فصلنامه دانشکده بهداشت و

---

در این پژوهش جمعا تعداد 526 عدد پشه آنوفل که شامل 509 نمونه (96.76%) آنوفل استفنسی و 17نمونه (3.24%) آنوفل کولیسفاسیس در دو پیک فعالیت پشه ها (در ماههای خرداد - تیر و شهریور - مهر) در خلال سالهای 80-1379 به روش جمع آوری کلی (Total catch) و در 36 روستا از توابع شهرستان های میناب ایرانشهر و کهنوج جمع آوری و از نظر جنس و گونه مورد شناسایی قرار گرفتند. در این بررسی فراوانی آنوفل استفنسی در شهرستان میناب 100%، ایرانشهر 95%، و کهنوج 94.4%، همچنین فراوانی آنوفل کولیسفاسیس در شهرستان میناب صفر درصد، ایرانشهر 5% و کهنوج 5.6% تعیین گردید. سر و سینه پشه های جمع آوری شده توسط سوزن حشره شناسی جدا گردیده و به روش فنل - کلروفرم از آنها DNA استخراج شده و به روش (PCR) polymerase chain Reaction وnested-PCR و با استفاده از پرایمرهای اختصاصی پلاسمودیومهای انسانی مورد بررسی قرار گرفت. و در نتیجه سه مورد از پشه های آنوفل استفنسی میناب و یک مورد از پشه های آنوفل کولیسفاسیس ایرانشهر به پلاسمودیوم ویواکس آلوده بودند و یک مورد (0.19%) از آنوفل استفنسی های فوق الذکر علاوه بر پلاسمودیوم ویواکس به پلاسمودیوم فالسیپاروم نیز آلوده بوده است. در مجموع 0.58%غدد بزاقی آنوفل استفنسی های جمع آوری شده از شهرستان های سه گانه فوق الذکر به پلاسمودیوم ویواکس، 0.19% به پلاسمودیوم ویواکس+پلاسمودیوم فالسیپاروم و 9.09% غدد بزاقی آنوفل کولیسفاسیس های جمع آوری شده به پلاسمودیوم ویواکس آلوده بوده است.

---

زمینه و هدف: بررسی و تعیین سن روزانه آنوفل استفنسی با توجه به تغییر غلظت پتردین های موجود در کوتیکول پشه های ماده به کمک دستگاه کروماتوگرافی مایع(HPLC).

روش کار: پشه های استفنسی ماده در شرایط انسکتاریوم ( دمای 28 درجه و رطوبت 70 %) پرورش داده شد و گروه های ده تایی از جمعیت آن با سنین 1،5 ،10،15، 20، 25 و30 روزه در دسته بندی شد و از هر گروه سنی نیز جداگانه سه دسته ده تایی برای استخراج پتریدین کوتیکول مورد استفاده قرار گرفت. جهت استخراج و شناسایی پتردین ها از دستگاه کروماتوگراف مایع( HLPC ) مجهز به آشکارساز فلووورسانس استفاده گردید. کروماتوگرام های پتریدین بدست آمده در طول موجهای Emotion =355nm & Excitation =465nm تعیین شده و جهت تعیین نوع با کروماتوگراف های استاندارد مقایسه شدند.

نتایج: در این مطالعه چهار نوع پتردین Isoxanthopteridin، Pteridin - 6 carboxylic acid، Biopteridin، Xanthopteridin  در جلد پشه های آنوفل استفنسی پیدا شد. اگر چه این چهار نوع پتردین در کل جلد بدن پشه ها یافت شد ولی Biopteridin در سر و Xanthopteridn در سینه مشاهده نگردید. علاوه بر این با افزایش روزانه سن پشه ها میزان پتریدین ها کاهش یافته و یا بتدریج به نوع دیگری تغییر کردند، بطوریکه در طی 30 روز ، نه برابر کاهش در غلظت کل پتردین ها مشاهده شد.

نتیجه گیری: تعیین سن پشه ­های ناقل در مطالعات اپیدمیولوژیک بسیاری از بیماری­های منتقل­ شونده توسط آنها، مانند ویروس ها و انگل­ها، اهمیت بسزایی دارد. در این مطالعه افزایش سن روزانه پشه با کاهش میزان پتریدین رابطه معکوس داشت. لذا این روش با توجه به دقت بالا کروماتوگرافی مایع مجهز به آشکارساز فلووورسانس می تواند به عنوان یک روش استاندارد برای تعیین سن روزانه گونه های مختلف آنوفلینی و یا سایر پشه مورد استفاده قرار بگیرد. بخصوص که در این روش نیاز به تعداد زیاد نمونه نمی باشد و در عین حال سرعت و دقت آن بالا است. محدودیت عمده این روش ، عدم دسترسی آسان به دستگاه HPLC در بسیار از نواحی کشور می باشد ولی با توجه به قابلیت نگهداری و استفاده از پشه های مرده و منجمد شده، امکان ارسال نمونه به مراکز دارای دستگاه HPLC می باشد.