مجله دانشکده پزشکی

سندرم نلسون معمولا با سه علامت پیگمانتاسیون مشخص، افزایش میزان ACTH پلاسما و وجود آدنوم در هیپوفیز که بطور غالب بصورت ماکروآدنوم می باشد، پس از آدرناکتومی در بیماران مبتلا به کوشینگ رخ می دهد. رشد تومور بدنبال آدرنالکتومی در 30-10% بیماران مشاهده شده است. اغلب تومورها در سندرم نلسون خوش خیم هستند. درمان انتخابی سندرم نلسون جراحی بصورت میکروسرجری از طریق ترانس اسفنوئیدال با ترانس فرونتال است. نقش رادیاسیون بصورت پروفیلاکسی بیماران آدرنالکتومی شده، نامشخص است. در این مطالعه موارد سندرم نلسون مربوط به بیماران بیمارستان دکتر شریعتی بمدت ده سال بررسی شده است. نتایج حاصل نشان می دهد از 49 بیمار مبتلا به سندرم کوشینگ که پس از عمل جراحی مراجعه نموده اند، 11 مورد (22.4%) دچار سندرم نلسون شده اند. بروز علایم پس از عمل از سه ماه تا نه سال بوده است. باتوجه به رخ دادن نلسون در برخی از بیماران به فاصله نزدیک از عمل آدرنالکتومی دوطرفه، انتخاب دقیقتر بیمار برای آدرنالکتومی دوطرفه، توصیه می شود.

برخی از بیماریهای آندوکرین خصوصا آکرومگالی، کوشینگ و فئوکروموسیتوم اثرات زیادی بر روی متابولیسم و کنترل قندخون در افراد غیردیابتی دارند. در این بررسی گذشته نگر پرونده های بیماران مبتلا به بیماریهای فوق در بین سالهای 1373-1358 در بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران مطالعه شد. از 124 بیمار مبتلا به آکرومگالی برای 51 بیمار تست تحمل گلوکز انجام گرفته بود که 18% آنان GTT مختل داشتند. جهت ارزیابی دیابت میزان FBS و BS 90 بیمار مورد بررسی قرار گرفته بود، دیابت آشکار در 27% وجود داشت. همچنین از 90 بیمار مبتلا به کوشینگ، میزان قندخون در 60 مورد بررسی شده بود که 47% قندخون بالاتر از میزان طبیعی و 39% گلوکزاوری مثبت داشتند. در بررسی بیماران دچار فئوکروموسیتوم، از بین 80 بیمار 26/5% (16 نفر) دیابت آشکار داشتند. در مقایسه با سایر گزارش ها به نظر می رسد شیوع GTT مختل و دیابت در این بررسی تفاوت های اندکی با دیگر مطالعات دارد.

فئوکروموسیتوم بیماری نادری می باشد. جهت بررسی علائم و سیر کلی این بیماری، مطالعه گذشته نگر با استفاده از پرونده های پزشکی انجام شده است. براساس نتایج بدست آمده از این مطالعه شیوع بیماری در هر دو جنس تقریبا یکسان بوده و اکثریت بیماران (56%) در دهه دوم و سوم زندگی بودند. بیماری در 10% موارد دو طرفه و در 13% موارد خارج آدرنال (تماما پاراآئورتیک) بوده است. شیوع تومور در آدرنال راست بیماران (حدود 8%) بیشتر از آدرنال چپ گزارش شده است. موارد فامیلیان حدود 3/5% بوده است. تقریبا در تمامی موارد، بیماران دارای سابقه افزایش فشارخون و کریز بوده اند. در بررسی علائم بالینی بیماران، علائم حمله ای و هیپرتانسیون حمله ای حدود (98%)، سردرد حدود (71%) و تعریق فراوان (68%) بود. توده شکمی در معاینه در 13% موارد لمس می شد. حدود 26% بیماران دیابت آشکار و 23% بیماران تغییرات ECG داشتند. موارد بدخیم حدود 7% با 2 مورد متاستاز به کبد، 1 مورد متاستاز ریوی و 1 مورد متاستاز به ستون فقرات بوده است که در این 4 مورد پاتولوژی، منشا متاستاز را از فئوکروموسیتوم ذکر کرده است. در 3 مورد از 28 مورد مونث، اولین کریزهیپرتانسیون در حاملگی بوده که در 1 مورد منجر به سقط شده است.

این بررسی یک مطالعه مقطعی بر روی بیماران دیابتی تیپ II می باشد که در فاصله زمانی 5 ساله 1370 الی 1375 بر روی بیماران مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم اصفهان انجام شده است. از بیماران تحت پوشش 715 نفر با نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شده و براساس متغیرهای سن، جنس، مدت ابتلا به دیابت، BMI، سطح سواد، مصرف دخانیات، پرفشاری خون، میزان کلسترول و تریگلیسرید سرم، قندخون ناشتا، رتینوپاتی دیابتی، بیماری ایسکمیک قلب، پروتئینوری و نحوه درمان دیابت مورد مطالعه قرار گرفتند. شیوع ایسکمی در مردان 34/4% و در زنان 32/6% بوده است. تحلیل به روش رگرسیون لوجستیک نشان داد که شیوع ایسکمی قلب در بیماران با افزایش سن، مقادیر بالاتر BMI، پرفشاری خون، رتینوپاتی دیابتی و درمان با انسولین و قرصهای ضددیابت خوراکی ارتباط مستقیم دارد. نتیجه آنکه: 1) عوامل خطر گفته شده در بالا تا حدی توجیه کننده شیوع بالای ایسکمی قلب در بیماران می باشند، اگرچه نباید تاثیرات ژنتیکی را نیز نادیده گرفت. 2) چون پرفشاری خون و BMI در بیماران قابل کنترل می باشند، با کنترل این عوامل شانس ابتلا به ایسکمی قلبی کمتر خواهد شد، اگرچه این عوامل الزاما علل اتیولوژیک در ایجاد ایسکمی قلب نیستند.

از آنجا که ابتلا به عفونت یکی از عوامل مهم مرگ و میر در بیماران دیابتی است و گفته می شود میزان حساسیت به عفونت در این بیماران با کنترل قند آنان ارتباط دارد، برآن شدیم عملکرد لکوسیت های بیماران مبتلا به دیابت ملیتوس وابسته به انسولین را در دو گروه قند خون کنترل شده و کنترل نشده در سنین 7 تا 25 سال در پاسخ به یک محرک (فوربول مریستات استات یا PMA) و یک محرک ذره ای (مخمر اپسونیزه) به کمک روش کمی لومینسانس مورد بررسی قرار دهیم. وقتی که از PMA بعنوان محرک استفاده گردید، اختلاف معنی داری بین دو گروه آزمایش با گروه شاهد مشاهده نگردید، با این حال اختلاف بین دو گروه بیماران کنترل شده و کنترل نشده معنی دار بود (P<0.05). همچنین با استفاده از مخمر اپسونیزه بعنوان محرک بین گروه های آزمایش و شاهد اختلاف معنی داری مشاهده نگردید، با این وجود میزان کمی لومینسانس در گروه بیماران کنترل شده کاهش نشان داد.

مقدمه: باتوجه به نیمه عمر کوتاه بودن هورمون پاراتیروئید، اندازه گیری پاراتورمون دست نخورده (iPTH=intact PTH) به روش سریع در حین عمل جراحی (بلافاصله پس از خروج آدنوم) جهت تشخیص و ارزیابی کفایت نسج برداشته شده و نیز کاهش موارد عمل مجدد پاراتیروئید مفید است.

مواد و روش ها: در یک مطالعه آینده نگر Case series، تعداد 34 بیمار مبتلا به پرکاری اولیه پاراتیروئید که در طی 18 ماه (از نیمه اول سال 1379) جهت درمان و عمل جراحی پاراتیروئیدکتومی به بخش جراحی بیمارستان دکتر شریعتی ارجاع شده بودند، مورد مطالعه قرار گرفتند که اندازه گیری سطح سرمی iPTH به روش سریع پیش از عمل جراحی، به فاصله 10 دقیقه پس از خروج آدنوم و یک روز پس از خروج آدنوم پاراتیروئید در آنها انجام شد.

یافته ها: میانگین سطح سرمی iPTH پیش از عمل در این بیماران حدود 563pgr/lit بود که این میزان با حدود 78% کاهش بطور متوسط به حدود 121pgr/lit در حین عمل جراحی (بلافاصله پس از خروج آدنوم) رسید و در روز اول پس از عمل (24 ساعت پس از خروج آدنوم) با 87% کاهش نسبت به پیش از عمل، بطور متوسط 42pgr/lit رسید.

نتیجه گیری و توصیه ها: در این مطالعه همانند مطالعات مشابه انجام شده در سایر کشورها، افت چشمگیر iPTH در حین عمل جراحی ملاحظه گردید که می تواند نشانگر مفید بودن اندازه گیری سطح سرمی iPTH به روش سریع در حین عمل جراحی جهت ارزیابی نتیجه عمل و میزان موفقیت عمل باشد و نیاز به عمل جراحی مجدد را کاهش می دهد.