فصلنامه دانشکده بهداشت و

---

زمینه و هدف: سرطان پستان شایعترین علت سرطان زنان در سراسر جهان است و علت حدود 18 درصد همه بدخیمی‌های زنان محسوب می‌شود. با کمک(BSE) Breast Self Examination می‌توان تومور را در مراحل اولیه و قابل درمان تشخیص داد و نیز با ایجاد تغییر اساسی در آگاهی نگرش و عملکرد زنان برای انجام منظم و مداوم خود آزمایی پستان و پی‌گیری مداوم ، موفقیت عظیمی در مبارزه با سرطان پستان بدست می‌آید لذا با توجه به اهمیت نقش بهورزان بعنوان محیطی ترین سطح ارائه خدمات بهداشتی اولیه این مطالعه با هدف تعیین آگاهی، نگرش وعملکرد بهورزان زن درمورد خود آزمایی پستان در سال 85 انجام شده است .
روش کار: این تحقیق یک مطالعه توصیفی مقطعی(Cross Sectional) است که بر روی 89 نفر از بهورزان زن شاغل درخانه های بهداشت شهرستان ماکو با روش سرشماری انجام گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود که قسمت اول آن حاوی 10 سوال دموگرافیک و قسمت دوم تا چهارم 33 سوال آگاهی، نگرش و عملکرد بود که روایی آن به روش تأیید روایی محتوا توسط صاحبنظران و پایایی آن با استفاده از روش آزمون مجدد با 85% = r تأیید گردید. پرسشنامه ها از طریق مصاحبه حضوری تکمیل و اطلاعات حاصله با استفاده از نرم افزار11  Spssآنالیز گردید.
نتایج: یافته های پژوهش نشان دادبه ترتیب 6/50 درصد و 4/49 درصداز آگاهی خوب و متوسط در مورد خودآزمایی پستان برخورداربودند. 4/76 درصد آنان نسبت به خود آزمایی پستان دارای نگرش مثبت بودند علل عدم انجام خود آزمایی پستانها از نظر نمونه‌های پژوهش در 4/12درصد: عدم توانایی انجام آن به تنهایی، 1/1 درصد: ترس از تشخیص، 2/2 درصد:  مشغله زیاد، 6/5 درصد: بیشتر شدن نگرانی، 2/11 در صد: عدم اعتقاد به آن، حتی در صورت احتمال ابتلا به سرطان پستان بود . از جهت عملکرد 9 درصد عملکرد خوب، 8/61 درصد عملکرد متوسط و2/29 درصد عملکرد ضعیف داشتند. در این مطالعه ، ارتباط معنی داری بین آگاهی با داشتن  نگرش مثبت، (038/0= p ) نگرش مجردین به انجام خودآزمایی نسبت به افراد متاهل (004/0≥ p) و همچنین نوع نگرش با نحوه عملکرد وجود داشت (045/0≥p )
نتیجه گیری : این مطالعه آگاهی خوب تا متوسط ، نگرش نسبتاً مطلوب و عملکرد متوسط را در بهورزان زن شهرستان ماکو نسبت به خودآزمایی پستام نشان داد و با توجه به نقش آموزش بهورزان ، لزوم تقویت آگاهی نگرش بویژه عملکرد را نسبت به خود آزمایی پستان را در انان بیان نمود.

---

  این مقاله 40 سال تجربه ایران را در توسعه مراقبت های بهداشتی درمانی اولیه در آذربایجان غربی، نقش بهورزان در توسعه مراقبت های بهداشتی درمانی اولیه و فرآیند توسعه این مراقبت‌ها را در جمهوری اسلامی ایران بیان می­دارد. به علاوه عواملی را که موجب رشد کمی وکیفی آن شده است برمی‌شمارد و به چالش‌های پیش روی آن می‌پردازد و در آخر به برنامه پزشک خانواده که استراتژی مناسب برای دسترسی و استفاده همگان از مراقبت‌های بهداشتی درمانی اولیه است اشاره می­کند. 

---

زمینه و هدف: پرفشاری خون یکی از مهمترین عوامل خطر ساز بیماری های قلبی عروقی است.کنترل فشار خون احتمال ایجاد عوارض ناشی از فشار خون بالا را به حداقل مقدار خود می رساند. هدف از انجام این مطالعه تعیین تأثیر سطح تحصیلات بهورزان بر کنترل فشار خون در مبتلایان به فشار خون بالا در روستاییان شهرستان قزوین بود.

روش کار: در این مطالعه مقطعی که بر روی  بیماران مبتلا به فشارخون بالا و بهورزان خانه های بهداشت شهرستان قزوین در سال 1389 انجام شد،300 بیمار و 18 بهورز در مطالعه شرکت کردند. نمونه گیری با روش چندمرحله ای انجام شد. ابزارهای جمع آوری داده­ها پرسشنامه، دستگاه فشار سنج جیوه ای،گوشی، ترازوی دیجیتالی و قدسنج دیواری بود. روش جمع آوری داده ها مصاحبه و مشاهده بود. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارSPSS و آزمون‌آماریChi Square  تحلیل شد.

نتایج: شیوع بیماری فشارخون بالا در جمعیت تحت پوشش خانه های بهداشت دارای بهورزان دیپلمه 2/13% و در جمعیت تحت پوشش خانه های بهداشت دارای بهورزان زیر دیپلم 7/8% بود. فقط 7/14% بیماران بررسی شده فشار خون کنترل شده داشتند. میزان کنترل فشار خون بیماران در دو گروه بهورزان دیپلمه و زیر دیپلم از نظر آماری معنی دار نبود.

نتیجه گیری: با توجه به عدم تأثیر سطح تحصیلات بهورزان بر کنترل فشارخون، پیشنهاد می­شود در برنامه ریزی های بهداشتی به سواد کارکنان بهداشتی محیطی توجه بیشتری شود و به آموزش ضمن خدمت پرسنل و نظارت های منظم و بررسی شاخص های بهداشتی تأکید گردد.

---

زمینه و هدف: کیفیت زندگی بهورزان به علت ارتباط شغلی ایشان با مردم در ارایه خدمات بهداشتی از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف از این مطالعه تعیین کیفیت زندگی بهورزان می باشد.

روش کار: در مطالعه مقطعی حاضر تعداد 406 نفر از بهورزان زن و مرد شاغل در خانه های بهداشت استان قزوین مشارکت داشتند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (WHOQOL-BREF) بود که در جلسات بازآموزی ماهیانه بهورزان به صورت خود ایفا تکمیل شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آماری در نرم افزار SPSS 17 انجام شد.

نتایج: میانگین و انحراف معیار سنی شرکت کنندگان 3/6 ± 4/35 سال بود. میانگین امتیازات کیفیت زندگی در دامنه های سلامت جسمانی، روانی، اجتماعی و محیطی به ترتیب 81/50 ،53 ،96/53 ،7/35 درصد بدست آمد. در هر چهار حیطه، امتیاز کیفیت زندگی بهورزان با تحصیلات بالاتر به طور معنی داری بیشتر از سایرین بود (001/0>p). وضعیت تأهل بجز در حیطه سلامت محیط (16/0=p) در سایر حیطه ها با کیفیت زندگی رابطه معنی داری نشان داد (001/0> p). 

نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد کیفیت زندگی بهورزان در حد متوسط است، لذا با توجه به اهمیت شغل ایشان در خدمت رسانی به مردم محروم و نیازمند جامعه توجه به این مساله ضروری می باشد.

---

زمینه و هدف: ارزیابی عملکرد راهی مفید جهت کسب اطلاعات برای تصمیم‌گیری و مدیریت سازمان‌های بهداشتی درمانی می­باشد. هدف مطالعه حاضر، ارزیابی عملکرد خانه‌های بهداشت شهرستان کرمان در دوران دنیا‌گیری کووید- 19می باشد.
روش­کار: این مطالعه مقطعی به شیوه توصیفی-تحلیلی در سال 1400 انجام شد. جامعه پژوهش شامل 57 خانه بهداشت شهرستان کرمان بود که به ‌صورت سرشماری وارد مطالعه شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، چک‌لیست ارزیابی عملکرد خانه‌های بهداشت معاونت بهداشتی وزارت بهداشت بود که برای نظارت بر عملکرد خانه‌های بهداشت در دوران همه ‌گیری کووید-19 تدوین شده بود. تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار SPSS 26 و با استفاده از آمار توصیفی شامل میانگین و انحراف معیار و آمار تحلیلی شامل تی‌مستقل، آنالیز واریانس یک‌طرفه، همبستگی پیرسون و اسپیرمن انجام شد.
نتایج: میانگین نمره عملکرد خانه‌های بهداشت مشارکت کننده در پژوهش (تعداد=55) در مدیریت همه ‌گیری کووید-19، معادل 37/96 از حداکثر 136به دست آمد. در گویه‌های نصب کروکی روستا به دیوار خانه بهداشت (3/92%) و غربالگری و پیگیری افراد مثبت و اطلاع‌رسانی به تیم مراقبت جهت رهگیری و جداسازی افراد در تماس نزدیک (6/84%) بیشترین و تزریق دوز سوم (8/78%) و دوز دوم واکسن کووید (75%) کمترین امتیاز را کسب کرده­اند. از بین ویژگی­های مورد بررسی بهورزان و خانه­های بهداشت، متغیر بومی ‌بودن بهورزان با نمره عملکرد ارتباط مثبت معنی‌داری از لحاظ آماری داشت (01/0=p). همچنین خانه های بهداشت با بهورز بیشتر عملکرد بهتری از خانه های تک بهورز داشتند (05/0=p).
نتیجه‌‌گیری: ارزیابی عملکرد واحدهای بهداشتی درمانی در مواقع بروز بحران­­ها از جمله بروز اپیدمی بیماریهای واگیر امکان شناسایی گلوگاه­های نیازمند بهبود و ایجاد آمادگی هر چه بیشتر در آینده را میسر خواهد نمود. بر اساس یافته­های پژوهش حاضر، گسترش پوشش واکسیناسیون کووید-19، مشخص و به روزرسانی وضعیت بروز بیماری، عملکرد تیم­های مراقبت در منزل و پیشرفت برنامه عملیاتی بیشترین موارد نیازمند بهبود بودند.
 

---

زمینه و هدف: ارزیابی عملکرد راهی مفید جهت کسب اطلاعات برای تصمیم‌گیری و مدیریت سازمان‌های بهداشتی درمانی می­باشد. هدف مطالعه حاضر، ارزیابی عملکرد خانه‌های بهداشت شهرستان کرمان در دوران دنیا‌گیری کووید- 19می باشد.
روش­کار: این مطالعه مقطعی به شیوه توصیفی-تحلیلی در سال 1400 انجام شد. جامعه پژوهش شامل 57 خانه بهداشت شهرستان کرمان بود که به ‌صورت سرشماری وارد مطالعه شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، چک‌لیست ارزیابی عملکرد خانه‌های بهداشت معاونت بهداشتی وزارت بهداشت بود که برای نظارت بر عملکرد خانه‌های بهداشت در دوران همه ‌گیری کووید-19 تدوین شده بود. تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار SPSS 26 و با استفاده از آمار توصیفی شامل میانگین و انحراف معیار و آمار تحلیلی شامل تی‌مستقل، آنالیز واریانس یک‌طرفه، همبستگی پیرسون و اسپیرمن انجام شد.
نتایج: میانگین نمره عملکرد خانه‌های بهداشت مشارکت کننده در پژوهش (تعداد=55) در مدیریت همه ‌گیری کووید-19، معادل 37/96 از حداکثر 136به دست آمد. در گویه‌های نصب کروکی روستا به دیوار خانه بهداشت (3/92%) و غربالگری و پیگیری افراد مثبت و اطلاع‌رسانی به تیم مراقبت جهت رهگیری و جداسازی افراد در تماس نزدیک (6/84%) بیشترین و تزریق دوز سوم (8/78%) و دوز دوم واکسن کووید (75%) کمترین امتیاز را کسب کرده­اند. از بین ویژگی­های مورد بررسی بهورزان و خانه­های بهداشت، متغیر بومی ‌بودن بهورزان با نمره عملکرد ارتباط مثبت معنی‌داری از لحاظ آماری داشت (01/0=p). همچنین خانه های بهداشت با بهورز بیشتر عملکرد بهتری از خانه های تک بهورز داشتند (05/0=p).
نتیجه‌‌گیری: ارزیابی عملکرد واحدهای بهداشتی درمانی در مواقع بروز بحران­­ها از جمله بروز اپیدمی بیماریهای واگیر امکان شناسایی گلوگاه­های نیازمند بهبود و ایجاد آمادگی هر چه بیشتر در آینده را میسر خواهد نمود. بر اساس یافته­های پژوهش حاضر، گسترش پوشش واکسیناسیون کووید-19، مشخص و به روزرسانی وضعیت بروز بیماری، عملکرد تیم­های مراقبت در منزل و پیشرفت برنامه عملیاتی بیشترین موارد نیازمند بهبود بودند.