فصلنامه دانشکده بهداشت و

زمینه و هدف: بیماری­های منتقله توسط بندپایان از مهمترین علل مرگ انسان به شمار می­روند. بدنبال پرتاب اولین ماهواره­های هواشناسی در دهه1960، کاربرد سنجش از راه دور در تحقیقات سلامت انسان طی سه دهه اخیر رو به افزایش نهاده و اطلاعات دریافتی از ماهواره­ها و سنجنده­های مختلف آنها با توان تفکیک زمانی و مکانی مختلف، پهنه جدیدی را در تحقیقات علوم مربوط به بهداشت و سلامت انسان گسترده است. این مقاله به مرور قابلیت­های سنجش از راه دور در زمینه تحقیقات مربوط به بیماری­های منتقله توسط پشه­ها، پشه خاکی­ها و کنه­ها در دنیا می­پردازد.

روش کار: با استفاده از موتورهای جستجوی اینترنتی و بانک های اطلاعات مقالات علمی داخلی و خارجی، کلمات کلیـدی مانند سنجش از راه دور، ماهواره، کنه، پشه و پشه خاکی جستجو شد و مقالات بدست آمده مورد بررسی قرار گرفت.

نتایج: چندین شاخص اکولوژیک در سنجش از دور بیماری­های منتقله شامل شاخص­های مربوط به پوشش گیاهی، دماهای سطحی زمین و دریا، رطوبت خاک و دوره ابر سرد بیشتر مورد استفاده قرار گرفته­اند.

نتیجه گیری: اطلاعات عوامل محیطی بدست آمده از تصاویر ماهواره مانند دما، ‌رطوبت، پوشش و کاربری زمین به ما کمک می­کند تا با توجه به اکولوژی ناقلین بیماری­ها،‌زیستگاه­های آنها را شناسایی نماییم. با وجود این، گذشته از قابلیت­های فنی گسترده این علم، به نظر می­رسد کاربرد آن به علت پیچیدگی­های تکنیکی و مدل­های مربوطه محدود شده باشد. مشکلاتی که بر سر راه کاربرد سنجش از راه دور در علوم بهداشتی و اپیدمیولوژی بیماری­ها وجود دارد، اغلب به هزینه­های خرید تصاویر ماهواره­ای و همچنین میزان در دسترس بودن آنها در زمان­های مورد نظر برای پایش یک موضوع خاص مانند ناقل و یا عامل بیماری می­باشد، درحالیکه بیشتر مطالعات بهداشتی و پایش بیماری­ها نیاز به استفاده از تصاویر با توان تفکیک مکانی بسیار بالا دارند.

  زمینه و هدف: سالیانه موارد فراوانی از مراجعین دارای ضایعات مشکوک به دمودکس به آزمایشگاه های تشخیص طبی در سراسر کشور ثبت می گردد.وفور این انگل پوستی که از جنبه های پاتوژنز، راه انتقال و ایجاد پیچیدگی های درمانی همچنان ناشناخته مانده است، دارای اهمیت کلینیکی بسیار می باشد.عموما حضور دمودکس همراه با بیماریهای پوستی از قبیل آکنه،رزاسه،اریتماوپیتریازیس وبیماریهای چشمی مانند بلفارایتیس شناسائی و مورد تشخیص قرار می گیرد.درارتباط با نقش بیولوژیک این موجود در موفقیت درمان وتاثیر حضورآنهادر طول دوره بیماری جای مطالعه فراوان دارد.

  روش کار: در این بررسی از بیماران مراجعه کننده به بیمارستان پوست رازی، مرکز تحقیقات پوست و جذام، آزمایشگاه دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران و دو آزمایشگاه قارچ شناسی دیگر در شهر تهران نمونه گیری انجام شد . پس از تکمیل پرسشنامه برای هر بیمار از ناحیه مبتلا نمونه برداری انجام گردید. انگل های دمودکس پس از شفاف سازی در پتاس 10% با استفاده از میکروسکوپ مورد بررسی قرار گرفتند. شناسائی و تشخیص گونه پس از ترسیم با کامرا لوسیدا و تطبیق با منابع معتبر صورت گرفت.

  نتایج: از میان 100 بیمار بررسی شده،در مجموع 78 نفر آلوده به انگل دمودکس فولیکولوروم تشخیص داده شدند. که از این میان (92%) مونث و(7.6%) مذکربودند ) 05/0> p ). بیشترین فراوانی نسبی در گروه سنی 41 تا 50 سال مشاهده گردید ) 05/0> p ).

  نتیجه گیری : در این مطالعه فراوانی نسبی دمودیکوزیس در زنان و افراد میانسال بیشتر مشاهده شد و این امر لزوم شناسائی انگل و درک جنبه­های مرتبط با آلودگی و نقش آن را در پاتوژنز بیماری های پوستی تشدید می کند.

زمینه و هدف: داشتن اطلاعات اولیه در زمینه حشره شناسی قانونی بصورت منطقه ای حایز اهمیت فراوان است. با توجه به عدم مطالعات قبلی در این زمینه در شمال کشور این مطالعه با هدف بررسی حشرات جلب شونده به لاشه خرگوش به عنوان یک مدل حیوانی در شهرستان بابل انجام شد.

روش کار: این مطالعه در سه منطقه شهری، نیمه شهری و روستایی، در دو فصل تابستان و پاییز سال 1393 صورت گرفت. جمع آوری نمونه ها از تله های شونلی روزی یکبار تا پایان بقایای لاشه خرگوش انجام می شد.

نتایج: در این مطالعه تعداد 1978 مگس بالغ از 17 گونه صید شدند. مهمترین خانواده های مگس ها عبارت بودند از: کالیفوریده، سارکوفاژیده، موسیده و فانییده. در مجموع دو مرحله نمونه برداری، خانواده های موسیده و فوریده به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد را داشتند. خانواده های دارای اهمیت کم از نظر حشره شناسی قانونی نظیر آنتومییده، سپسیده، فوریده و استراتومییده با تعداد کم صید شدند. گونه ساکوفاگا ملانورا برای اولین بار برای فون حشرات ایران معرفی شد.

نتیجه گیری: شناسایی گونه های مختلف مگس ها و سایر بندپایان در مناطق شمال کشور از نتایج بسیار مهم این تحقیق بوده است که می تواند در شناسایی مکان و زمان مرگ کمک شایانی در پزشکی قانونی نماید. از دیگر مزایای این مطالعه تفکیک اطلاعات گونه ها در زیست بوم های مختلف است که به دلیل اهمیت فوق العاده حیاتی این اطلاعات در مباحث بررسی های حشره شناسی قانونی،
می توان به عنوان اطلاعات پایه از آن بهره گرفت.