فصلنامه دانشکده بهداشت و

اهمیت استنشاق هوای پاک و توجه به آنچه از طریق تنفس وارد بدن خود می کنیم، روز به روز نمود بارزتری پیدا می کند. از طرفی وضعیت بحرانی آلودگی هوای تهران بر کسی پوشیده نیست و باتوجه به اینکه ذرات معلق به عنوان یکی از آلاینده های اصلی هوای شهر تهران به شمار می رود، در این مطالعه غلظت ذرات معلق موجود در هوای آزاد (TSP و PM10) و همچنین توصیف کیفیت هوا با تکیه بر شاخص کیفیت هوا (AQI) باتوجه به دو آلاینده TSP و PM10 براساس ماه های مختلف نمونه گیری و ایام مختلف هفته مورد بررسی قرار گرفته است. این مطالعه از تاریخ 1380/10/1 لغایت 1381/1/3 در محدوده بیمارستان دکتر شریعتی تهران انجام شد. باتوجه به محاسبات آماری و استانداردهای EPA و WHO، تعداد 61 نمونه برای TSP و 61 نمونه برای PM10 با استفاده از پمپ نمونه گیر با حجم زیاد برداشت شد. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که: -در طول دوره نمونه گیری آلوده ترین ماه به TSP و PM10، اسفند ماه 1380 و پاک ترین ماه فروردین 1381 بود. در طول دوره نمونه گیری آلوده ترین روزهای هفته از نظر TSP و PM10، شنبه ها و دوشنبه ها و پاک ترین روزها، جمعه ها بود. در طول دوره نمونه گیری و باتوجه به شاخص کیفیت هوا (AQI)، در 51% موارد آلاینده TSP در کمتر از حد استاندارد (AQI<100) و در 49% دیگر موارد، آلاینده TSP بالای حد استاندارد قرار داشته است (AQI>100). در طول دوره نمونه گیری و باتوجه به شاخص کیفیت هوا (AQI)، در 75.5% موارد آلاینده PM10 در کمتر از حد استاندارد (AQI<100) و در 24.5% دیگر موارد، آلاینده PM10 بالای حد استاندارد قرار داشته است (AQI>100).

  زمینه و هدف : آلودگی هوا یکی از عمده ترین مشکلات شهر های بزرگ در کشور های در حال توسعه است و می تواند عوارض منفی بسیاری بر سلامت انسانها داشته باشد. لذا مطالعه تغییرات این آلاینده ها می تواند کمک مهمی برای برنامه ریزی و مقابله با آنها باشد. هدف از این مطالعه بررسی و پیش بینی تغییرات آلاینده ها در هوای شهر کرمان بود.

  روش کار: در این مطالعه اکولوژیک اطلاعات هفت آلاینده ی مهم شهر کرمان شامل NO, CO, NO₂, NO_x, PM₁₀, SO₂, O₃ از ابتدای سال 1385 تا آخر شهریور 1389 از سازمان حفاظت محیط زیست کرمان استعلام شد. سپس اطلاعات بصورت متوسط در ماه محاسبه و به کمک روشهای آماری، الگوهای سری زمانی تک متغیره برای هر آلاینده برازش و مقادیر آن پیش بینی شد.

  نتایج: آلاینده ها در هوای کرمان روند تقریباً ثابتی داشتند، به جز مونواکسید کربن که به طور معنی داری در حال کاهش و گرد و غبار که روند افزایشی داشت. همه آلاینده ها الگوی فصلی داشتند. الگو های سری زمانی با روند فصلی 12، 3، 8، 12، 12، 12، 6 ماه به ترتیب برای آلاینده های NO, CO, NO₂, NO_x, PM₁₀, SO₂, O₃ برازش شد.

  نتیجه گیری: میزان تولید مونوکسید کربن در کرمان رو به کاهش است و یک علت احتمالی آن طرح جمع آوری خود رو های فرسوده می تواند باشد. اما میزان گرد و غبار رو به افزایش و در بعضی فصول سال در حد غیر بهداشتی است ولذا باید تدابیر لازم برای مقابله با آن بکار گرفته شود.