مجله دانشکده پزشکی

در مقاله حاضر علل منجر به فوت بیماران ترومائی، در بررسی یکساله پرونده های ارجاعی به پزشکی قانونی که کالبد شکافی شده اند مورد بررسی قرار گرفته است و نتایج حاصله به تفکیک سن، جنس، نوع تروما و علت فوت گزارش گردیده است. براساس این تحقیق 70% فوت شدگان مذکر بوده اند و شایعترین حادثه منجر به فوت تصادفات وسائل نقلیه است. بیشترین شیوع سنی مربوطه به دهه سوم زندگی (30-21 سالگی) است و در کالبد شکافی های به عمل آمده شایعترین علت مستقیم منجر به مرگ، ضربه مغزی می باشد.

امروزه تروما بعنوان یک معضل بزرگ در جوامع صنعتی و پیشرفته مطرح است و سالها است که سیستم ترومای منسجم بعنوان یک سیستم کارآمد در کاهش مرگ و میر و عوارض تروما مطرح شده و مورد استفاده قرار گرفته است. در ایران سیستم منسجم تروما وجود ندارد و مضافا مطالعات جامعی که بتواند بررسی کاملی از وضعیت موجود سوانح و حوادث بدست دهد شاید تاکنون وجود نداشته است. مقاله حاضر مبتنی بر یک مطالعه تحلیلی آینده نگر از نوع کوهورت می باشد که به مدت یک سال در سه مرکز عمده تروما در سطح شهر تهران صورت گرفته است و مشتمل بر اطلاعات کاملی از 58005 بیمار ترومایی مراجعه کننده به اورژانس بیمارستانهای فوق الذکر می باشد. مقاله حاضر سعی بر دادن گزارش کاملی از فاکتورهای اپیدمیولوژیک و دموگرافیک بیماران و بررسی جامعی از عوامل ایجاد کننده تروما شامل تصادفات، سقوط از ارتفاع، گلوله، اصابت اجسام برنده و غیربرنده و تاثیر آن در شدت آسیب حاصله و سرنوشت بیماران بوده است. براساس آنالیز بعمل آمده، مصدومین تروما عمدتا مردان (80%) جوان (با نمای سنی 29-20 سال) بوده اند. بیماران عمدتا بی سواد یا از سطح سواد پایین برخوردار بوده اند. شایعترین مکانیسم تروما اصابت اجسام غیرنافذ بوده است (44/9%). شایعترین علت تروما در بیمارانی که بستری شده اند، سوانح ناشی از تصادفات رانندگی می باشد (39/9%). علت تروما در آسیب های شدید (ISS>12) نیز باز همین تصادفات وسایل نقلیه بوده است (53/7%). نوع تروما بطور قابل توجهی از نظر آماری با شدت آسیب وارده، لزوم بستری شدن و سرنوشت بیماران مرتبط می باشد. از این دید به ترتیب گلوله گرم، تصادفات و سقوط از بلندی از مهمترین این عوامل بوده اند.

برخورد مناسب با بیماران جراحی در موارد اورژانس دقت نظر خاصی را می طلبد. فتق های گیرافتاده مغبنی نیز، از آن نظر که تاخیر در درمان یا انجام درمان نامناسب، می تواند موجب بروز عوارض جدی و حتی مرگ شود نیازمند توجه بیشتری می باشند. با دیدگاه فوق، پرونده بیماران مراجعه کننده به اورژانس بیمارستان سینا در یک مقطع زمانی 10 ساله که فتق مغبنی گیرافتاده داشته اند، بصورت گذشته نگر مورد بررسی قرار گرفته اند و شاخصه های متداول برای تشخیص اختناق، فی مابین گروهی از بیماران که نکروز روده پیدا کرده بودند و گروهی که این عارضه را نداشته اند، به روشهای آماری مورد مقایسه قرار گرفته اند. از میان 87 بیماری که پرونده نسبتا کامل و قابل بررسی داشته اند و همگی تحت عمل جراحی (بصورت فوری یا با تاخیر) قرار گرفته اند، 13 بیمار گانگرن روده داشته اند که رزکسیون روده برای آنها انجام شده است. مقایسه میان دو گروه گانگرنه و غیرگانگرنه براساس میانگین مدت زمان شروع علائم تا هنگام بستری، درجه حرارت بدن، تعداد نبض و تعداد گلبولهای سفید بیمار با استفاده از t-test به عمل آمد که تفاوت معنی داری وجود نداشت. با توجه به عوارض کم عمل جراحی، بخصوص در روش ترمیم قدامی که دستیاران جراحی عمدتا با آن آشنایی کامل دارند، توصیه نویسندگان مقاله بر انجام هرچه سریعتر عمل جراحی در موارد فتق های گیرافتاده مغبنی و با روش ترمیم قدامی است.

اثرات تروما بر وضعیت سلامتی جامعه از جنبه های مختلف مورد بررسی و توجه قرار گرفته است: سالانه 3.5 میلیون مرگ، 3.5 میلیون از کارافتادگی دائم، 35 میلیون از کارافتادگی موقت و 500 میلیارد دلار هزینه. راه های مختلف پیشگیری نیز بررسی شده است. در مورد پیشگیری سطح دوم، مطالعه بزرگی در آمریکا در دهه 70 و 80 میلادی انجام شده که منجر به ارائه مدل TRISS برای امکان مقایسه پیامد مصدومان میان مراکز مختلف شده است. این مطالعه روی 4863 مصدوم بستری در سه بیمارستان سینا، شهدا و فیاض بخش طی یک دوره یکساله در سال های 76-1375 انجام شده است. مصدومان پس از ورود به بیمارستان توسط پرسشگر تا لحظه ترخیص از بیمارستان پیگیری شده اند. براساس مدل TRISS برای هر مصدوم، احتمال بقا محاسبه شده و با مطالعه MTOS مقایسه شده است. از 4863 مصدوم مورد بررسی، 300 نفر (6.2%) فوت نموده اند. با استفاده از احتمال های بقای محاسبه شده براساس TRISS، می بایستی تنها 222 نفر (2.7%) فوت می شدند که این تفاوت، نشاندهنده تفاوت مراقبت های ارائه شده به مصدومان می تواند باشد.

مقدمه: تروما شایعترین علت مرگ در افراد جوان (زیر 45 سال) و سومین علت شایع مرگ در تمام گروه های سنی می باشد. نیمی از موارد تروما در کشورهای صنعتی مربوط به تصادفات وسایل نقلیه موتوری است.

مواد و روش ها: در تحقیق حاضر الوی آسیب، شدت آسیب (براساس ISS) و GCS بیماران بدو ورود، زمان بروز حادثه، سرنوشت بیماران، علت، زمان و میزان مرگ بین دو گروه بیماران سرنشین و پیاده و همچنین ارتباط بین سن، ISS و GCS بدو ورود با میزان مرگ مورد بررسی قرار گرفته است. این مطالعه بصورت همگروهی (کوهورت) در سه مرکز (بیمارستان های سینا، شهدای تجریش، فیاض بخش) در سال های 76-1375 انجام شده است.

یافته ها: از مجموع 57367 بیمار مراجعه کننده به اورژانس 6207 نفر مصدوم حوادث رانندگی وارد مطالعه حاضر شده اند. میانگین سنی مصدومین 29 سال و نسبت زنان به مردان 1.8 به 5 بود. 71% بیماران پیاده و مابقی سرنشین بودند. زمان شایع حادثه در شب بوده است. GCS بیماران در گروه سرنشین و پیاده اختلافی نداشت. شایعترین اعضای آسیب دیده در دو گروه عبارتند از جلد، سر و گردن، اندام، لگن استخوانی. آسیب قفسه صدری و ستون مهره ها در گروه سرنشین و آسیب اندام ها و لگن استخوانی در افراد پیاده شایعتر است میزان بستری در گروه پیاده بیشتر است. میزان مرگ در دو گروه یکسان بوده با GCS و شدت آسیب مرتبط می باشد. میزان مرگ گروه سالمندان 4 برابر کودکان است. در دو گروه شایعترین مکان وقوع حادثه در خیابان های شهری می باشد. در هر دو گروه شایعترین زمان فوت قبل از رسیدن به بیمارستان است. شایعترین علت مرگ در هر دو گروه آسیب مغزی می باشد (آسیب مغزی در بیماران سرنشین شایعتر از بیماران پیاده است).

نتیجه گیری و توصیه ها: الگوی آسیب در این مطالعه با مطالعات قبل متفاوت است. تفاوت محسوسی (بجز شیوع بیشتر آسیب ستون مهره و قفسه صدری در گروه سرنشین) بین دو گروه مشاهده نمی شود. علیرغم اینکه در مطالعات گذشته میزان مرگ و میر و شدت آسیب در گروه پیاده بیش از گروه سرنشین بوده است، در این مطالعه اختلاف معنی داری در میزان مرگ و میر و شدت آسیب در دو گروه مشاهده نگردید.