فصلنامه دانشکده بهداشت و

---

زمینه و هدف: این تحقیق در سال 1388 به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین جیوه، سرب و کادمیوم در بافت­های عضله، کبد و آبشش ماهی بیاه (Liza abu) رودخانه­های بهمنشیر و دز، در استان خوزستان انجام شد.

روش­ کار: در این تحقیق 108 نمونه ماهی بیاه تهیه شد. جهت استخراج فلزات از بافت­های مورد مطالعه، از روش هضم خشک استفاده شد و تعیین غلظت فلزات سنگین به وسیله دستگاه جذب اتمی Perkin Elmer 4100 صورت پذیرفت. تجزیه و تحلیل داده­ها با نرم افزار SPSS17 و به کمک آزمون t انجام شد که وجود یا عدم وجود اختلاف معنی­دار در سطح 5 درصد (05/0= p) تعیین گردید.

نتایج: بالاترین غلظت جیوه، کادمیوم و سرب به ترتیب 005/0±029/0، 047/0±506/0 و 096/0±07/1 میلی­گرم بر کیلوگرم در آبشش و پایین­ترین غلظت به ترتیب 001/0±023/0، 040/0±346/0 و 030/0±903/0 میلی­گرم بر کیلوگرم در عضله بود. براساس نتایج به دست آمده در این تحقیق غلظت کادمیوم در آبشش، کبد و عضله ماهی بیاه بین رودخانه­های بهمنشیر و دز اختلاف معنی­داری داشت (05/0p≤)، اما فلزات جیوه و سرب در اندام­های مورد مطالعه ماهی بیاه در رودخانه­های دز و بهمنشیر اختلاف معنی­داری نداشت.

نتیجه­ گیری: در این تحقیق مقدار جیوه در مقایسه با آستانه استاندارد سازمان بهداشت جهانی پایین­تر بود اما مقدار سرب و کادمیوم از آستانه بالاتر بود.

---

زمینه و هدف: ردپای کربن یکی از مباحث و مسائل مهم ایمنی، بهداشت و محیط­زیست می­باشد که در دهه اخیر مورد مطالعه بسیاری از محققان بوده است. این تحقیق با هدف ارزیابی ردپای کربن و بررسی ارتباط دی­اکسیدکربن انتشار یافته در اتمسفر منطقه با مصارف انرژی در میدان نفتی یادآوران در سال 1396 انجام شد.
روش کار: با توجه به ساعات کاری اداری و عملیاتی، جمع­آوری داده­ها و اطلاعات، طی ساعت­های کاری و اداری روز در فصل بهار و ماه خرداد از 64 مناطق عملیاتی و بهره­برداری، کمپ­های مسکونی، دفاتر اداری، اجرایی و واحد بهره­برداری انجام شد. میزان مصارف انرژی با استفاده از فرم جمع­آوری اطلاعات، بازدید میدانی و مصاحبه از پیمانکاران 3 بار (جهت دقت و صحت نتایج) طبقه­بندی و ثبت شدند.
نتایج: مجموع انتشار دی­اکسیدکربن حاصل از مصرف برق، مصرف ژنراتورها، حمل و نقل در یک ماه به ترتیب KgCO₂/Kwh 24/1072794، KgCO₂/L 5435478 و KgCO₂/L 36/9342704 به دست آمد. میزان کل انتشار دی­اکسیدکربن در یک سال در میدان نفتی یادآوران KgCO₂/Year 2/190211719 برآورد گردید. میزان کل مصرف انرژی در یک سال GJ 92/5229043 محاسبه گردید. شدت مصرف انرژی ماهیانه و سالیانه به ترتیب (BOE) GJ/Tone 60/8 و 20/103 به دست آمد.
نتیجه­گیری: پیشنهاد می­شود که سرویس ایاب و ذهاب پرسنل در میدان نفتی یادآوران فراهم شود. دوره­های مصرف بهینه انرژی در بین پیمانکاران میدان نفتی یادآوران برگزار شود. مدیریت مصرف سوخت­های فسیلی و حمل و نقل در میدان نفتی یادآوران اجرایی شده و تمامی مناطق مختلف در میدان نفتی یادآوران به برق شهری متصل شوند.

---

زمینه و هدف: این تحقیق در سال 1396 با هدف تعیین و مقایسه میزان فلزات سنگین روی، آهن، منگنز، مس، نیکل و وانادیوم در فصل تابستان در آب و رسوبات سطحی تالاب ناصری استان خوزستان انجام شد.
روش کار: نمونه­برداری از آب و رسوبات از سه منطقه شمالی، مرکزی و جنوبی تالاب ناصری در فصل تابستان انجام شد. جهت سنجش عناصر سنگین از روش طیف‌سنجی پلاسمای جفت‌شده القایی (ICP) و ترکیب آن با طیف‌سنجی جرمی (ICP-MS) به کمک دستگاهICP-OES  مدل Varian 710-ES ساخت کشور آمریکا استفاده گردید.
نتایج: میانگین غلظت فلزات سنگین در آب تالاب ناصری در ایستگاه سوم بالاتر از ایستگاه اول و دوم به دست آمد. مقادیر روی، آهن، مس و وانادیوم در آب تالاب پایین تر از حد مجاز استانداردهای ملی و جهانی بود، اما میزان منگنز و نیکل بالاتر به دست آمد. میانگین غلظت فلزات مورد مطالعه به جز نیکل در رسوبات سطحی تالاب در ایستگاه دوم بالاتر از ایستگاه اول و سوم بود. نیکل در رسوبات ایستگاه سوم بالاتر به دست آمد.
نتیجه­گیری: نتایج حاصل از محاسبه فاکتور آلودگی نشان داد فلزات سنگین روی، آهن، منگنز، نیکل، وانادیوم و مس در سطوح آلودگی کم طبقه­بندی شدند. درجه آلودگی فلزات مورد مطالعه نیز نشان داد که آلودگی رسوبات تالاب ناصری در رده آلودگی کم بوده است. مقادیر درجه آلودگی اصلاح شده فلزات سنگین نشان دهنده آلودگی بسیار پایین رسوبات تالاب ناصری می­باشد. خطر اکولوژیک فلزات روی، آهن، منگنز، نیکل، وانادیوم و مس در رده کم خطر بودند. مجموع ریسک اکولوژیک فلزات سنگین در ایستگاه­های مورد مطالعه نیز در رده کم خطر طبقه­بندی شدند.