فصلنامه دانشکده بهداشت و

---

عارضه میازیس همواره در نتیجه تخم گذاری و لاروگذاری مگس های گروه سیکلوراف و رشد متعاقب آنها در انساج بدن ایجاد می شود. با آنکه بقای لارو این مگس ها در طبیعت متکی به حضور دام های اهلی و حیات وحش می باشد ولی بالغین اینگونه مگس ها در محوطه های دامداری، پارک ها و همچنین بر روی زباله ها و شاخ و برگ برخی از گیاهان و درختچه هایی که از نظر شهد و گرده برای این گروه از حشرات مناسب می باشند، یافت می شوند و در جستجوی میزبان مناسب هستند. مطالعه حاضر در شهرستان تهران و حومه آن به انجام رسیده است. در این بررسی مگس های بالغ با استفاده از توری حشره گیری از مناطق و مکان های مختلف از قبیل باغ ها، پارک ها، دامداری ها، محل های جمع آوری زباله و مناطق مسکونی داخل شهر تهران و نیز شهر و روستاهای اطراف آن صید گردید. جمعا 22 مگس از 5 خانواده مگس های سیکلوراف با استفاده از کلیدهای تشخیص معتبر مورد شناسایی قرار گرفت که از مجموع آنها 13 گونه جزء گروه مگس های دارای اهمیت پزشکی بودند و نهایتا از میان گروه اخیر 4 گونه Sarcophaga fertoni و Sarcophaga peregrina و Calliphora vomitoria و Lucilia richardsi برای اولین بار از ایران گزارش می گردد.

---

زمینه و هدف: برخی گونه‌های حائز اهمیت پزشکی از مگس‌ها در خانواده موسیده و فانیده وجود دارند که جزء مگس‌های سینانتروپیک (اهلی) بوده و می توانند ناقل مکانیکی بسیاری از عوامل بیماریزا به انسان باشند. شناخت و تعیین گونه‌های مگس‌ها برای آگاهی از وضعیت موجود و برنامه ریزی کنترل آنها ضروری است. با توجه به اینکه گونه‌های مگس‌های موسیده و فانیده تاکنون بطور کامل در تهران مشخص نگردیده است، لذا مطالعه حاضر برای این منظور طراحی شد.

روش کار: بررسی حاضر یک نوع مطالعه توصیفی- مقطعی و تاکسونومیک می باشد که در  دو نوبت در طی سال‌های 76-1375 و 81-1379 به مدت سه سال در شهر تهران و اطراف آن به انجام رسیده است. صید مگس‌ها در مناطق مورد مطالعه، با استفاده از توری دستی حشره‌‌گیری انجام گرفت. همچنین برای تعیین فون مگس‌ها در زیستگاه ‌های مختلف، 4 بیوتوپ شامل لاشه حیوانات ، فضولات حیوانی (دامی و پرندگان) و انسانی، زباله‌ها و مواد آلی در حال فساد و اماکن داخلی انسانی انتخاب گردید. برای صید مگس‌های فعال در این محیط ها از توری بزرگ حشره گیری (با دهانه دایره ای شکل و به قطر 95 سانتی متر) استفاده شد.

نتایج: در مطالعه حاضر جمعاً تعداد 2418 نمونه از مگس های بالغ شامل 8 خانواده Muscidae, Fanniidae, Calliphoridae Sarcophagidae,  Tachinidae, Syrphidae, Conopidae, و Anthomyiidae صید گردید که از این میان تعداد 1279 نمونه صید شده اختصاصاً از خانواده موسیده و فانیده بود. از دو خانواده اخیر، 4 جنس و 5 گونه حائز اهمیت پزشکی صید گردید.

نتیجه گیری: بر اساس مستندات علمی موجود، دو گونه موسینا استابولانس و فانیا اسکالاریس برای اولین بار از ایران گزارش می شوند. البته موسینا استابولانس یک گونه با انتشار جهانی است و وجود آن در ایران محتمل بوده است.

---

زمینه و هدف: داشتن اطلاعات اولیه در زمینه حشره شناسی قانونی بصورت منطقه ای حایز اهمیت فراوان است. با توجه به عدم مطالعات قبلی در این زمینه در شمال کشور این مطالعه با هدف بررسی حشرات جلب شونده به لاشه خرگوش به عنوان یک مدل حیوانی در شهرستان بابل انجام شد.

روش کار: این مطالعه در سه منطقه شهری، نیمه شهری و روستایی، در دو فصل تابستان و پاییز سال 1393 صورت گرفت. جمع آوری نمونه ها از تله های شونلی روزی یکبار تا پایان بقایای لاشه خرگوش انجام می شد.

نتایج: در این مطالعه تعداد 1978 مگس بالغ از 17 گونه صید شدند. مهمترین خانواده های مگس ها عبارت بودند از: کالیفوریده، سارکوفاژیده، موسیده و فانییده. در مجموع دو مرحله نمونه برداری، خانواده های موسیده و فوریده به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد را داشتند. خانواده های دارای اهمیت کم از نظر حشره شناسی قانونی نظیر آنتومییده، سپسیده، فوریده و استراتومییده با تعداد کم صید شدند. گونه ساکوفاگا ملانورا برای اولین بار برای فون حشرات ایران معرفی شد.

نتیجه گیری: شناسایی گونه های مختلف مگس ها و سایر بندپایان در مناطق شمال کشور از نتایج بسیار مهم این تحقیق بوده است که می تواند در شناسایی مکان و زمان مرگ کمک شایانی در پزشکی قانونی نماید. از دیگر مزایای این مطالعه تفکیک اطلاعات گونه ها در زیست بوم های مختلف است که به دلیل اهمیت فوق العاده حیاتی این اطلاعات در مباحث بررسی های حشره شناسی قانونی،
می توان به عنوان اطلاعات پایه از آن بهره گرفت.