زهرا منصورنژاد، مختار ملک پور، امیر قمرانی،
دوره 18، شماره 3 - ( 9-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان یک مسئله جدی سلامت عمومی است و خانواده به عنوان یک عامل زمینه‌ای، ممکن است نقش مهمی در پیشگیری یا کاهش مشکلات رفتاری در دوران کودکی و نوجوانی داشته باشند. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی‌آموزش‌حمایت خودمختاری والدینی بر رفتار برونی شده دانش‌آموزان انجام پذیرفت.
روش‌کار: جهت دستیابی به اهداف پژوهش، 30 نفر از دانش‌آموزانی‌که نمره بالا را در فهرست رفتاری کودک (CBCL) Child Behavior Check List بدست آورده بودند، انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. مادران دانش آموزان گروه آزمایش در7 جلسه 90 دقیقه‌ای در برنامه مداخله‌ای حمایت خودمختاری والدینی شرکت و گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکردند. مقیاس فهرست رفتاری کودک (CBCL) قبل و بعد از‌مداخله برای دانش‌آموزان اجرا گردید. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیری MANCOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار‌گرفت.
نتایج: نتایج آزمون تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد تفاوت معنی‌داری در نمرات دو‌گروه وجود دارد (01/0p<،123/21 F=، 266/0=اثر لاندای‌ویلکز). در متغیرهای پرخاشگری، قانون شکنی و رفتار برونی‌شده بین دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنی‌داری مشاهده شد. آموزش مهارت‌های حمایت خود مختاری والدینی بر پرخاشگری، قانون‌شکنی و رفتار برونی شده دانش‌آموزان اثربخش بوده و نمرات پس‌آزمون گروه آزمایش‌کاهش یافته است.
نتیجه‌گیری: در نهایت می‌توان گفت آموزش مهارت‌های خودمختاری والدینی به والدین در کاهش رفتار‌برونی‌شده دانش‌آموزان موثر بوده است. از این رو آموزش برنامه‌هایی از قبیل ارائه استدلال‌های معنی‌دار، استفاده از زبان غیر کنترلی و انتخابگری به والدین و معلمان جهت کاهش و جلوگیری از رفتارهای برونی شده دانش‌آموزان می‌تواند اثربخش واقع شود.
