مجله دانشکده پزشکی

افزایش جمعیت جهان یکی از نگرانیهای عمده دانشمندان و برنامه ریزان ممالک گوناگون بوده است. افزایش جمعیت اثرات گوناگون بر جامعه در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و حتی سیاسی داشته و علاج آن کنترل جمعیت است. در یک مطالعه مقطعی عوامل موثر بر داشتن فرزندان ناخواسته، 1527 زن شوهردار شهر تهران به روش نمونه گیری دو مرحله ای در سال 1377 انتخاب گردید و اطلاعات مطابق پرسشنامه اصلی جمع آوری شد. در این مطالعه تاثیر عواملی مانند سن همسر و زن، سطح تحصیلات زن، شغل زن و همسر، تعداد فرزندان، سن اولین ازدواج و آخرین حاملگی، داشتن فرزند فوت شده، طول مدت شیر دهی به آخرین کودک و اهمیت جنس نوزاد در تنظیم خانواده بر روی ناخواسته بودن فرزندان بررسی می شود. نتایج نشان می دهد که عواملی مانند سن همسر، تعداد فرزندان، سن اولین ازدواج، سن آخرین حاملگی، شغل همسر، داشتن فرزند فوت شده، طول مدت شیردهی و تاثیر جنس در تنظیم خانواده، شانس داشتن فرزند ناخواسته را افزایش می دهد و متغیرهایی مانند سن زن، تحصیلات زن، سن اولین حاملگی و شغل زن، شانس داشتن فرزندان ناخواسته را کاهش می دهد. مطابق نتایج مدل رگرسیون لجستیک، سن زن یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار است، بطوریکه با افزایش یکسال به سن زن، شانس ناخواسته بودن فرزندان 89 درصد می شود. عامل بعدی تعداد فرزندان است که با افزایش یک فرزند به خانواده شانس ناخواسته بودن 116/8 برابر می گردد. به نظر می رسد که خانواده ها آگاهی کافی از روشهای پیشگیری و نحوه استفاده صحیح از آنها را ندارند. طول مدت شیردهی، عامل موثر بعدی شانس ناخواسته بودن فرزندان را برای زنانی که بیش از 6 ماه به آخرین کودک خود شیر داده اند 1/02 برابر زنان با طول کمتر از 6 ماه افزایش میدهد که می تواند در تایید مطلب فوق باشد.

زمینه و هدف: تامین سلامت کودکان و نوزادان باید از اولین و مهمترین وظایف هر دولتی باشد. امروزه کشورهای جهان به‌ترتیب سیر نزولی مرگ‌و‌میر این گروه طبقه‌بندی می‌شوند. طبقه‌بندی و بررسی علل مرگ نوزادی هسته اصلی برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری سلامت یک کشور برای افزایش بقای نوزادان است. این مطالعه با هدف طبقه‌بندی علل مرگ نوزادان انجام گرفته است.

روش بررسی: این مطالعه با استفاده از 11693 مرگ نوزادی (از سن بارداری 22 هفته تا مرگ 30 روزگی) بیمارستانی ایران، ثبت شده در سامانه ثبت مرگ پری‌ناتال وزارت بهداشت، درمان، آموزش پزشکی در سال 1391 انجام شد. ویژگی‌های دموگرافیک، برخی فاکتورهای مرتبط با نوزادان فوت‌شده استخراج و علل مرگ‌ها بر اساس سیستم کدبندی بین‌المللی بیماری‌ها تقسیم‌بندی شد.

یافته‌ها: شایع‌ترین علت مرگ‌و‌میر نوزادی، مربوط به گروه "اختلالات حول و حوش تولد" (92/%77) بود که بیشترین شیوع در این گروه مربوط به "علل مرتبط با طول بارداری" (7/%37) بود. مرگ بر اثر "اختلالات مادرزادی، کروموزومی و ناهنجاری‌ها" در 82/20% و بر اثر "حوادث و سوانح" در 26/1% موارد ثبت گردید. بیشترین علت مرگ در نوزادان بالای g 1000 نیز "اختلالات حول و حوش تولد" با فراوانی نسبی 29/71% بود.

نتیجه‌گیری: بر اساس پژوهش کنونی علل پیرامون تولد به‌ویژه "علل مرتبط با طول بارداری" اصلی‌ترین علت مرگ‌و‌میر نوزادان ایران را تشکیل می‌دهند. مرگ بر اثر "اختلالات مادرزادی، کروموزومی و ناهنجاری‌ها" از علل دیگر مرگ هستند.