فصلنامه دانشکده بهداشت و

---

زمینه و هدف: خواص ویژه و منحصر به فرد نانوذرات، خطرات احتمالی منحصر به فردی نیز به دنبال خواهد داشت. به علاوه این مواد در شرایط مختلف ممکن است سمیت های مختلفی داشته باشند، لذا در این تحقیق به بررسی سمیت نانوذراتTiO₂ و Fe-doped TiO₂ (Fe:TiO₂) در دوحالت تماس یافته با فنل و بدون تماس با فنل پرداخته شده است.

روش کار: ابتدا ‌محلول استوک نانومواد مورد بررسی ساخته شده و با فنل مواجهه داده شد. پس از تهیه غلظت های مختلف از محلول استوک، دافنیا مگنا با نانومواد مواجهه یافته و مواجهه نیافته با فنل تماس داده شد. میزان مرگ دافنی ها با استفاده از مدل پروبیت در نرم افزار SPSS 16 تجزیه و تحلیل شد و LC₅₀ ، NOEC و غلظتی که در آن 100% مرگ و میر رخ می دهد در زمانهای 12 تا 96 ساعت پس از تماس محاسبه گردید.

نتایج: طبق نتایج به دست آمده، LC₅₀ 48 ساعته TiO₂ و Fe:TiO₂ در حالت بدون مواجهه با فنل به ترتیب 2705 و بیش از mg/l  15000و در حالت تماس با فنل، به ترتیب 414 وmg/l 1258 محاسبه شد. NOEC 48 ساعته در مورد نانوذرات TiO₂ مواجهه یافته و مواجهه نیافته با فنل به ترتیب 41و mg/l 1253و در مورد Fe:TiO₂ به ترتیب 789 و بیش از mg/l15000 بدست آمد. همچنین غلظت 100% مرگ و میر 48 ساعته در مورد نانوذرات TiO₂ مواجهه یافته و مواجهه نیافته با فنل به ترتیب بیش از 1090و بیش از mg/l 1253و در مورد Fe:TiO₂ به ترتیب بیش از 2108 و بیش از mg/l15000 بدست آمد.

نتیجه گیری: با توجه به LC₅₀ 48 ساعته این مطالعه نشان داد که سمیت نانو Fe:TiO₂ و نانوTiO₂ به علت مواجهه با فنل به ترتیب بیش از 12 برابر و 5/6 برابر افزایش می یابد. اما به طور کلی با توجه به شاخص LC₅₀ در حالتهای مختلف می توان گفت سمیت نانوFe:TiO₂ که از خواص کاتالیستی بهتری نیز برخوردار می باشد، در مقایسه با نانوTiO₂ کمتر می باشد. بنابراین در کاربردهای مختلف باید استفاده از آن به جای TiO₂ خالص مورد بررسی قرار گیرد زیرا این ماده خطر کمتری را برای محیط زیست در بر خواهد داشت.

---

زمینه و هدف : در این مطالعه سمیت سلولی کربن نانوتیوب تک جداره و چند جداره و کریزوتایل بر روی سلولهای اپیتلیال ریه انسان با استفاده از شاخص های سم شناسی :  No Observable  Adverse  Effect Concentration (NOAEC) و Inhibitory  Concentration 50 (IC50) و Total  Lethal Concentration (TLC) مقایسه شد.

روش کار: سلولهای اپیتلیال ریه انسان در مواجهه با غلظت های مختلف ( 1 تا 1500 میکروگرم بر میلی لیتر) کربن نانوتیوبها وکریزوتایل  به مدت 6 و24 ساعت قرار داده شدند و با استفاده از آزمون MTT سمیت سلولی بررسی شد. مقادیر شاخص های IC50، NOAEC و TLC با استفاده از آنالیز پروبیت بدست آمد.

نتایج : نتایج مطالعه نشان داد بین سمیت سلولی و غلظت مواجهه برای هر سه ماده از لحاظ آماری همبستگی معنی داری وجود دارد (001/0p<).  کربن نانوتیوب چند جداره کمترین مقدار شاخص NOAEC و IC50 را در مقایسه با کربن نانوتیوب تک جداره و کریزوتایل داشت. میزان شاخص TLC  کربن نانوتیوب  تک جداره کمتر از کربن نانوتیوب چند جداره و کریزوتایل بود.

نتیجه گیری : سمیت سلولی کربن نانوتیوب چند جداره در غلظت های کم نسبت به کربن نانوتیوب تک جداره و کریزوتایل بیشتر می باشد و با توجه به اینکه مواجهه با این مواد عمدتا در غلظت های کم صورت می پذیرد، بنابرین سمیت سلولی کربن نانوتیوب چند جداره از اهمیت بالایی برخوردار است و باید مدنظر افرادی که در مواجهه با این ذرات  هستند قرار بگیرد.  با توجه به بررسی ها ی صورت گرفته می توان نتیجه گیری کرد که کربن نانوتیوب ها همانند الیاف کریزوتایل سمیت سلولی قابل ملاحظه ای بر سلولهای اپیتلیال ریه انسان دارند.

---

زمینه و هدف: تجمع پروتئینها باعث اختلال در عملکرد سلولی و بیماریهای متعدد از جمله آلزایمر می گردد. درمانهای رایج این بیماریها به دلیل عدم عبور آنها از سد مغزی-عروقی موفقیت آمیز نبوده است. توانایی تاثیر نانو ذرات روی تجمع پروتئینها از این نظر که ممکن است پتانسیل درمانی برای  بیماریهای مربوط به تجمع پروتئینها داشته باشند جالب به نظر می رسد. در مطالعه حاضر اثر نانو ذرات نقره روی تجمع آمیلوئیدی لیزوزیم سفیده تخم مرغ مورد بررسی قرار گرفت.
روش کار: پروتئین لیزوزیم به میزان 2 میلی گرم بر میلی لیتر در50 میلی مولار بافر گلایسین، 5/2 pH=، در دمای 57 درجه سانتی گراد و در حال همزدن آرام به آمیلوئید تبدیل شد. اثر نانو ذره نقره روی تجمع آمیلوئیدی لیزوزیم با تکنیکهای مختلفی مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون آماری تی مستقل و با نرم افزار SPSS16 انجام گرفت.
نتایج: انکوباسیون لیزوزیم با نانو ذرات نقره در دامنه غلظتی بین 3 تا 60 میکرو گرم بر میلی لیتر، پروسه تجمع آمیلوئیدی را مهار کرد (5/0>p). بطور جالب توجهی این نانو ذره در غلظت پایین یعنی3 میکروگرم بر میلی لیتر بهترین اثر را داشت. در این غلظت زمان تاخیر طولانی شد و فاز فیبری شدن بطرز چشمگیری کاهش و سمیت تجمعات آمیلوئیدی روی کشت سلولی نیز کاهش یافت.
نتیجه گیری: در مجموع نتایج ما نشان داد که سطوح نانو ذرات نقره مثل یک نانو چاپرون عمل کرده و باعث مهار تشکیل فیبرهای آمیلوئیدی لیزوزیم شده و بنابراین احتمال استفاده دارویی برای درمان بیماری آلزایمر وجود دارد.