‌خانه، عملاً باعث اتلاف انرژی و هزینه می‌ شود.