مجله دانشکده پزشکی

مقدمه: افزایش شیوع چاقی در کودکان و بزرگسالان در سالهای اخیر تنها به علت تغییرات ژنتیکی نبوده و عوامل رفتاری و محیطی مختلفی این افزایش را موجب شده اند. تغییر در الگوهای غذایی و دریافت غذاهای با انرژی و چربی زیاد که در گذشته کمتر مصرف می‌شدند از جمله عواملی بوده‌اند که در این افزایش سهم عمده‌ای داشته اند. در این راستا، مطالعه‌ای به منظور تعیین ارتباط عوامل غذایی (دریافت روزانه انرژی و درشت مغذیها، درصد انرژی دریافتی از درشت مغذیها؛ انرژی و درشت مغذیهای دریافتی به ازاء کیلوگرم وزن بدن، دفعات مصرف نوشابه؛ آبمیوه طبیعی؛ لبنیات بجز پنیر؛ تنقلات (شامل چیپس و پفک و شکلات)؛ غذای آماده و سرعت غذا خوردن) با چاقی در دانش‌آموزان دبستانی شهر اهواز انجام شد.
مواد و روشها: در یک نمونه‌گیری خوشه‌ای دو مرحله‌ای در سطح دبستانهای شهر اهواز در سال تحصیلی 82-1381، کلیه دانش‌آموزان 10 و 11 ساله‌ای که در مقایسه با مرجع ایرانی حسینی و همکاران (1999) دارای B‏MI بزرگتر یا مساوی صدک 95 بودند (150 نفر) به عنوان گروه مورد و همین تعداد دانش‌آموز هم سن و هم جنس غیر چاق (BMI کوچکتر از صدک 85 همان مرجع) به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شدند. پرسشنامه 24 ساعت یادآمد خورال جهت تعیین دریافت انرژی و درشت مغذی‌ها و پرسشنامه بسامد خوراک برای مشخص نمودن دفعات مصرف نوشابه، آبمیوه طبیعی، لبنیات بجز پنیر، تنقلات (شامل چیپس، پفک و شکلات) و غذای آماده در ماه به کار رفت و سرعت غذا خوردن دانش‌آموز از مادر وی پرسیده شد.
یافته ها: نتایج این بررسی حاکی از دریافت بیشتر انرژی، پروتئین و کربوهیدرات در گروه مورد نسبت به گروه شاهد بود (05/0>p)؛ در حالیکه چربی روزانه دریافتی و درصد انرژی دریافتی از درشت مغذیها بین دو گروه تفاوت آماری معنی‌داری نشان نداد (05/0p). در بین اقلام غذایی مورد پرسش، مصرف چیپس در گروه مورد به طور معنی‌داری بیش از گروه شاهد بود (05/0>p) و مصرف پفک تفاوت آماری در مرز معنی‌داری بین دو گروه داشت (053/0=p). از نظر سایر مواد غذایی تفاوت آماری معنی‌داری بین دانش‌آموزان چاق و غیر چاق دیده نشد(05/0p).
نتیجه گیری و توصیه ها:دریافت بالای انرژی، پروتئین و کربوهیدرات همچنین چیپس و پفک و سرعت بالای غذا خوردن عوامل غذایی مرتبط با چاقی در دانش‌آموزان 10 و 11 ساله شهر اهواز بودند.