مجله دانشکده پزشکی

---

زمینه و هدف: بیماری سل شایع‌ترین علت مرگ ناشی از بیماری‌های تک عاملی عفونی در دنیا است و از نظر بارجهانی بیماری (Disability-Adjusted Life Years, DALY)، در رتبه دهم قرار دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی اپیدمیولوژیک بیماری سل اجرا گردید. روش بررسی: در این مطالعه گذشته‌نگر توصیفی- تحلیلی در استان خوزستان طی سال‌های 1384 تا1391، پرونده 6363 بیمار مبتلا به سل با روش سرشماری بررسی شد. با استفاده از نرم‌افزار TB Register متغیرهای دموگرافیک و اطلاعات اپیدمیولوژیک و بالینی ثبت گردید و از طریق نرم‌افزار SPSS ویراست 16 مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. یافته‌ها: میانگین سن بیماران 18±3/39 سال بود که میانگین سن زنان به طور متوسط 1/2 سال از مردان بیشتر بود (0001/0P=). از کل بیماران 7/75% مبتلا به سل ریوی و 7/2% آلوده به HIV بودند. روند تغییرات میزان بروز سل در سال‌های مورد مطالعه معنادار بود (05/0>P). نتیجه‌گیری: ابتلای همزمان عفونت HIV و بیماری سل در جنوب غربی ایران شیوع بالایی دارد. غربالگری، آموزش و اقدامات پیشگیرانه جهت کنترل بیماری سل توصیه می‌شود.

---

زمینه و هدف: امروزه سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) یکی از مفیدترین ابزار اپیدمیولوژیک در شناسایی مناطق جغرافیایی با خطر بالای ابتلا به بیماری سل می‌باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی چگونگی انتشار بیماری سل با استفاده از GIS اجرا گردید. روش بررسی: در این مطالعه‌ی کوهورت گذشته‌نگر، 6363 بیمار جدید که از فروردین سال 1384 تا پایان شهریور سال 1391 در استان خوزستان مبتلا به سل تشخیص داده شده بودند، با روش سرشماری مورد مطالعه قرارگرفتند. بروز بیماری سل بر اساس شرایط اقلیمی و پوشش گیاهی با استفاده از GIS بررسی شد. اطلاعات آماری با استفاده از نرم‌افزار SPSS ویراست 16 تجزیه و تحلیل گردید. یافته‌ها: نقشه‌ی GIS انتشار بیماری سل در شرایط اقلیمی و پوشش‌های گیاهی مختلف ترسیم شد. بین بروز بیماری سل و شرایط اقلیمی ارتباط معناداری از لحاظ آماری مشاهده گردید (017/0P=). بین بروز سل و پوشش گیاهی، ارتباط آماری معناداری مشاهده شد (004/0P=). نتیجه‌گیری: خطر ابتلا به بیماری سل ارتباط تنگاتنگی با شرایط اقلیمی و پوشش گیاهی دارد به‌طوری‌که خطر ابتلا به بیماری سل در مناطق با شرایط اقلیمی فراخشک و پوشش گیاهی مراتع کوهستانی بیشتر از سایر مناطق است. ارایه خدمات و مراقبت‌های ویژه به مناطق با خطر بالا توصیه می‌شود.

---

زمینه و هدف: مطالعات اثر داروی مترونیدازول در کاهش سطح لیپیدهای خون را به‌صورت متفاوت گزارش کرده‌اند، پژوهش کنونی با هدف برآورد کلی اثر مترونیدازول در کاهش سطح چربی خون انجام شد.

روش بررسی: بر اساس پایگاه‌های SID، Magiran، Iranmedex، ISI، Pubmed، Scopus، مقالاتی که اثر مترونیدازول را بر روی چربی‌های خون تا پایان اسفند 1393 ارزیابی کرده بودند، بررسی شدند، داده‌ها با روش متاآنالیز وStata, ver. 11.1 (College Station, TX, USA)، تحلیل شدند.

یافته‌ها: در 10 مطالعه تعداد 292 نمونه، درصد کاهش کلسترول 11% (16%-6%:CI95%)، تری‌گلیسرید 14% (24%-4% :CI95%) و لیپوپروتیین تراکم پایین 8% (15%-1%:CI95%) برآورد گردید که از لحاظ آماری معنادار بود (001/0P=) و درصد افزایش لیپوپروتیین تراکم بالا، 1% (2%-1%-:CI95%) و از لحاظ آماری معنادار نبود (08/0P=).

نتیجه‌گیری: مترونیدازول باعث کاهش درصد کلسترول، تری‌گلیسرید و لیپوپروتیین تراکم پایین می‌شود، اما تاثیر معناداری بر درصد افزایش لیپوپروتیین تراکم بالا ندارد.

---

زمینه و هدف: سرطان پستان شایعترین سرطان در زنان است، هدف این مطالعه، مشخص نمودن عوامل خطر سرطان پستان در زنان و تعیین گروه‌های پرخطر بود.

روش بررسی: در این مطالعه مورد-شاهدی، 170 خانم بیمار ساکن شهرستان دزفول ثبت شده در سیستم ثبت سرطان از ابتدای فروردین 1389 تا پایان اسفند 1393 و 170 خانم سالم، انتخاب و اطلاعات عوامل خطر توسط پرسشنامه جمع‌آوری و آنالیز داده‌ها با استفاده از نسبت شانس، مدل رگرسیون لجستیک و نرم‌افزار SPSS ویراست 16، انجام گردید.

یافته‌ها: بین متغیرهای سابقه فامیلی (001/0P<)، استرس (001/0>P)، فعالیت فیزیکی یک‌بار در هفته (002/0P<) و شیردهی به مدت سه تا چهار سال (01/0P<) با خطر ابتلا به سرطان پستان ارتباط معناداری بود.

نتیجه‌گیری: زنان با سابقه فامیلی مثبت و سابقه استرس، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پستان بودند و زنانی که سابقه فعالیت فیزیکی و سابقه شیردهی به مدت سه تا چهار سال داشتند کمتر در معرض ابتلاء بودند.

---

زمینه و هدف: بیماری کبدچرب ‌غیرالکلی (Nonalcoholic Fatty Liver Disease, NAFLD) وضعیتی است که در آن تری‌گلیسیرید در سلول‌های کبدی بدون سابقه مصرف الکل تجمع پیدا می‌کند. مطالعه کنونی در زمینه بررسی عوامل خطر بیماری کبدچرب غیرالکلی انجام گردید.

روش بررسی: مطالعه مورد-شاهدی کنونی در سال 94-1393 بر روی 150 فرد مبتلا به کبد چرب غیرالکلی و 150 فرد غیرمبتلا که به کلینیک‌‌های تخصصی گوارش شهر ایلام مراجعه کرده بودند، انجام شد. داده‌های مربوط به ویژگی‌های جمعیت‌شناختی، آزمایشات بالینی و رفتارهای‌ بهداشتی مرتبط با شیوه‌ زندگی مانند نوع تغذیه، استعمال سیگار، فعالیت فیزیکی گردآوری و بررسی شد.

یافته‌ها: میانگین سنی شرکت‌کننده‌ها در این مطالعه 15/12±13/42 سال بود. میانگین مقادیر کلسترول تام، تری‌گلیسرید، LDL، ALT، AST، (ALT/AST) و ALP به‌طور معناداری در بیماران بالاتر از گروه شاهد بود (000/0P=). میان سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری (01/0P=)، متاهل بودن (002/0P=) و فعالیت بدنی کم (02/0P=) با بیماری کبد چرب غیرالکلی رابطه معناداری مشاهده شد. مصرف گوشت قرمز در بیماران در مقایسه با گروه شاهد به‌طور معناداری بالاتر (01/0P=) و مصرف لبنیات در بیماران به‌طور معناداری کمتر بود (002/0P=). با استفاده از تحلیل رگرسیون لجستیک‌ چند‌متغیره، متغیر‌های دور کمر، تری‌گلیسرید، ALT و BMI به‌ترتیب با  نسبت شانس تطبیق‌یافته ((002/0P=) (18/1-04/1) 95%CI11/1)، ((04/0P=) (67/6-01/1) %95CI 58/2)، ((002/0P=) (52/15-84/1) %95CI 34/5) و ((004/0P=) (99/27-89/1) 95%CI 28/7) از نظر آماری معنادار شدند. همچنین ارتباط معناداری میان پارامترهای ALT (004/0P=)، AST (03/0P=) و BMI (006/0P=) با درجه NAFLD مشاهده شد.

نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش کنونی نشان داد، دور کمر، نمایه توده بدنی، غلظت تری‌گلیسرید و سطح ALT می‌تواند وقوع کبد چرب غیرالکلی را پیش‌بینی کند. BMI، سطوح ALT و AST با درجه‌‌بندی سونوگرافی کبد در NAFLD ارتباط داشت، بنابراین می‌توان از این پارامترها برای پیش‌بینی مرحله‌بندی سونوگرافی کبد در این بیماران استفاده کرد.

---