زمینه و هدف: ماتریکس‌های متالوپروتییناز (Matrix metalloproteases, MMP) پروتیین‌های چند زنجیره‌ای هستند که نقش آن‌ها در التیام زخم و تعمیر بافت است. در سل، MMPها باعث تخریب بیش از حد بافت ریه و ایجاد کاویته می‌شوند. هدف این مطالعه، بررسی سهم MMPs در آسیب بافتی ریه در سل بود.
روش بررسی: در این پژوهش مورد-شاهدی، نمونه‌ی پلاسمای افراد سالم، بیماران علامت‌دار تنفسی و بیماران سل در بیمارستان‌های علی‌بن ابیطالب (ع) و بوعلی شهر زاهدان از اردیبهشت ۱۳۹۴ تا اردیبهشت ۱۳۹۷ با روش نمونه‌گیری در دسترس، مورد بررسی قرار گرفت. بیماران به دو گروه مبتلا به سل و کنترل تقسیم شدند و سطح MMPs به‌روش Enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA) در نمونه پلاسمای دو گروه اندازه‌گیری شد.
یافته‌ها: در پژوهش کنونی ۳۸۴ نفر شامل ۱۲۳ نفر کنترل سالم، ۱۰۷ نفر کنترل علامت‌دار تنفسی بدون سل و ۱۵۴ نفر بیمار مبتلا به سل بررسی شد. سطح MMPs در گروه سل و گروه علامت‌دار تنفسی بالاتر از گروه سالم بود. میانگین MMP-8 به‌طور معناداری در بین دو گروه متفاوت بود (۰/۰۰۱P<). در این مطالعه حساسیت، اختصاصیت، ارزش اخباری مثبت و منفی، در نمونه MMP-۸ پلاسما در تشخیص بیماری سل از افراد غیر سلی در pg/ml ۶۶۵۰ MMP-8 cutoff point= به‌ترتیب ۶۵/۴%، ۷۸/۲%، ۵۰% و ۹۳% به‌دست آمد.
نتیجه‌گیری: دو کلاژناز، MMP-1 و MMP-8، در سل فعال بودند، اما MMP-8 به‌طور خاص در سل در مقایسه با هر دو گروه علامت‌دار و کنترل‌های سالم بالاتر بود. غلظت MMP-1,3,8,9 در مردان بیشتر از زنان بود. همچنین درگیری ریه به‌صورت حفره ریوی با سطح MMP پلاسما مرتبط بود.
