فصلنامه دانشکده بهداشت و

---

زمینه و هدف: بنا به تعریف ایمنی اولین اقدام در برقراری سامانه ایمنی شناسایی خطر می­باشد که اگر به درستی انجام نشود، مراحل بعدی استقرار سامانه به درستی اجرا نخواهد شد. از آنجایی که روش­های شناسایی، اغلب خطرهای یک یا دو عنصر اصلی سامانه ایمنی را هدف قرار می­دهند لذا با اجرای یک روش نمی­توان همه خطرها را شناسایی نمود.

روش­ کار: مطالعه مقطعی حاضر که بصورت کاوش و تفحص در منابع علمی انتشار یافته انجام گرفته است، هدف، یافتن روش­های شناسایی خطر قابل اجرایی بود که می­توانند درصد بالایی از کل خطرهای سامانه را شناسایی کنند. در ابتدا پنج روش اجرا و تعداد خطرهای شناسایی شده در هر روش مشخص و سپس ضریب اثر بخشی شناسایی خطر برای آنها محاسبه شد. با همین رویکرد دو روش در دو سامانه مختلف فرآیندی آزمون گردید. 

نتایج: تعداد خطرهای شناسایی شده با روش HAZOP و در نتیجه ضریب اثر بخشی شناسایی خطر  این روش بیش از روش­های دیگر بود. وقتی دو روش HAZOP و AEA بصورت تنها و به عنوان روش مقدماتی به کار برده شدند تنها 20 الی 80 درصد کل خطرهایی را که در صورت اجرای همه­ی روش­های مختلف شناسایی خطر مورد شناسایی قرار می­گرفتند، شناسایی شدند.  

نتیجه ­گیری: نتایج نشان داد که روش HAZOP نسبت به سایر روش­ها می­تواند خطرهای بیشتری را شناسایی کند. اما اگر به تنهایی بکار رود احتمالاً  تنها 40 درصد خطرها شناسایی می­شوند. نکته­­ی مهم آن که انتخاب روش مناسب در شناسایی هرچه بیشتر خطرها نقش مهمی دارد.

---

زمینه و هدف: بیوآیروسل ها از مهمترین عوامل ایجاد عفونتهای بعد از عمل جراحی در بیمارستانها هستند. از مهمترین راهکارهای پیشگیری از انتقال بیوآیروسل ها دراتاقهای عمل استفاده ازماسک های جراحی می باشد هدف از این مطالعه بررسی کارایی پالایش ذرات زیر میکرونی در ماسک های جراحی داخلی و وارداتی است.
روش کار: دراین مطالعه مقطعی 5 نوع از ماسک های جراحی پرمصرف دراتاق های عمل بیمارستانهای کشور، اعم ازداخلی ووارداتی خریداری شد. نمونه­ ها به صورت مجزاتوسط دستگاه اندازه گیری پالایش ذرات زیر میکرونی براساس استانداردISIRI 6138 وDOP آمریکا مورد آزمون قرار گرفت. میزان کارایی وافت فشارهوا درآنها تعیین شد ونتایج بوسیله آزمون­های آماری تجزیه تحلیل گردید.
نتایج: نتایج نشان داد که میزان کارایی پالایش ذرات در ماسک­های جراحی داخلی (07/10± )130/56 درصد و در ماسک­های وارداتی (062/7±) 90/31 درصد بود. میزان پالایش ذرات ماسک های داخلی بیشتر از ماسک های وارداتی بود (001/0 > p). همچنین ماسک داخلی A بالاترین کارایی پالایش ذرات (15/6± 55/66 درصد) و ماسک وارداتی B-Chinaکمترین میزان پالایش (44/4 ± 83/27 درصد) را داشت (001/0 >p). افت فشار هوا در ماسک های مورد مطالعه نیز اندازه گیری شد. بالاترین افت فشار را ماسک داخلی A (58/2±35 پاسکال) و پایین ترین افت فشار را ماسک داخلی Z (82/1±11 پاسکال) داشت. با توجه به تاثیر کارایی و افت فشار، بر کیفیت ماسک، فاکتور کیفیت ماسک های مورد مطالعه محاسبه شد. نتایج نشان داد ماسک داخلیZ دارای بالاترین فاکتور کیفیت(068/0) و کمترین آن متعلق به ماسک وارداتی B-China (016/0) بود.
نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که ماسک های جراحی تولید داخل، کیفیت بهتری نسبت به ماسک های وارداتی دارند بااین حال بازهم میزان کیفیت مورد تاییداستانداردها را فراهم نمی­کنند. استفاده از فیلتر باخصوصیات فیزیکی مناسب وهمچنین اطمینان ازانجام تستهای خاص برروی ماسک های جراحی، قبل ازخرید و استفاده، می­تواند به کاهش بیماریها وعفونت های مرتبط بیانجامد.

---

زمینه و هدف: بیمارستان‏ها به‏ عنوان یکی از نهادهای مهم ارایه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی بخش سلامت، درصد بالایی از منابع کلیدی این بخش را جهت پاسخ گویی به نیاز مصرف کنندگان در اختیار دارند. هدف از انجام تحقیق حاضر، شناسایی عوامل مؤثر برکارایی فنی، مقیاس و مدیریتی بیمارستان‏های تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی طی سال‏های 1386 تا 1388 و یافتن راهکارهای مناسب جهت افزایش سطح کارآیی بیمارستان‏های ناکارآمد. روش کار: جامعه آماری این تحقیق شامل 65 بیمارستان فعال تامین اجتماعی طی سال‏های 1386 الی 1388 است. به منظور سنجش کارایی فنی بیمارستان‏ها از مدل تحلیل پوششی داده‏ها (DEA) با فرض بازدهی ثابت و جهت بررسی کارایی مقیاس و مدیریتی از مدل نهاده محوری(BCC) با فرض بازدهی متغیر نسبت به مقیاس تولید (VRS) استفاده شد. نتایج: از میان نهاده‏های مؤثر در کارایی فنی، مشخص گردید که بیمارستان‏های کوچک با کم‏تر از ‏صد تخت فعال به میزان 11 درصد و بیمارستان‏های بزرگ با بیش‏‏تر از ‏صد تخت فعال ب میزان 8/8 درصد از مازاد ورودی شامل نهاده‏های کارکنان پزشکی، پرستاری، سایر کارکنان و تخت فعال برای تولید خدمات بیمارستانی برخوردارند. همچنین میانگین ضرایب اهمیت نهاده‏ها شامل کارکنان پزشکی، کارکنان پرستاری، سایر کارکنان و تخت فعال در کارایی فنی بیمارستان‏های کوچک به ترتیب 24 ، 8/9 ، 7/11 و 8/16 درصد و در کارایی فنی بیمارستان‏های بزرگ به ترتیب 7/25 ،18 ، 7/21 و 7/30 درصد بدست آمد. نتیجه‏گیری: با توجه به میانگین کارایی مدیریتی و مقیاس بدست آمده، توصیه می‏گردد که بیمارستان‏های تحت پوشش سازمان برای رسیدن به وضعیت کارآمد، نسبت به کاهش هزینه‏های مازاد مربوط به نهاده‏های ورودی و همچنین افزایش میزان خروجی محصول یا خدمات دهی بیمارستانی اقدام نمایند.

---

زمینه و هدف: اجرای مدیریت کیفیت موجب ارتقای اثربخشی و کارایی سازمان‌های بهداشتی درمانی می<span style="font-size: 11pt;" dir="LTR" times="" new="" "b="" lotus";"="" major-bidi;="" "times="" roman";="">‌شود. هدف این پژوهش بررسی تأثیر یک مدل مدیریت کیفیت بر کارایی بخش مراقبت‌های ویژه تنفسی بیمارستان بوده است.

روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه اقدام پژوهی مشارکتی بوده که در سال 1392 در بخش مراقبت‌های ویژه تنفسی در بیمارستان لبافی‌نژاد تهران انجام شد. یک تیم بهبود کیفیت برای اجرای سامانه مدیریت کیفیت و ارتقای فرآیندهای کاری تشکیل شد. تیم بهبود کیفیت بر اساس مدل ده مرحله‌ای مدیریت کیفیت مصدق‌راد به شناسایی و استانداردسازی فرایندهای کاری بخش، تعیین اهداف برای فرایندهای کاری و ارتقای کیفیت فرایندها پرداختند. اطلاعات مربوط به شاخص‌های کارایی بخش مراقبت‌های ویژه تنفسی (درصد اشغال تخت، متوسط اقامت بیماران، گردش تخت و فاصله‌ی گردش تخت) در دو مقطع قبل و بعد از اجرای مداخلات مدیریت کیفیت جمع‌آوری و با هم مقایسه شد.

نتایج: اجرای مدیریت کیفیت منجر به افزایش 8/2% میزان اشغال تخت و 2/19% گردش تخت و کاهش 1/14% متوسط اقامت بیماران و 6/35% فاصله‌ گردش تخت بخش مراقبت‌های ویژه تنفسی بیمارستان شد.

نتیجه‌گیری: اجرای مدیریت کیفیت منجر به ارتقای کارایی بخش مراقبت‌های ویژه تنفسی شد. به کارگیری درست یک سامانه مناسب مدیریت کیفیت و تعهد مدیران و کارکنان می‌تواند منجر به بهبود کارایی بیمارستان‌ها شود.