زمینه وهدف: علیرغم بکار گیری استراتژی درمان کوتاه مدت تحت نظارت مستقیم(DOTS) در برنامه ملی مبارزه باسل در کشور هنوز سل بعنوان مشکل عمده بهداشت عمومی در ایران باقی مانده است.هدف از انجام این مطالعه بررسی نقش بیمارستان آموزشی در بهبود شاخص های برنامه ملی سل بود.
روش کار: در یک مطالعه مقطعی توصیفی-تحلیلی مبتنی بر داده های موجود بیمارستانی پرونده های بیماران مبتلا به سل درمان شده در بیمارستان آموزشی رازی ومرکز بهداشت خوزستان بازبینی شدند. تشخیص، درمان وپیگیری بیماران بر اساس دستورالعمل کشوری مبارزه با سل بود. بیماران بستری شده حداقل برای دوهفته اول درمان در گروه HTB و بیماران سرپائی در گروه OTB قرار گرفتند. شاخص‌های کنترل سل (شامل میزان های: بیماران خلط مثبت، بهبودی کامل، شکست درمان، غیبت ازدرمان و مرگ) وانجام مشاوره قبل از درمان در دوگروه مقایسه شدند. داده‌های مربوط به اطلاعات فردی ریسک فاکتور های بیماری ونتیجه درمان در نرم افزار SPSS 11.5 و با استفاده از آزمونهای کای دو ودقیق فیشر انالیز شدند.
نتایج: درمجموع 235بیمار منجمله 67بیمار بستری شده با تشخیص سل مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین سن 38 سال بود . 122 نفر مرد(9/51%) و 42 نفر(9/17%) سابقه زندان داشتند که در بین آنها 20 نفر(6/47%) آلوده به ویروس نقص ایمنی انسانی(HIV) بودند.53 نفر(5/22%) معتاد تزریقی بودند.از 235 بیمار 120نفر(1/51%) سل ریه خلط مثبت بودند.میزان بهبود یافته، شکست درمان، قصوردرمان وفوت شده به ترتیب در گروهHTB (6/80%،9/8%،5/4%،9/5%) و در گروهOTB(6/66% ،3/17% ،1/10% ،9/5%) بود. مشاوره قبل از درمان در 75% گروه HTB و52% گروه OTB انجام شده بود.
نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که بیمارستان آموزشی نقش مهمی درانجام مشاوره قبل از درمان و ارتقاء شاخص های کنترل سل نظیر تشخیص سل خلط مثبت و افزایش میزان بهبودی و احتمالا کاهش شکست وقصور درمان دارد.
