مجله دانشکده پزشکی

---

اعمال تخمدانها تحت اثر هورمونها و فاکتورهای مختلفی قرار دارد که مجموعه این عوامل سبب می شود که در هر ماه تعدادی از فولیکولها رشد کرده و به غیر از یکی، بقیه از بین بروند. از جمله عوامل موثر در این پدیده تکاملی، احتمالا ارتباطات شکافی (gap junction) بین سلولهای گرانولوزا می باشد. ما در این آزمایشات اثرات دو ماده ای که مشخص گردیده می توانند این ارتباطات را از بین ببرند، یعنی رتینوئیدها و آلکانولها در القای گیرنده LH و تولید پروژسترون بوسیله FSH را مورد مطالعه قرار دادیم. موشهای رات نابالغ را بمدت 72 ساعت بصورت کاشتن در زیر جلد تحت اثر دی اتیل استیل بسترول قرار دادیم، سپس به تهیه سلولهای گرانولوزا از فولیکولهای تخمدانی آنها که در مرحله preantral follicle قرار داشتند اقدام نموده و سلولها را بمدت سه روز در انکوباتور (incubator) تحت اثر 15 نانوگرم FSH قرار دادیم که در این زمان سلولها در مجاورت رتینوئیک اسید، رتینول با غلظتهای 0/1-1000 نانومولار و هپتانول یا اکتانول با غلظتهای 0/01-10 میلی مولار بوده اند. پس از مدت فوق به اندازه گیری گیرنده LH و پروژسترون تولید شده بوسیله این سلولها مبادرت نمودیم، که این نتایج بدست آمد: 1) رتینول (retinol) در کلیه غلظتها، براثر تحریکی FSH برای القای گیرنده LH و تولید پروژسترون اثری نداشت. 2) رتینوئیک اسید (retinoic acid) دارای اثر مهاری بر اعمال FSH جهت القای گیرنده LH بوده که این اثر در تولید پروژسترون بیشتر اعمال می شد. 3) هپتانول و اکتانول هرکدام به تنهایی توانستند سبب مهار القای گیرنده LH بوسیله FSH شده، اما بر روی سنتز پروژسترون نقش مهاری نداشتند.

---

کشف فعالیت ضدباروری گوسیپول سبب شد که محققین و دانشمندان درصدد تهیه موادی شوند که خاصیت ضدباروری داشته و بعنوان ضدباروری مردانه مصرف شود. زیرا واضح است که بدون مشارکت عملی مردان، برنامه های کاهش جمعیت نمی تواند موفقیت چندانی داشته باشد. در این بررسی به ارزیابی اثرات ضدباروری دو داروی جدید از ترکیبات پیریمیدین به اسامی 2و4-دی آمینو 5 (3و4-دی کلروفنیل) 6-الکیل اکسی متیل پیریمیدین (اتیل اکسی و ایزوبوتیل اکسی) روی موش نر پرداختیم. این بررسی نشان داد که این ترکیبات هیچگونه اثر سمی، بطور معنی دار میزان تستوسترون سرم، حرکت اسپرمها، درصد اسپرمهای زنده، تولید روزانه اسپرمها، میزان ذخیره اسپرم در اپیدیدیم و درصد باروری را کاهش داد.

---

با توجه به نقش مهم عناصر کمیاب از جمله روی و مس در اعمال بیوشیمیایی بدن و اثراتی که هورمونهای اگزوژن و آندوژن بر توزیع، جذب و دفع این عناصر دارند بر آن شدیم تا اثر داروی خوراکی پیشگیری از حاملگی نوع LD را در میان خانمها که مورد مصرف زیادی دارد بر غلظت سرمی روی و مس مورد بررسی قرار دهیم. یافته های این پژوهش نشان داد که غلظت سرمی روی در مصرف کنندگان قرص LD پس از سه ماه بطور معنی داری کاهش یافت (P<0.001)، در حالیکه غلظت سرمی مس در همین مدت افزایش داشت (P<0.001) و این افزایش تا 6 ماه مصرف نسبت به ماه قبل نیز تداوم داشت. لذا پیشنهاد می شود تغییرات غلظت سرمی این دو عنصر در مصرف کنندگان قرصهای LD بطور مرتب مورد توجه و بررسی قرار گیرند تا از بروز عوارض ناشی از تغییرات آنها جلوگیری بعمل آید.

---

با افزایش روزافزون سالمندان در جوامع کنونی، دولت و مردم در اغلب کشورهای توسعه یافته کاملا آماده اند تا با پیچیدگی های اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی ناشی از شمار فزاینده افراد سالمند، که به پیر شدن ملتها موسوم است، مواجه شوند. در حال حاضر جمعیت بالاتر از 60 سال در برخی از کشورهای اروپای غربی (آلمان، فرانسه، انگلستان، سوئد) 12 تا 15 درصد کل جمعیت را تشکیل می دهد که براساس پیش بینی آنها تا سال 2020، تقریبا به 25 درصد خواهد رسید. در کشور ما نیز براساس سرشماری های انجام شده در سالهای 1355، 1365 و 1375، درصد افراد 60 ساله و بیشتر به ترتیب 5/12 درصد، 5/25 درصد و 7/67 درصد بوده است و تعداد افراد 60 سال به بالا در جمعیت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران، 135379 نفر در سال 1376 را شامل می شود. بدیهی است که این تغییر دموگرافیک به افزایش قابل توجه بیماری های مزمن و نیازهای جدید بهداشتی در جامعه خواهد انجامید، بطوری که عرصه جدیدی را در مراقبتهای بهداشتی اولیه برای سالمندان طلب می نماید. بنابراین به منظور مشخص شدن نیازهای بهداشتی، درمانی افراد فوق در جمعیت تحت پوشش دانشگاه، تحقیق حاضر به اجرا درآمده است و یافته های این بررسی نشان می دهد که با وجود مشکلات جسمی، روانی و اجتماعی در افراد سالمند، فقط 25% از آنها سازمانهای ارائه کننده خدمات بهداشتی، درمانی و اقتصادی به سالمندان را می شناختند و تمام سالمندان از یک یا چند بیماری تواما در رنج بودند، خانمها بیشتر از مردان در این مورد اظهار ناراحتی می کردند و نکته قابل توجه در این مطالعه، این است که افراد سالمند با وجود داشتن بیماری های گوناگون جسمی، مشکل اساسی خود را مسائل مالی ذکر می کردند، به طوری که 37/7 درصد، مسائل مالی و 18/3 درصد، بیماریهای جسمی را مشکل اساسی خود نام برده اند.

---

شاخص های باروری دو جمعیت ایرانی و غیر ایرانی تحت پوشش 23 خانه بهداشت شبکه بهداشت و درمان شهرستان ری در سال 1376 را مورد بررسی قرار دادیم. این مطالعه مقطعی بمنظور بررسی تاثیر جمعیت رو به افزایش مهاجران غیر ایرانی حوزه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران بر شاخص های بهداشتی و در نتیجه توجه به برنامه ریزی های خاص به موازات برنامه های اصلی انجام گردید. گردآوری داده ها توسط سرشماری ساکنان دائم روستاهای تحت مطالعه و با استفاده از زیج های حیاتی صورت گرفت. 8494 نفر از 27611 نفر افراد تحت مطالعه غیر ایرانی بودند. نسبت سرباری و میزان رشد طبیعی جمعیت بترتیب، در ایرانی ها 75% و 1.14% و در غیر ایرانی ها 98% و 1.74% بود. مرگ و میر در غیر ایرانی ها 1.24 برابر ایرانی ها برآورد گردید. میزان باروری عمومی در جمعیت ایرانی 60 و در جمعیت غیر ایرانی 110 تولد زنده در 1000 زن در سن باروری و میزان باروری کلی در جمعیت ایرانی 1.73 و در جمعیت غیر ایرانی 3.27 نوزاد برای هر زن بود. میزان تجدید نسل ناخالص در ایرانی ها 0.87 و در غیر ایرانی ها 1.59 محاسبه شد، بطوریکه تعداد دختران یک مادر غیر ایرانی دو برابر تعداد دختران یک مادر ایرانی خواهد بود (P<0.01). پوشش روش های مدرن پیشگیری از بارداری در زوج های ایرانی 70% و در زوج های غیر ایرانی کمتر از 40% محاسبه گردید. 96.94% زایمان های جمعیت ایرانی و 70.9% زایمان های جمعیت غیر ایرانی، ایمن و بهداشتی بود (P<0.01).

---

شهر سالم شهری است که در آن شرایط مطلوب کالبدی، اجتماعی و زیست محیطی به طور مداوم گسترش می یابند و با فراگیر کردن همکاری های بین بخشی، منابع و امکانات موجود محیطی فراهم می شود که شهروندان ضمن مشارکت و حمایت از یکدیگر در انجام کلیه امور زندگی، قابلیت های خویش را به حداکثر ممکن می رسانند. با عنایت به اینکه یکی از اهداف اختصاصی، پروژه شهر سالم، افزایش دانش عمومی در رابطه با ارتقا سلامت جامعه و جلب مشارکت مستقیم و غیر مستقیم مردم در برنامه های بهداشتی است و از آن جا که در ایران اولین بار پروژه شهر سالم در کوی سیزده آبان شهرستان ری به اجرا در آمده است و با توجه به نقش زنان در ارتقا سلامت جامعه و اهمیت دانش، نگرش و عملکرد آنها در مورد موضوعات بهداشتی، این پژوهش در کوی سیزده آبان (محدوده شهر سالم) و دولت آباد شهرستان ری انجام گردید. ما در این بررسی میزان آگاهی، نگرش و عملکرد 400 نفر از زنان 15 تا 49 ساله ساکن در محدوده شهر سالم و 400 نفر از زنان ساکن در منطقه دولت آباد را در مورد برنامه های بهداشتی مورد سنجش قرار دادیم. براساس نتایج بدست آمده در این پژوهش میانگین میزان آگاهی بانوان 15-49 ساله در مورد موضوعات بهداشتی در محدوده شهر سالم بطور معنی داری بیشتر از بانوان دولت آباد بود (P<0.0001). میزان نگرش زنان در مورد موضوعات بهداشتی در محدوده شهر سالم و محدوده دولت آباد اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشت اما میزان عملکرد بانوان در محدوده شهر سالم در مورد رعایت مسائل بهداشتی با 95 درصد اطمینان و P<0.0001 بیشتر از بانوان دولت آباد بود. در این مطالعه مشخص گردید که سواد بانوان و سواد همسران آنها بر آگاهی بهداشتی و عملکرد آنها تاثیر مثبت داشته است (P<0.0001 و P<0.001). اما ارتباط معنی داری بین شغل و سن خانمها بر میزان آگاهی و عملکرد بانوان مشاهده نگردید.

---

مقدمه: سرخک یکی از بیماریهای مهم واگیردار است که به علت خطر مرگ و میر، عوارض جسمی و ذهنی و احتمال همه گیری، همواره مورد نظر بوده است. با توجه به بار جهانی بیماری همواره جهت کنترل و ریشه کنی سرخک اقدامات فراوانی انجام شده است. در کشور ما مهمترین استراتژی جهت کنترل بیماری، واکسیناسیون می باشد که به دنبال آن Surveillance یا مراقبت از سرخک نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. بیماریابی (فعال و غیرفعال) و اقدامات کنترل صحیح و بدون تاخیر در نواحی پرخطر، ما را در رسیدن به هدف کنترل سرخک یاری می کند.

مواد و روشها: مرکز بهداشت جنوب تهران با جمعیتی معادل 1375283 نفر که پنج منطقه شهرداری تهران شامل 17، 16، 11، 10 و 19 را تحت پوشش دارد، مهاجر پذیر بوده و از نظر تراکم جمعیت، سو تغذیه، فقر و ... در ردیف مناطق پرخطر قراردارد. بدین منظور بررسی مقطعی بر روی بیماران مظنون به سرخک تشخیص داده شده در سال 1378 در این منطقه انجام شد.

یافته ها: از 230 بیمار مظنون به سرخک، 147 بیمار با تائید آزمایشگاهی مبتلا به سرخک قطعی شناخته شدند که از این تعداد 121 نفر را مردان تشکیل می دادند. بیشترین موارد ابتلا در گروه سنی 24-20 سال (35/7 درصد) و اکثرا در منطقه 11 شهرداری تهران بوده است، علت این امر وجود دو پادگان دانشکده افسری و حر در این منطقه می باشد که اکثریت بیماران مبتلا به سرخک قطعی را شامل می شدند. متاسفانه اکثر بیماران سابقه نامشخصی از واکسیناسیون قبلی داشته اند. در مورد سابقه تماس در گروه مبتلا، 61/2 درصد تماس داشته اند. از نظر توزیع فصلی بیشترین موارد ابتلا به سرخک در فصل زمستان مشاهده شده است.

نتیجه گیری و توصیه ها: آنچه که در این تحقیق اهمیت ویژه دارد، تغییر در سن ابتلا به سرخک است که نیازمند به تحقیقات بیشتر در این زمینه می باشد.

---

مقدمه: هیپوسپادیاس یک ناهنجاری نسبتا شایع مجرای ادرار در پسران می باشد. بیش از 65% موارد ناهنجاری هیپوسپادیاس از نوع قدامی است (گلانولار، کورونال، دیستال شفت). بیش از 200 روش جراحی اولیه برای اصلاح آن بکار رفته است. هرکدام از این روش ها عوارضی دارند. شایعترین عوارض ترمیم هیپوسپادیاس تنگی مه آ و فیستول می باشد.

مواد و روش ها: ما در بررسی 6 ساله خود (78-1373) در دو مرکز جراحی کودکان امیرکبیر و بهرامی تهران بر روی 74 بیمار نتایج خوب تا عالی را با حداقل عوارض شاهد بودیم. روش ما شامل: دگلاوینگ، آزادسازی مجرا، اصلاح کوردی و چرخش، جلو بردن مجرا و گلانولوپلاستی بود.

یافته ها: در پیگیری 6-1 ساله (با میانگین 3.15 سال و SD±1.79) بیماران از نظر فانکشنال و Cosmetic نتایج رضایت بخشی داشتیم. فیستول که عارضه نسبتا شایع اعمال جراحی هیپوسپادیاس است در بیماران ما دیده نشد و با ایجاد فلاپ V از گلانز، تنگی مه آ نیز مشاهده نگردید.

 نتیجه گیری و توصیه ها: روش جراحی UAGP در عموم بیماران هیپوسپادیاس قدامی با نتایج خوب تا عالی و با کمترین عارضه قابل انجام است.

---

مقدمه: هروئین یکی از انواع اپیاتها است که در حال حاضر به عنوان اعتیاد آورترین ماده مخدر در ایران مورد سوء مصرف قرار می‌گیرد. با توجه به اثرات زیانبار این مواد بر سلامتی معتادان، تحقیق درباره تاثیر هروئین مورد مصرف در ایران بر شاخص‌های تناسلی نر منجمله: تولید روزانه اسپرم و تکامل آن، که در باروری نقش اساسی دارد، ضروری به نظر می‌رسد.

مواد و روشها: 70 سر موش سوری نر بالغ نژاد Balb/C را به 5 گروه کنترل، [intact (10=n )، شمI، (10=n )، شمII (10=n )] و گروههای آزمایشی[ I(20=n )، II (20=n ) ] تقسیم کرده، و 50 روز پس از وابستگی به هروئین (50 میلی گرم / کیلو گرم) بطریقه، تزریق داخل صفاقی، از هر گروه 6 سر موش انتخاب و پس از بیهوش کردن آنها، بیضه و اپیدیدیم را خارج کرده و میزان تولید روزانه اسپرم (DSP)، ذخیره اسپرم اپیدیدیمی (ESR) و درصد تحرک اسپرم(motility) اندازه گیری شد.

یافته‌ها: در مطالعه اثر هروئین بر تولید روزانه اسپرم و ذخیره اسپرم اپیدیدیمی در مقایسه بین گروه‌های کنترل و گروههای آزمایشی، تفاوت معنی‌داری مشاهده   نشد. ولی در مطالعه اثر هروئین بر میزان تحرک اسپرم بین گروه‌های کنترل و گروه‌های آزمایشی، تفاوت معنی‌دار بود (05/0 

نتیجه‌گیری‌ها و توصیه‌ها: در این بررسی مشخص گردید که هروئین مورد مصرف در ایران، تعداد اسپرم‌های سالم را کاهش داده و میزان تحرک آنها را کم می‌کند و در نتیجه می تواند برشاخص‌های تناسلی اثر بگذارد.

---

مقدمه: هنوز در سطح بسیاری از خانوارهای ایرانی به دلایل مختلف کم توجهی و یا بی توجهی در برنامههای بهداشتی وجود دارد. با اینکه در تمام سطح کشور واحدهای بهداشتی درمانی جمعیت منطقه مزبور خود را تحت پوشش دارند و برای هر خانوار پروندهجداگانه ای در واحد مربوطه تشکیل شده است اما وجود پروندههای ناقص یا سفید حاکی از عدم مراجعه بعضی از خانوارها جهت دریافت خدمات ارزان و اکثراً رایگان بهداشتی میباشد. این پروندههای سفید و همچنین وجود پروندههای ناقص که میزان آنها کم نمی باشد، ما را بر آن داشت تا به بررسی میزان علاقه مندی خانوارهای تحت پوشش و ارزیابی علل عدم علاقه مندی گروهی دیگر از آنها برای دریافت خدمات بهداشتی از واحدهای شهری تحت پوشش شبکه بهداشت و درمان شهرستان اسلامشهر بپردازیم.ازکل مراکز بهداشتی درمانی شهری و پایگاههای بهداشتی شبکه بهداشت و درمان شهرستان اسلامشهر 712 پرونده بطور تصادفی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت.از این پرونده ها 25 درصد آنها کامل, 51 درصد ناقص و 24 درصد سفید و دست نخورده بود. جهت 533 پرونده ناقص یا سفید با مراجعه به درب منازل پرسشنامه پر گردید. درقسمت تنظیم خانواده، پایش رشد و مراقبتهای بارداری، مصاحبه شوندگان بیشترین علت عدم مراجعه خود را عدم احساس نیاز به مراقبتهای مربوطه ذکر کردند و در بخش بهداشت دهان و دندان بیشترین علت عدم مراجعه, نبودن بخش دندانپزشکی در واحد مربوطه بود.
نتیجه گیری و توصیه ها: این پژوهش نشان داد که درقسمت تنظیم خانواده، پایش رشد و مراقبتهای بارداری، عدم درک نیاز به این مراقبتها توسط خانوارها که ناشی از نا آکاهی آنان نسبت به لزوم آنهاست، موجب عدم مراجعه ایشان به واحدها می گردد که با اجرای آموزشها و تبلیغات مناسب میتوان بر این مشکل تا حدودی فائق آمد. در بخش بهداشت دهان و دندان نیز میتوان با تجهیز همه مراکز به واحد دندانپزشکی نسبت به رفع این کمبود اقدام نمود.

---

مقدمه: هدف از این مطالعه بررسی اثر کشت همرفت (Co-culture) سلول های گرانولوزا بر تسهیم سلولی جنین های انسانی در محیط های مایع فولیکولی و Ham's F10 و مقایسه آن با رشد جنین در محیط کشت 3S بود.
مواد و روشها: بدین منظور در یک مطالعه تجربی، از میان مراجعین به بخش IVF بیمارستان میرزاکوچک خان تهران 27 نفر بطور تصادفی انتخاب شدند. پس از تحریک تخمدانی با روش بلند مدت، تخمک های بیماران با استفاده از اولتراسوند واژینال جمع آوری و به روش تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (Intracytoplasmic Sperm Injection ICSI) بارور گردیدند. سپس رشد آنها در محیط های کشت مایع فولیکولی و Ham's F10 ساده و حاوی سلول های گرانولوزا مورد مطالعه قرار گرفت و با محیط سرم ساختنی جایگزین (3S) مقایسه شد (در مجموع 5 محیط).
یافته ها: بر طبق نتایج این تحقیق بیشترین فراوانی جنین های 8 سلولی در محیط همرفت (Co-culture) مایع فولیکولی با سلول های گرانولوزا، و بیشترین جنین های 2 سلولی در محیط همرفت Ham's F10 با سلول های گرانولوزا دیده شد. کمترین فراوانی عدم تقسیم در محیط 3S وجود داشت و کمترین جنین های 8 سلولی در محیط مایع فولیکولی ساده (فاقد سلول های گرانولوزا) مشاهده گردید. از نظر از هم پاشیدگی (Fragmentation) سیتوپلاسمی، محیط مایع فولیکولی همراه با سلول های گرانولوزا و 3S کمترین از هم پاشیدگی را داشت. ولی در محیط های Ham's F10 به تنهائی و یا همراه با سلول های گرانولوزا بیشترین میزان از هم پاشیدگی سیتوپلاسمی مشاهده شد.
نتیجه گیری و توصیه ها: بطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد کشت همرفت تخمک های بارور شده در مایع فولیکولی همراه با سلول های گرانولوزا سبب افزایش تعداد سلول های جنین با کمترین فراگمانتاسیون سیتوپلاسمی می شود.

---

فعالیت ضد باروری مردانه گوسیپول (ماده فعال غوزه پنبه دانه)، ایده تکوین و عرضه دارو با فعالیت ضد باروری مردانه را مطرح نمود. در این مطالعه اثرات ضد باروری دو مشتق ایزوپروپیل و ایزوبوتیل دی هیدروپیریدین که از طرفی مشابه کلرامفنیکل و همچنین مشتقات دی هیدروپیریدینی است مورد بررسی و ارزیابی قرار دادیم.
روش بررسی: تجویز مشتقات ایزوبوتیل و ایزوپروپیل روزانه بصورت تزریق زیر جلدی به مقدار mg/kg/day10 به موشهای صحرایی نر انجام شد. بعد از 60 روز از اولین تزریق شاخص های باروری ارزیابی شد.
یافته‌ها: یافته ها با دو گروه کنترل و شاهد که به ترتیب سرم فیزیولوژی و پروپیلن گلیکول تزریقی دریافت کرده بودند مقایسه گردید. نتایج نشان داد که هر دو دارو اثرات مهاری بر سیستم تولید مثل موش صحرایی نردارند.
نتیجه‌گیری: اثر مهاری معنی دار مشتقات مورد نظر بر شاخص های فیزیولوژیک مؤید نظر قبلی ما در مورد مطلوب بودن فعالیت آنها جهت استفاده بعنوان ترکیب رهبر (lead compound) برای سنتز و تهیه ترکیبات جدیدتر با فعالیت ضد باروری مردانه می باشد.