هرمز دبیر اشرفی،
دوره 40، شماره 1 - ( 1-1366 )
چکیده
شاید، هنوز مهمترین حقایق در مراحل آغازی واکنش های زنجیره ای اسید آراشیدونیک نهفته است. تقریباً تنها حقیقتی که درباره این موضوع میدانیم نقش حیاتی رادیکال اکسیژن آزاد ( O = Oxygen Free Radical ) است. این رادیکال قابلیت احتراق زیادی داشته و عمر بیولژیک آن چند هزارم ثانیه است. اکسیداسیون اسید آراشیدونیک در نهایت به دو مسیر منجر میگردد. در یک مسیر، که بوسیله آنزیمهای مخصوصی کنترل می گردد. بالاخره پروستاگلاندینها بوجود میآیند. در حالیکه در مسیر دیگر، ترکیبات حاصل، از راههای غیر آنزیمی (Non enzyme- tic ) تجزیه می گردند. این مشتقات غیر آنزیمی (راه لیپوکسی ژناز - شکل 1) ، که کاملاً ماهیت آنها را نمی دانیم، ممکن است خود از نظر بیولژیکی فعال بوده و هم بر فعالیت راه آنزیمی (مسیر اول) اثر داشته باشند. هم چنانکه گفتیم سنتز PGI2 مخصوصاً بوسیله چندین لیپید پراکسید (Lipid peroxides) قویاً دچار وقفه می گردد. لیپید پراکسیدها ترکیبات حاصل در مسیر دوم (راه لیپوکسی ژناز) هستند. مطالعه سنتز ترکیبات حاصل از راههای غیر آنزمی نشان داده است که در طول حاملگی مرتباً بر مقدار آنها افزوده شده و پس از زایمان دوباره بحد قبلی باز می گردند 31 . توجیه این امر شاید بدین ترتیب باشد که چون در طول حاملگی طبیعی بطور کلی متابولیسم آراشیدونیک و سنتز PGI2 ( زا راه آنزیماتیک) افزایش می یابد، همزمان با آن ترکیبات حاصل از راههای غیر آنزیمی نیز، بطور متناسب ، زیاد می شوند. از طرفی، معلوم شده رابطه ای بین ترکیبات حاصل از راههای غیر آنزیمی و فشار خون وجود دارد. میزان افزایش فشار خون با افزایش این ترکیبات متناسب است. شاید در این حال ترکیبات غیر آنزیمی بطور نامتناسبی افزایش یافته باشند. اگر حاملگی طبیعی، نظیر هر فنومن طبیعی دیگر را ، تحت کنترل دقیق سیستم های آنزیمی بدانیم، حاملگی غیر طبیعی (پره اکلامپسی) ، نظیر سایر بیماریها، میتواند انعکاسی از فعالیت غیر قابل کنترل راه های متابولیسمی غیر عادی (غیر آنزیمی) باشد.
