فصلنامه دانشکده بهداشت و

خطای طبقه بندی نادرست بیماری یا عوامل خطر از منابع اصلی اریبی در مطالعات می باشد. در مطالعات گذشته نگر با تقسیم بندی غلط افراد به گروه های مواجهه یافته و مواجهه نیافته این خطا در مطالعه و نتایج آن وارد می شود. هدف از این بررسی نشان دادن تاثیر این خطا در محاسبه نسبت بخت (نسبت برتری) در مطالعات گذشته نگر و ارائه روش تصحیح آن می باشد. براساس اطلاعات حاصل از اجرای مرحله اول مطالعه قند و لیپید تهران داده های مربوط به 3332 مرد بالای 30 سال برای بررسی ارتباط میان وضعیت مصرف سیگار و آنژین صدری مورد استفاده قرار گرفته است. به منظور تعیین وجود آنژین صدری از پرسشنامه استاندارد Rose استفاده شده است. باتوجه به دو تعریف مختلف از مصرف سیگار (سیگاری فعال-غیر سیگاری) و (سیگاری و ترک کرده-غیر سیگاری) به بررسی ارتباط میان متغیرها پرداخته شده است. براساس تعریف اولیه از مصرف سیگار که در بسیاری از تحقیقات پرسشگری از وضعیت کنونی مصرف سیگار است نسبت بخت ابتلا به آنژین صدری در سیگاری ها 1.09 (CI95%: 0.84-1.41) برابر غیر سیگاری هاست که اختلاف معناداری را نشان نمی دهد. پس از تصحیح داده ها باتوجه به احتمالات طبقه بندی نادرست غیر افتراقی نسبت بخت به 1.13 (CI95%: 0.89-1.43) افزایش یافته که همچنان اختلاف معناداری میان نسبت بخت آنژین صدری برای افراد سیگاری بالنسبه به افراد غیر سیگاری را نشان نمی دهد. پس از تصحیح داده ها باتوجه به احتمالات طبقه بندی نادرست افتراقی نسبت بخت به 1.46 (CI95%: 1.15-1.85) افزایش می یابد که موید اختلاف معنادار میان دو گروه است. طبقه بندی غلط از منابع اریبی است که موجب تحلیل نادرست از روابط بین متغیرها می گردد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که در صورت وجود احتمالات طبقه بندی نادرست افتراقی استفاده از روش های تصحیح غیر افتراقی کارایی نخواهد داشت.

در جمع آوری داده های انبوه بویژه در بررسی سلامت و بیماری در ایران بعضی از متغیرها با عدم پاسخ روبرو می شوند که به اینها داده های گم شده می گویند. این داده های گم شده می تواند در متغیر پاسخ یا در متغیرهای کمکی بوجود آید. در این مقاله داده های گم شده در متغیرهای کمکی مورد بررسی است. روش پیشنهادی برای تجزیه و تحلیل مدل های رگرسیون لجستیک وقتی که متغیر پاسخ (Y) چند وضعیتی باشد و متغیر کمکی (Z) دارای مشاهدات کامل و متغیر کمکی (X) دارای مقادیر گم شده باشد مورد بررسی قرار داده ایم. در اینجا فرض شده است که مقادیر گم شده متغیر کمکی (X) بطور تصادفی گم شده اند. برای این منظور تابع درست نمایی برای داده های مشاهده شده را بدست آورده و سپس نتایج آن با روش های معمول که مبتنی بر حذف مقادیر گم شده هستند و معمولا در نرم افزارهای متداول نظیر SPSS بکار می رود مقایسه شده اند. برای تشریح بیشتر، هردو روش روی مثالی در مورد بیماری گواتر که دارای پاسخ های چندحالته است بکار برده شد. مقایسه نتایج نشان داد که مدل پیشنهادی بهتر عمل می نماید.

امروزه بررسی کیفیت زندگی در پژوهشهای مختلف بشری و بالاخص در گروههای معلولین از جمله سر فصلهای مهم و کاربردی تلقی می شود. هدف پژوهش حاضر، بررسی کیفیت زندگی معلولین ضایعه نخاعی عضو انجمن ضایعات نخاعی شهر تهران بود. به همین منظور 86 نفر از اعضای انجمن ضایعات نخاعی در سال 82 با شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند.اطلاعات به وسیله پرسشنامه خود اجرا جمع آوری شد. در سوالات این پرسشنامه بر برداشت خود فرد ازکیفیت زندگی تکیه شده است. پرسشنامه به کاررفته در این پژوهش از پرسشنامه لنکاشایر و ویسکانسین اقتباس شده که در آن نکات فرهنگی - اجتماعی مردم ایران لحاظ شده است. این پرسشنامه شامل دو بخش است که بخش اول شامل مشخصات دموگرافیک سن، جنس، و مشخصات ضایعه از قبیل نوع ضایعه،علت ضایعه و مدت زمان ضایعه می باشد و 5 سوال را به خود اختصاص داده است. در بخش دوم، سوالات مربوط به بررسی ابعاد 11 گانه کیفیت زندگی (شامل اشتغال، تحصیل، اوقات فراغت، وضعیت اقتصادی، مسکن،انجام فعالیت های روزمره زندگی، روابط فامیلی، روابط اجتماعی، سلامت جسمانی، آسایش روانی، خودپنداری، استقلال و عدم وابستگی به محیط) جای داده شده است. نتایج این بررسی نشان داد که 73.3% از افراد مبتلا به ضایعه نخاعی مورد بررسی، کیفیت زندگی خود را با درصد تقریبا برابر، متوسط و خوب ارزیابی می کنند. در بررسی ابعاد 11 گانه کیفیت زندگی میانگین نمره کیفیت زندگی افراد مورد بررسی در بعد روابط اجتماعی از میانگین نمره اخذ شده در سایر ابعاد بالاتر بود (3.67 از 5 نمره) هرچند در افراد متاهل، میانگین نمره کیفیت زندگی در بعد روابط فامیلی بیش از این مقدار بوده است (3.95 از 5 نمره). در بررسی ارتباط بین کیفیت زندگی با جنس، سن، علت، نوع و مدت ضایعه مشاهده شد که کیفیت زندگی در زنان دچار ضایعه نخاعی برتر ازمردان مبتلا بوده است (P<0.01) و میانگین نمره کیفیت زندگی در زنان 3.3 و در مردان (2.9 از 5 نمره بود)، اما کیفیت زندگی با متغیرهای سن، علت ضایعه، نوع ضایعه و مدت زمان ضایعه ارتباط معناداری را نشان نداد. نتایج این تحقیق گویای این واقعیت است که درصد بالایی از افراد مورد بررسی، سطح کیفیت رندگی خود را متوسط و خوب بیان کرده اند که بسیار نزدیک به کیفیت زندگی گزارش شده در افراد مبتلا به ضایعات نخاعی در سایر نقاط جهان است.

در سالهای اخیر الگوی مرگ و میر در ایران تغییر یافته و سرطانها نقش عمده تری را به خود اختصاص داده اند. گزارشهای مختلف نشان داده است که سرطان معده در ایران وفور بالایی دارد، و در مردان در مرتبه دوم و در کل در رتبه چهارم قرار دارد . این مطالعه با هدف تعیین بقای 5 ساله مبتلایان به سرطان معده جراحی شده در مهمترین مرکز درمان سرطان ایران (انستیتو کانسر) و بررسی برخی عوامل موثر بر آن طراحی و اجرا شده است. در این مطالعه ما 330 بیمار مبتلا به سرطان معده را که از ابتدای سال 1374 تا فروردین 1378 در بخشهای جراحی انستیتو کانسر ایران بستری و تحت عمل جراحی قرار گرفته بودند ، مورد بررسی قرار دادیم. طول عمر این بیماران پس از عمل جراحی تعیین شد ، و اثر متغیرهای فردی مانند سن (در هنگام جراحی) ، جنس ، و اطلاعاتی در مورد بیماری مانند محل درگیری ، نوع پاتولوژی، مرحله پیشرفت بیماری (Stage) ، وجود متاستاز و محل متاستاز بر طول عمر بیماران مورد ارزیابی قرار گرفت. احتمال بقای 5 ساله بیماران مورد بررسی 6/23 % ، و میانه طول عمر در این بررسی 90/19 ماه بوده است . آزمونهای یک متغیره نشان داد که جنس بیماران ، محل درگیری ، نوع پاتولوژی اثر معنی داری بر طول عمر بیماران نداشته است . اما احتمال بقای 5 ساله با افزایش سن بیماران بطور معنی داری کاهش می یابد ، و همانگونه که انتظار می رفت آنهایی که دچار متاستاز بوده اند بطور معنی داری احتمال بقای 5 ساله کمتری داشته اند ، و مرحله بیماری نیز بطور معنی داری بر طول عمر بیماران موثر بوده است (001/0 p< ). بررسی همزمان اثر متغیرهای مختلف بر احتمال بقای بیماران با استفاده از مدل مخاطرات متناسب کاکس نشان داد که متغیرهای سن ، متاستاز دوردست و مرحله بیماری بر شانس زنده ماندن بیماران تاثیرگذار بوده اند. بقای 5 ساله مبتلایان به سرطان معده در ایران اندک است . به نظر می رسد یکی از مهمترین دلایل پایین بودن شانس زنده ماندن این بیماران دیر مراجعه کردن بیماران برای تشخیص و درمان است . اکثر بیماران در مراحل نهایی بیماری مراجعه می کنند و در این وضعیت اکثرا دچار متاستازهای غدد لنفاوی ، کبد و حتی دوردست هستند که در نتیجه درمان آنها مشکل تر خواهد شد .بنابر این آموزشهای فراگیر از طریق رسانه های عمومی در مورد علائم اولیه این بیماری و نیز انجام معاینات دوره ای ضروری است .