فصلنامه دانشکده بهداشت و

---

 

---

زمینه و هدف: بیش از نیمی از جمعیت جهان در تقریباً 100 کشور از سراسر دنیا در معرض ابتلا به بیماری مالاریا قرار دارند. این بیماری طی سال­های 1300 تا 1330 از مسائل بهداشتی مهم تلقی گردیده است طوری که در این دوران هیچ بیماری دیگری تا این اندازه زیان­های مالی و جانی جبران ناپذیری در کشور ببار نیاورده است. هدف این مطالعه بررسی وضعیت اپیدمیولوژی بیماری مالاریا در یک دوره 65 ساله از سال 1320 تا 1385 در کشور ایران به منظور آموختن درس­هایی برای آینده است.

روش ­کار: این مطالعه یک مطالعه ترکیبی شامل مرور متون و مطالعه در سیستم­های بهداشتی با بررسی سوابق و آنالیز داده­های موجود است. برای جمع­آوری داده­های مورد نیاز در این مطالعه، سه منبع مهم اطلاعاتی در نظر گرفته شد. 1- منابع الکترونیک داخلی و خارجی، 2- منابع غیر الکترونیک کتابخانه­­ای و داده­های موجود حاصل از نظام مراقبت مالاریا 3- مصاحبه با افراد مطلع و صاحب نظر. در بررسی منابع الکترونیکی 26 متن انتخاب شد. در بررسی متون و داده­های غیر الکترونیکی و در بررسی پایان نامه­ها مجلات و اسناد و گزارش­ها 180 مورد که در این زمینه بودند مورد بررسی قرار گرفتند. در بخش مصاحبه باافراد صاحب نظر  با 5 نفر از افراد مطلع مصاحبه به عمل آمد. علاوه بر اسناد داده­های مالاریا در کشور طی 6 سال اخر دوره مطالعه از سوی مرکز مدیریت بیماری­ها در اختیار تیم تحقیق گرفت و در این مطالعه از آن استفاده شد. 

نتایج: بروز بیماری در 65 سال از سال 1320 تا 1385 نشان می­دهد که  تعداد موارد بیماری مالاریا علیرغم نوساناتی که درطی سال­های مختلف داشته­اند رو به کاهش نهاده است. بروز بیماری از بروز 250 تا 333 در هزار نفر در سال­های ابتدائی قرن اخیر شمسی به بروز 22/0 در هزار نفر در سال 1385 رسیده است.

نتیجه­ گیری: تغییرات بروز بیماری نشان می­دهد که طرح حذف مالاریا به عنوان یک هدف دست یافتنی قابل وصول است. تجربیاتی که در زمینه کنترل بیماری مالاریا حاصل شده در کنترل بیماری­های دیگر نیز می­تواند مورد استفاده قرار گیرد. 

---

زمینه و هدف: مالاریا به عنوان یک بیماری منتقل شده از طریق پشه تا حدود زیادی وابسته به شرایط اقلیمی می­باشد. درجه حرارت،  بارش و رطوبت نسبی از عوامل اقلیمی تاثیرگذار بر توزیع جغرافیایی این بیماری به حساب می­آیند. این عوامل اقلیمی هم در رشد و تکثیر پشه آنوفل و هم در فعالیت انگل پلاسمودیوم نقش تعیین کننده­ای دارند. هدف این تحقیق ارزیابی مناطق مختلف ایران از لحاظ فراهم بودن شرایط اقلیمی مناسب برای شیوع بیماری مالاریا می­باشد.

روش کار: در این راستا از 3 عامل اقلیمی میانگین ماهانه دما، بارش دوره فعالیت و نسبت اختلاط رطوبت هوا برای 31 ایستگاه  همدید مراکز استان­ها در دوره آماری 1975 تا 2005 (میانگین 30 ساله) استفاده شد. برای پهنه بندی کشور از لحاظ مخاطره­ی اقلیمی شیوع بیماری مالاریا ابتدا با تعریف و اجرای فیلترهای اطلاعاتی در ابزار جبر نقشه نرم افزار GIS  ایستگاه های مورد بررسی براساس درجه تناسب شرایط اقلیمی برای فعالیت و تکثیر پشه آنوفل و انگل پلاسمودیوم در 4 طبقه ریسک اقلیمی قرار گرفتند. سپس از طریق  برهم نهی لایه­های اطلاعاتی مربوط به نواحی مساعد برای فعالیت پشه و انگل، نواحی مساعد برای بروز بیماری مالاریا براساس شرایط اقلیمی شناسایی گردید. در نهایت با استفاده از مدل درون یاب اسپیلاین داده­های ایستگاهی به کل کشور تعمیم داده شده و نواحی مختلف کشور از لحاظ ریسک اقلیمی شیوع مالاریا پهنه بندی شد.

نتایج: نقشه­های پهنه بندی ریسک اقلیمی مالاریا در ایران نشان داد که نواحی جنوبی کشور شامل استان­های هرمزگان، بوشهر، خوزستان و نواحی جنوبی سیستان و بلوچستان مانند چابهار و نیک شهر و نیز نواحی شمالی کشور شامل استان­های مازندران و گیلان دارای بالاترین پتانسیل اقلیمی شیوع بیماری مالاریا می­باشند. در حالی که نواحی شمال غرب کشور شامل استان های آذربایجان غربی و شرقی، اردبیل و کردستان دارای پایین­ترین پتانسیل اقلیمی شیوع بیماری مالاریا هستند. همچنین مشاهده شد که بخش زیادی از جمعیت کشور در پهنه با مخاطره متوسط به بالا ساکن می­باشند.

نتیجه گیری: نتایج حاصل می­تواند در شناسایی مناطق مختلف کشور از لحاظ پتانسل اقلیمی شیوع مالاریا در برنامه­های کنترل و مبارزه با مالاریا بسیار مفید واقع گردد. اما باید خاطر نشان گردد که تحقیق حاضر بروز بیماری مالاریا در نواحی مختلف کشور را صرفا بر اساس عوامل اقلیم شناختی بررسی می­کند، در حالی که دخالت عوامل اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی و مسائل مربوط به مهاجرین افغانی و پاکستانی و نیز کمیت و کیفیت اجرای برنامه­های کنترل مالاریا در منطق مختلف کشور موجب عدم انطباق کامل پهنه بندی ارائه شده با واقعیت موجود می­گردد.

---

  زمینه و هدف: در ایران بیماری مالاریا از گذشته ‌ های دور وجود داشته است و زیان­های اقتصادی، اجتماعی و انسانی فراوانی به کشور تحمیل کرده است . در طی سالیان گذشته، در نتیجه اجرای عملیات مبارزه با مالاریا، بسیاری از نقاط کشور از مالاریا پاک شده است و در حال حاضر تنها در قسمت­هایی از جنوب شرقی کشور بیماری شیوع دارد. در این مقاله، جمع بندی مطالعات حشره شناسی مالاریا انجام گرفته از 1314 تا پایان سال1387 در مناطق مختلف کشور است که امید است نتایج به دست آمده، راهگشای مشکلات مالاریا در جهت برنامه های حذف باشد.

  روش کار: کلیه مقالات، کتاب­ها و پایان نامه­ها مورد بازنگری و بررسی قرار گرفت علاوه بر این مقالات از بانک­های اطلاعاتی و موتورهای جستجوگر( نظیر Iranmedex ، SID و PubMed ) نیز استخراج و تجزیه و تحلیل گردید .

  نتایج: در این مطالعه 71 مورد پایان ‎ نامه کارشناسی ارشد، 6 مورد پایان نامه دکتری، 66 مقاله خارجی، 97 مقاله فارسی و 3 جلد کتاب مورد بررسی دقیق قرار گرفت.

  نتیجه گیری : نتایج این مطالعه نشان داد که متعاقب اجرای برنامه ریشه کنی، کنترل یا حذف مالاریا، روند بیماری کاهش داشته و موارد منحصر به بخش محدودی از جنوب شرق کشور شده است. تسهیلات سیستم مراقبت، ‌ تشخیص و درمان و نگرش، آگاهی و رفتار ساکنین مناطق در فاصله سال­های 1387-1314 بهبود پیدا کرده است. در این راستا، به رسالت مسئولان بهداشتی کشور در خصوص انجام پایش برنامه کنترل، مدیریت مقاومت و اجلاس­های بین مرزی در کشورهای همجوار (افغانستان، پاکستان) تاکید می­گردد. این مطالعه افزایش نظارت بر جنبه عملیاتی، پایش و ارزشیابی به خصوص در راستای حذف مالاریا تاکید می­نماید.

---

  زمینه و هدف: مطالعه اختصاصی بر روی مالاریا و عوامل زمینه­ساز آن در ایران با تاسیس انستیتو مالاریالوژی در دانشگاه تهران وارد مرحله علمی و تحقیقاتی نوینی گردید که پس از تغییر نام انستیتوی مذکور به دانشکده­ی بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی و افزایش محققان و دانشجویان بر حجم این مطالعات و تحقیقات افزوده شد. سه جنبه انگل شناسی، اپیدمیولوژی و حشره شناسی از شاخص ترین عناوین مطالعات و تحقیقات در زمینه مالاریا می­باشد. آگاهی از تاریخچه مطالعات مذکور می­تواند تلاش­های خستگی ناپذیر پیشکسوتان اینگونه مطالعات و تحقیقات را نمودار و افق­های جدیدی را درپیش روی آیندگان قرار دهد. در این مطالعه وضعیت مقالات منتشر شده، پایان نامه­ها و آموزش­های اختصاصی ارایه شده در زمینه انگل شناسی مالاریا در نیم قرن گذشته در ایران تا آن مقدار که امکان دسترسی به آنها وجود داشت مورد بررسی قرار گرفته­اند.

  روش کار: این مطالعه به صورت گذشته­نگر با جمع­آوری اطلاعات لازم از سال1330 تا 1388 از منابع الکترونیک داخلی و خارجی، پایان نامه­ها و مقالات موجود در کتابخانه­های دانشگاهی و مصاحبه با افراد صاحب نظر در زمینه­های ذی­ربط انجام پذیرفته است. اطلاعات جمع آوری شده پس از دسته بندی و حذف موارد تکراری به صورت یک مجموعه تلخیص تاریخی ارایه می­شود.

  نتایج: در این بررسی 143 مقاله به زبان­های انگلیسی و فارسی که توسط محققان ایرانی در زمینه مالاریا بویژه انگل شناسی منتشر شده است جمع آوری و فهرست بندی شدند. تعداد پایان نامه­های در دسترس، بالغ بر35پایان نامه در مقاطع کارشناسی ارشد، MPH و PhD بوده­اند. دوره­های آموزش اختصاصی در زمینه انگل شناسی مالاریا بویژه تشخیص میکروسکوپی مالاریا چهل و چهار دوره شمارش شدند.

  نتیجه گیری: گرچه دسترسی به تمام مقالات منتشر شده توسط محققان ایرانی و پایان نامه­های نگاشته شده توسط دانشجویان در زمینه انگل شناسی مالاریا امکان پذیر نبود، تعداد بدست آمده بیانگر درک صحیح محققان ایرانی در مورد اهمیت انگل شناسی مالاریا و تلاش در جهت شفاف سازی جنبه­های مختلف آن در ایران بوده است. با توجه به تمرکز اکثر آموزش­های اختصاصی در زمینه انگل شناسی مالاریا در دانشکده­ی بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، اطلاعات به دست آمده در این زمینه دقیق­تر و حاکی از انجام آموزش تشخیص مالاریا و موضوعات ذی­ربط برای میکروسکوپیست­ها، کارشناسان مبارزه با بیماری­ها، کاردان ها و کارشناسان آزمایشگاهی بوده است.

---

  مقدمه و هدف : شرایط محیطی و بوم شناختی به ویژه شرایط آب و هواشناختی، تاثیر بارز و پذیرفته شده ای بر شیوع و گسترش بیماری های انگلی دارد. این تاثیر پذیری در مورد بیماری مالاریا که از جهات مختلفی تحت تاثیر آب و هوا است، بسیار بالاتر است. بیماری مالاریا هم از لحاظ طول چرخه های تکاملی انگل پلاسمودیوم و هم فعالیت و تکثیر گونه های پشه ناقل بیماری، متاثر از شرایط آب و هوایی است. در این تحقیق سعی شد با بررسی روابط سری های زمانی اپیدمی مالاریا در ایران از سال 1352 تا 1385 با 5 عنصر اقلیم شناختی شامل: میانگین دما، مجموع بارش سالانه، تعداد روزهای با بارش بالای صفرمیلیمتر، نمایه توزیع رطوبت بارش و رطوبت نسبی، به صورت میانگین سالانه برای کل کشور در طی همان دوره آماری، وابستگی های اقلیمی رخداد این بیماری انگلی تا حدودی روشن گردد.

  روش کار : در این راستا با استفاده از قابلیت های آمار ناحیه ای و عمومی نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی، میانگین های سالانه
عنصر اقلیمی برای کل کشور براساس 31 ایستگاه همدید مراکز استان، بدست آید . در نهایت برای بررسی ارتباط شاخص های اقلیمی با شاخص شیوع بیماری، از ضریب همبستگی پیرسون در سطح معنی داری 90/0(10/0= p ) استفاده شد و به دنبال آن مدل رگرسیون خطی چند متغیره­ای برای برآورد شیوع بیماری بر اساس 5 عنصر اقلیمی مذکور ارایه گردید.

  نتایج : بررسی شیوع بیماری مالاریا در ایران نشان داد که از سال 1352 تا 1381 تعداد موارد بیماری با شیب 0142/0 در سال روند کاهشی داشته است. همچنین مشاهده گردید، در چندین مورد شیوع بیماری با یک سال تاخیر نسبت به افزایش بارش، به آستانه اپیدمی رسیده است. همچنین مشاهده شد که عوامل رطوبتی آب و هوا در شیوع بیماری مالاریا نسبت به عوامل دمایی نقش مهم تری دارند.

  نتیجه گیری: لازم است به منظور کارایی بیشتر برنامه­های کنترلی مالاریا، در کنار سایر عوامل تاثیرگذار، ملاحظات اقلیم شناختی مناطق مالاریاخیز هم مدنظر قرار بگیرند.

---

  زمینه و هدف: مالاریا از قدیم به عنوان یکی ازمسائل بهداشتی مهم کشورتلقی شده است. نظام مراقبت مالاریا یکی از قدیمی ترین و منسجم ترین نظام های مراقبت بیماری­ها در کشور است. برنامه کنترل مالاریا از ابتدای سال1390 از کنترل به حذف تغییر یافت.
بنابراین بررسی کیفیت نظام مراقبت مالاریا در این برهه از اهمیت زیادی برخوردار است. مطالعه حاضر به منظور بررسی تاثیر برنامه حذف بر روی کیفیت نظام مراقبت مالاریا طراحی شده است.

  روش کار: این مطالعه یک مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع مقایسه ای می­باشد که در چهار دانشگاه علوم پزشکی واقع در استان­های مالاریاخیز کشور که انتقال محلی مالاریا در آنها جریان دارد، به منظور ارزیابی کامل بودن و صحت نظام مراقبت مالاریا در دو مقطع قبل و بعد از شروع برنامه حذف مالاریا در کشور، صورت پذیرفته است. در این مطالعه کلیه فرم های مربوط به موارد مثبت مالاریا در طی سال های 1389 تا 1391 که از مراکز بهداشتی درمانی منتخب در استان­های مالاریاخیز به سطح شهرستان فرستاده شده بود از نظر کیفیت مورد بررسی قرار گرفت و کامل بودن و صحت داده ها ارزیابی گردید و در دو مقطع دوسال قبل و دو سال بعد از شروع برنامه حذف مالاریا با هم مقایسه شد.

  نتایج: تعداد 1927 فرم، 1036 فرم(8/53%) برای سالهای 88 و 89 (قبل از برنامه حذف) و 891 فرم(2/46%) برای سال های90 و 91 (بعد از برنامه حذف) مورد بررسی قرار گرفت. بررسی شاخص کامل بودن اطلاعات به تقکیک دانشگاه های علوم پزشکی مورد مطالعه نشان داد برای مجموع دو فرم 3و 4، بیشترین و کمترین درصد کامل بودن را به ترتیب دانشگاه­های علوم پزشکی ایرانشهر و هرمزگان(با 8/94% و 30/17%) دارا بودند. بیشترین درصد کامل بودن فرم شماره3 مربوط به دانشگاه علوم پزشکی زاهدان با 78% و بیشترین درصد کامل بودن فرم شماره4 مربوط به دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر با 97% بوده است. مقدار کامل بودن فرم های مورد مطالعه برای کل سال­های مورد بررسی 3/84% بود. شاخص کامل بودن برای مجموع دو فرم 3 و 4 در طی سالهای 88و 89 (سال­های قبل از برنامه حذف مالاریا) برابر 7/83% بود و این مقدار با اندکی افزایش برای سال­های بعد از برنامه حذف مالاریا (90 و 91)، به 85% رسیده بود. نتایج آزمون آماری برای بررسی اختلاف کامل بودن فرم های گزارش دهی، معنی دار نبود.

  نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که فرم های گزارش دهی موارد، در کل 84% کامل بودند که این مقدار برای سال­های قبل از شروع برنامه حذف برابر 7/83% و برای سال­های بعد از شروع برنامه حذف برابر85% بود. برنامه حذف مالاریا شاخص کامل بودن اطلاعات را با مقایسه فرم های 3 و 4 گزارش دهی موارد در دو مقطع زمانی قبل (سال­های 88 و 89) و بعد (سال­های 90 و 91)اندکی افزایش داده است. افزایش در شاخص کامل بودن اطلاعات برای فرم شماره 4 گزارش دهی موارد با 4% افزایش همراه بود و برخلاف انتظار بهبود کیفیت و کامل بودن برای فرم 3 گزارش دهی، کاهشی 3 درصدی داشت. بنابراین شروع برنامه حذف تاثیر چندان زیادی بر کامل شدن و افزایش کیفیت کامل بودن داده های فرم­های گزارش دهی موارد نداشته است.

---

  زمینه و هدف: مالاریای بدون علامت به عنوان یکی از معضلات و چالش ­ های مهم در برنامه های کنترل، حذف و ریشه ­ کنی مالاریا در مناطق آندمیک بشمار می ­ رود. موارد عفونت های بدون علامت باعث پایداری و بقای مالاریا می گردد، این افراد به دلیل عدم بروز علائم بالینی، درمان نمی شوند و درحکم مخزنی برای آلودگی پشه ­ های ناقل و ابقای بیماری در منطقه می باشند . بنابراین شناسایی افراد مثبت بدون علامت و تعیین عوامل ایجاد کننده آن بسیار مهم است. مطالعه حاضر با هدف کمک به تدوین راهبرد های حذف بیماری مالاریا در منطقه آلوده شهرستان جاسک استان هرمزگان طی سالهای 1392-1391 صورت گرفت.

  روش کار: تعداد 200 نفر از جمعیت تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی شهرستان جاسک بطور تصادفی انتخاب ودر سه نوبت از آنان لام تهیه شد. نمونه های تهیه شده در هر نوبت به سه روش میکروسکوپی، RDTs و مولکولی( PCR ) با دقت مورد بررسی قرار گرفتند.

  نتایج: از تعداد 600 لام که به روش میکروسکوپی بررسی شدند هیچ مورد مثبتی یافت نشد. همچنین در آزمایش های RDTs و Nested-PCR که برروی نمونه های جمع آوری شده انجام گردید، مورد مثبت ملاحظه نشد.

  نتیجه گیری : نتایج بدست آمده نشان­دهنده اجرای موفق برنامه­های کنترلی و پیش حذف مالاریا در مناطق مورد مطالعه است، لذا اجرای برنامه حذف مالاریا در این منطقه در حال حاضر قابل اجرا است.

---

زمینه و هدف: ایجاد یک مخزن برای ذخیره سازی و حفظ انگل های مالاریا در شرایط حاضر که کشور درگیر برنامه های ملی حذف مالاریا می باشد می تواند امکان دسترسی به یک منبع غنی را به منظور دستیابی و استفاده بالقوه از ژن ها و پروتیئن های منتج از گونه های پلاسمودیوم های انسانی در اختیار پژوهشگران و محققان کشور قرار دهد. با توجه به کاهش روز افزون شمار مبتلایان به مالاریا در کشور لازم است هر چه سریعتر در گردآوری مجموعه پلاسمودیوم های موجود و بومی منطقه با شناسایی و ثبت ژن های متعلقه اقدام کرده  تا زمینه برای مطالعات تکمیلی و کاربردی برای جامعه علمی کشور هموار گردد.

روش کار: پس از بیماریابی از مناطق اندمیک مالاریا، گسترش نازک و ضخیم تهیه ورنگ آمیزی گیمسا انجام گرفت. به منظور نگهداری طولانی مدت نمونه ها مونته و در آرشیو طبقه بندی شد. همچنین میزان 2 میلی لیترخون از افراد آلوده جمع آوری و کرایوپرزرویشن ایزوله ها انجام شد. بنا به اقتضا و در نظر گرفتن بودجه تعدادی از ایزوله ها  جهت تعیین شاخص ژنتیکی MSP-1 با استفاده از روشهای ملکولی PCR و PCR-RFLP مورد بررسی قرار گرفتند. برای نمونه­های پلاسمودیوم فالسیپاروم ذخیره شده تست حساسیت به دارو به طریقه درون تنی انجام و نتایج ثبت شد. جمع آوری و حفظ نمونه­ها در شرایط انجماد فعالیت مداوم بانک بوده و ادامه خواهد داشت.

نتایج: دست آورد های حاصل از این طرح شامل ذخیره 131 نمونه جمع آوری شده برای جامعه علمی کشورمی باشد که شامل 109 ایزوله پلاسمودیوم ویواکس، 19 ایزوله از پلاسمودیوم فالسیپاروم، و سه نمونه میکس بوده است. هر ایزوله ی حفظ شده دارای شناسنامه اختصاصی از جمله تعیین گونه، شمارش انگلی، ملیت، محل ابتلا می باشد. در  طبقه بندی ژن MSP-1 برای نمونه­های پلاسمودیوم ویواکس مجموع سه هاپلوتایپ مختلف شناسایی شد که بر اساس وزن باندهای ایجاد شده در اثر برش آنزیم PVU II به ترتیب شامل سه نوع هاپلوتایپ با فراوانی  6/20%،  2/41% و بالاخره 2/38% بود. در مورد ایزوله های پلاسمودیوم فالسیپاروم حفظ شده تست درون تنی (in vivo) نسبت به داروی خط اول درمان در کشور (آرتسونات- فانسیدار)، حساسیت کلیه ایزوله ها را نشان داد.

نتیجه گیری: انجام این پروژه استفاده از ذخایر حاضر را در قالب کار روتین امکان پذیر ساخت که در صورت کلون سازی تا مدتها قابل بهره برداری برای محققین علمی کشور می باشد.

---

زمینه و هدف: مالاریا درایران بعنوان یکی از مشکلات مهم بهداشتی تلقی گردیده است و هیچ بیماری انگلی دیگری تا این اندازه زیان­های مالی و جانی جبران ناپذیر به بار نیاورده است، استان­های دارای مشکل در کشور، عبارتند از سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان که در مجموع 96% از کل موارد را بخود اختصاص می دهند. در این مطالعه  فراوانی و توزیع گونه های پلاسمودیوم انسانی و میزان پارازیتمی در مبتلایان به مالاریا دراستان کرمان مورد بررسی قرار گرفته است.

روش کار: طی دو سال تعداد 92798 لام از خون محیطی افراد مشکوک به مالاریا شامل گسترش های نازک و ضخیم تهیه و به روش استاندارد سازمان جهانی بهداشت (WHO) تحت بررسی قرار گرفتند. لام های  مثبت  مالاریا از  نظر تعداد انگل شمارش شده و درصد  پارازیتمی  تعیین گردید. سرانجام اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از "آنالیز آماری کای دو" بررسی و نتایج بدست آمده مورد  تجزیه و تحلیل قرار گرفتند .

 نتایج: تعداد 571 نمونه از نظر وجود گونه های پلاسمودیوم انسانی ،شامل 523 مورد پلاسمودیوم ویواکس، 44 مورد پلاسمودیوم فالسیپارم و4 مورد میکس، مثبت تشخیص داده شدند. نتایج سال 1388 نسبت به سال قبل نشان داد که موارد ویواکس 96/33% کاهش داشته است. بیشترین میزان پارازیتمی با تعداد 77240 انگل در هر میکرو لیتر خون و مربوط به یک بیمارمبتلا به پلاسمودیوم  فالسیپاروم  و کمترین شمارش انگل با تعداد 48 انگل در هر میکرو لیتر خون و در بیمار مبتلا به پلاسمودیوم ویواکس ملاحظه شد. طبق بررسی آماری از طریق آزمون کای دو متغیرهای ملیت، محل سکونت،  جنس، موارد مثبت و منفی از نظر آماری معنی دار و دارای p-value کمتر از 05/0 می باشد. استفاده از Mann-Whitney Test  برای مقایسه داده ها نشان داد که 464/0= p می­باشد و اختلاف معنی­داری بین میانگین شمارش انگل  P.vivax وP.falciparum  وجود ندارد.

نتیجه گیری: با توجه به برنامه حذف مالاریا در ایران، بیماریابی و تشخیص سریع و بهنگام بیماری از اهمیت خاصی برخوردار است. همواره بررسی به موقع موارد وارده از کشورهای پاکستان و افغانستان می تواند استقرار و تداوم برنامه حذف مالاریا در ایران را تسهیل بخشد.