مجله دانشکده پزشکی

در کشورهای در حال توسعه و نیز مناطق گرمسیری فرم مهاجم سالمونلوز در بین بچه ها شایع است. با توجه به وضعیت اپیدمیولوژیک این بیماری در ایران و جهت روشن شدن اهمیت تشخیص سریع و درمان آن مطالعه حاضر صورت گرفت. از 163 کودک، پرونده 60 کودک 1-14 ساله که از مرداد 1373 تا آبان 1377 با احتمال اولیه تیفوئید در بخش عفونی مرکز طبی کودکان تهران بستری شده بودند انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. بیماران پس از گرفتن نمونه های لازم خون، مغز استخوان، ادرار، مدفوع جهت کشت و نیز سرولوژی تحت درمان با سفتریاکسون (از نسل سوم سفالوسپورین ها) قرار گرفته بودند. در 23 مورد کشت مثبت خون و مغز استخوان (به ترتیب 17 و 6)، 4 مورد کشت مدفوع مثبت و 1 مورد کشت از راش جلدی برای سالمونلاتیفی مثبت بود. 17 نفر از کل بیماران (28/3%) باکتریمی سالمونلایی داشتند. در گروه با کشت مثبت خون، مغز استخوان یا مدفوع 24 مورد (40%) و در بیماران با کشت منفی 13 مورد (21/6%) سرولوژی مثبت بوده است. در 9 مورد (15%) از بیماران تشخیص اولیه بالینی تب تیفوئیدی تقریبا رد شد. در موقع برخورد با بیماران تب دار حاد از جمله سالمونلوز مطالعه دقیق از نظر تاریخچه، اپیدمیولوژی و معاینه فیزیکی اهمیت خاصی دارد و با توجه به موارد کشت مثبت و سرولوژی، تشخیص بالینی سالمونلوز دارای ویژگی بیش از 60% است.

مقدمه: تحقیق مورد نظر ما با اهداف زیز انجام شد: (1) تعیین میزان آلودگی باکتریال کشت‌های خون. (2) تعیین انواع و فراوانی باکتری‌های آلوده کننده کشت‌های خون. (3) تعیین برخی پارامترهای بالینی و آزمایشگاهی در بیماران دارای کشت خون مثبت واقعی و بیماران دارای کشت خون مثبت کاذب.
مواد و روش‌ها: در یک مطالعه آینده‌نگر توصیفی از فروردین تا خرداد 1383 تعداد 2877 نمونه کشت خون بیمارستان مرکز طبی کودکان که در فاصله زمانی مذکور به آزمایشگاه بیمارستان ارسال شده بودند، برای آلودگی باکتریال مورد بررسی قرار گرفت. باکتری‌های جدا شده از کشت‌های خون مثبت تا سطح گونه تعیین هویت شدند. برای در نظر گرفتن یک سویه جدا شده از کشت خون به عنوان عامل عفونت واقعی یا آلودگی (باکتریمی کاذب) از یک مجموعه معیارهای بالینی و آزمایشگاهی که به طور کلی شامل: تاریخچه بیمار، اطلاعات معاینه بالینی، نتایج آزمایشگاه، اطلاعات رادیولوژی و دوره بستری در بیمارستان بودند استفاده شد.
یافته‌ها: از کل کشت‌های خون، 188 نمونه (53/6%) مثبت شدند که 04/1% آن مربوط به باکتریمی واقعی و 49/5% مربوط به آلودگی بود. نسبت آلودگی در بین کشت‌های خون مثبت 04/84% بود و باکتریمی واقعی تنها 95/15% نمونه‌های کشت خون مثبت را شامل می‌شد. انواع و فراوانی نسبی باکتری‌های جدا شده از کشت‌های خون مثبت (188 مورد) به تفکیک موارد عفونت واقعی و الودگی به ترتیب زیر بود: استافیلوکوکوس ارئوس (عفونت: 0/9%، آلودگی: 0/0%) استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس (عفونت: 0/0%،‌ آلودگی: 3/13%)، میکروکوکوس (عفونت: 0/0%،‌ آلودگی: 3/4%)، پسودوموناس آئروجینوازا (عفونت: 53/0%، آلودگی: 0/0%)، انواع پسودوموناس و گونه‌های وابسته ]غیرآئروجینوزا[ شامل: پسودوموناس مالتوفیلیا 58 سویه، پسودوموناس سپاسیا 31 سویه، آلکالیجنزفکالیس 20 سویه و فلاوباکتریوم "اسپس" 9 سویه (عفونت: 1/2%‌، آلودگی: 6/60%)، استرپتوکوکوس ویریدانس ]شامل: S.anginosus group و S.mitis group (عفونت: 1/1%، آلودگی: 1/2%)، استرپتوکوکوس بتاهمولیتیک [groups C and F] (عفونت: 0/0%، آلودگی: 6/1%)، اشریشیاکلی (عفونت: 06/1%، آلودگی: 0/0%)، کلبسیلاپنومونیه (عفونت: 53/0%، آلودگی: 0/0%)، کلبسیلااکسی توکا (عفونت: 53/0%، آلودگی: 6/1%)، آنتروباکترکلواکه (عفونت: 53/0%، آلودگی: 0/0%) و اسینتوباکتربومانئی (عفونت: 53/0%، و آلودگی: 53/0%)، متوسط مدت بستری برای بیماران دارای کشت خون مثبت واقعی 83/14 روز و برای بیماران دارای کشت خون مثبت کاذب 08/10 روز بود و اختلاف معنی‌داری بین دو گروه وجود نداشت. تعداد 43 بیمار بعد از کشت خون مثبت کاذب از یک تا سه نوع آنتی‌بیوتیک دریافت کرده بودند.
نتیجه‌گیری و توصیه‌ها: یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که آلودگی باکتریال کشت‌های خون در مرکز طبی کودکان تهران از مقادیر استاندارد (3%-5/2%) بالاتر می‌باشد. شدت بالای آلودگی با انواع سودوموناس‌های محیطی و انواع وابسته نشان دهنده یک اپیدمی آلودگی غیرمعمول کشت‌های خون با این نوع از باکتری‌ها است که شناسایی منشاء و مهار آن ضروری است. عدم اختلاف معنی‌دار در مدت بستری در بیماران دارای کشت خون مثبت کاذب با بیماران دارای کشت خون مثبت واقعی و بالا بودن درمان آنتی‌بیوتیکی در بیماران دارای کشت خون مثبت کاذب حاکی از هزینه‌های اضافی ناشی از آلودگی کشت‌های خون در آن مرکز درمانی می‌باشد.