مجله دانشکده پزشکی

---

درک اهمیت عملی سیستم سروتونین مغزی پستانداران نیاز به شناخت کامل ساختمان آناتومیکی آنها دارد، زیرا تحولات فیزیولوژیکی اساسا وابسته به تغییرات و ارتباطات آناتومیکی است که توسط قوانین مورفولوژیک توجیه می شوند. بسیاری از هسته های تالاموس وابسته به اجرای اعمالی هستند که تحت نفوذ ورودی های سروتونرژیک رافه از ساقه مغزی قرار دارند. از آن میان هسته میانی پشتی (MD) در تالاموس در رابطه با سیستم لیمبیک و قشر پری فرونتال می باشد. لذا بمنظور بررسی بیشتر و مشخص کردن جایگاه و شکل ظاهری نورون های رافه مغز میانی، که پایانه های خود را به هسته میانی پشتی تالاموس می فرستند، در 25 سر موش از روش ردیابی رتروگراد HRP استفاده شد. پس از تزریق HRP به هسته میانی پشتی تالاموس، نورون های نشاندار شده توسط HRP در هسته رافه پشتی عمدتا در یک طرف و از سطوح سری به سمت دمی و بطور پراکنده در تمام 4 بخش هسته نشاندار شدند. 78% از کل نورون های نشاندار شده در موقعیت یکطرفه (Ipsilateral) نسبت به محل تزریق قرار داشتند. در هسته، رافه میانی تراکم نورون های نشاندار در قسمت دمی و میانی هسته بیشتر در جهت تزریق (86%) و به میزان کمتر در طرف مخالف جهت تزریق مشاهده شدند. نتایج بدست آمده از مطالعه حاضر، نشان می دهد که هسته های رافه مغز میانی بطور وسیع پایانه های خود را به هسته میانی پشتی تالاموس می فرستند و وسعت این ارتباط از هسته پشتی رافه، متراکم تر نسبت به رافه میانی می باشد. خروجی های هسته های مزانسفالیک رافه به تالاموس نقش تعیین کننده ای در مکانیزم رفتار شناخت و انگیزه و سیستم لیمبیک دارند. لذا لزوم تحقیقات آناتومیک دقیق تر را برای نشان دادن ارتباط توپوگرافیک هسته های رافه مغز میانی با مغز قدامی مطرح می سازد.

---

سال هاست که آنژیوگرافی بعنوان روش Gold standard برای تعیین شدت تنگی عروق کاروتید گردنی پذیرفته شده اما وجود عوارض اندک ولی خطیر همچون سکته مغزی و مرگ، توجه پژوهشگران را به روش های غیر تهاجمی و کم هزینه تر معطوف نموده است. این پژوهش با هدف تعیین دقت و همبستگی سونوگرافی داپلر رنگی و مقایسه آن با نتایج آنژیوگرافی DSA در تعیین شدت تنگی عروق کاروتید گردنی انجام گرفته است. مطالعه از نوع آینده نگر، اکتشافی و دوسوکور بر روی 40 بیمار با علائم ایسکمی مغز که معیارهای ورود به مطالعه را داشته اند، طی یک سال در مجتمع تصویربرداری امام خمینی (ره) تهران در سال 1378 انجام شد. تمامی بیماران توسط دو رادیولوژیست بطور جداگانه ابتدا تحت بررسی داپلر رنگی و سپس آنژیوگرافی DSA کاروتید گردنی قرار گرفتند. متغیرهای داپلر (PSV و EDV) و نیز شدت تنگی در آنژیوگرافی براساس سه روش معروف A و B و C محاسبه شد. بیشترین حساسیت و Accuracy در تمامی درجات تنگی مربوط به PSV بود. در تنگی شدید حساسیت داپلر 93.8% و Accuracy آن 96.5% بود. تفاوت محسوسی بین دقت پارامترهای مختلف داپلر برای تشخیص انسداد کامل وجود نداشت. باتوجه به یافته های فوق چنین استنباط گردید که داپلر رنگی در ارزیابی شدت تنگی عروق کاروتید قابل اعتماد بوده و PSV بیشترین دقت را دارد. ضمنا بیشترین همخوانی و کاپای آماری بین PSV و روش A وجود داشت که بترتیب 88.4% و 0.813% بود.

---

یکی از مشکلات شایع در اطفال و بخصوص شیرخواران بازگشت محتویات معده به مری G.E.R) Gasteroesophageal Reflux) می باشد. هدف مطالعه حاضر مقایسه ارزش تشخیصی سونوگرافی تحتانی مری با بلع باریوم در این بیماران می باشد. در طی این مطالعه triple-blind بر روی 50 بیمار یک ماهه تا پانزده ماهه که در طی سال 1379 در مرکز طبی کودکان صورت گرفت، بیماران مشکوک به ریفلاکس معده به مری تحت مطالعه سونوگرافی تحتانی مری و بلع باریوم، واقع شده و نهایتا نتایج این دو آزمون با PH متری بعنوان آزمون استاندارد مورد مقایسه قرار گرفته اند. در این بررسی میزان حساسیت سونوگرافی 90 درصد و حساسیت بلع باریوم 50 درصد بود و میزان ویژگی هر دو آزمون یکسان بوده و برابر 35 درصد بود. با توجه نتایج این مطالعه و نیز این نکات که سونوگرافی یک روش غیر تهاجمی، مقرون به صرفه و با عوارض کمتر نسبت به بلع باریوم می باشد پیشنهاد می شود سونوگرافی بجای بلع باریوم در بیماران دارای G.E.R گرفته شود.

---

زمینه و هدف: خونریزی غیر طبیعی رحمی (AUB)، شامل خونریزی های ناشی از قاعدگی (با و بدون تخمک گذاری) و خونریزی با علل دیگر می باشد.
روش های مختلفی جهت تشخیص AUB وجود دارد که استفاده از همه آنها مستلزم صرف وقت و هزینه برای بیمار و سیستم بهداشتی است.
هدف از این پژوهش بررسی و مقایسه روش های تشخیصی رایج در ایران که شامل بیوپسی آندومتر، تعیین ضخامت آندومتر در سونوگرافی واژینال، با دیلاتاسیون و کورتاژ (D&C) به عنوان استاندارد طلایی تشخیص می باشد.
روش بررسی: مطالعه حاضر، آینده نگر - توصیفی می باشد. روش جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه بود. طی این مطالعه، 50 زن مبتلا به AUB مقاوم به درمان طبی که کاندید عمل هیسترکتومی شده بودند انتخاب شده، قبل از انجام عمل جراحی، جهت بررسی آندومتر تحت بیوپسی آندومتر و سونوگرافی ترانس واژینال قرار گرفتند. جهت مقایسه و بررسی این دو روش تشخیصی با روش استاندارد طلایی یعنی D&C ، در روز جراحی و قبل از انجام هیسترکتومی با کسب رضایت از بیمار، D&C به عمل آمد.
یافته ها: میانگین سنی افراد مورد مطالعه 62/48 سال بود. طی بررسی روش های مورد نظر، حساسیت و ویژگی سونوگرافی واژینال از همه روش ها کمتر بود ( به ترتیب 70 و 68 درصد)، حساسیت و ویژگی بیوپسی آندومتر در مرحله بعدی قرار داشت (به ترتیب 70 و 75 درصد).
نتیجه گیری: بهترین روش تشخیص در AUB ، D&C است و بیوپسی آندومتر اگر با سونوگرافی واژینال همراه شود ارزش تشخیصی بالاتری نخواهد داشت.

---

زمینه و هدف: لوله‌گذاری طولانی داخل نایی، یکی از روش‌های جدید در حال پیشرفت جهت حمایت تنفسی از بیمارانی است که به دلایل مختلف نیاز به مراقبت ویژه دارند. این روش با وجود پیشرفت‌های فراوان، عوارضی را به همراه دارد که از جمله مهمترین آنها عوارض نایی ـ حنجره‌ای می‌باشد.
روش بررسی: این مطالعه گذشته‌نگر در فاصله زمانی 2 سال بر روی 57 بیمار با سابقه لوله‌گذاری طولانی مدت که به بخش گوش و حلق و بینی بیمارستان امیراعلم ارجاع شده بودند انجام شد. از کلیه بیماران علاوه بر اخذ تاریخچه و انجام معاینه فیزیکی، از طریق لارنگوسکوپی و برونکوسکوپی مستقیم تحت بی هوشی عمومی بررسی کامل به عمل آمد.
یافته‌ها: در این مطالعه 57 بیمار (44 مذکر، متوسط سنی 7/14 ± 9/23 سال ) با متوسط زمان لوله‌گذاری 8 ± 8/15 روز مورد مطالعه قرار گرفتند. شایع‌ترین علت مراجعه بیماران تنگی نفس(62%) بود. شایع‌ترین علت لوله‌گذاری (4/72%) صدمه مغزی بود. از میان ضایعات نایی، تنگی نای شایع‌ترین (9/56%) یافته بود. از میان ضایعات حنجره‌ای، تنگی زیرگلوت شایع‌ترین (2/55%) یافته بود. متوسط طول تنگی نای 83/0± 81/0 سانتی‌متر بود. بین طول تنگی نای و طول مدت لوله‌گذاری ارتباط آماری معنی‌دار مشاهده شد(0001/0=P ) اما طول تنگی نای با سن و جنس و علت لوله‌گذاری ارتباطی نداشت (همه مقادیر P بیشتر از 05 /0). از میان ضایعات گلوتیک، شایع‌ترین (9/25%) چسبندگی بین آرتینوییدها بود. بین ضایعات گلوتیک و زیرگلوتیک با سن و جنس و طول مدت لوله‌گذاری ارتباط معنی‌دار به دست نیامد (همه مقادیر P بیشتر از 05/0).

---

در این مطالعه فراوانی، هیستوپاتولوژی و پیش‌آگهی تومورهای بدخیم اولیه کبد در کودکان بررسی می‌شود.
روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی و گذشته‌نگر با جمع‌آوری اطلاعات کلینیکی، رادیولوژی و پاتولوژیک با تمرکز بیشتر روی فراوانی، اتیولوژی و پیش‌آگهی بوده است.
یافته‌ها: طی مدت ده سال (1384ـ 1375)، 30 کودک که با احتمال تومور کبد به مرکز طبی کودکان معرفی شده بودند مورد مطالعه قرار گرفتند. سن بیماران از سه ماه تا 12 سال و میانگین سنی آنها 8/3 سال بود.
18 بیمار (60%) مذکر و 12 بیمار (40%) مونث بودند. از کل 30 بیمار، 17 بیمار (66/55%) هپاتوبلاستوم داشتند که از این تعداد، 13 بیمار مذکر و چهار بیمار مونث و در سنین شش ماه تا پنج سال بودند. چهار بیمار (33/13%) مبتلا به نروبلاستوما بودند. سه بیمار (10%) هپاتوسل کارسینوم (HCC) داشتند که هر سه نفر HbsAg+ بودند. دو بیمار (66/6%) هامارتوم مزانشیمال، دو بیمار (66/6%) همانژیوما و دو بیمار (66/6%) رابدومیوسارکوم و لیومیوسارکوم سلولهای جدار مجرای صفراوی داشتند. بزرگی شکم و هپاتومگالی در 100% بیماران وجود داشت. زردی پوست و مخاط در دو مورد وجود داشت. آلفا- فیتوپروتئین سرم بیش از ng/ml 500 در 17 مورد (66/56 %) بود. تمام بیماران تحت درمان‌های اختصاصی قرار گرفتند. طول عمر سه ساله در مورد هپاتوبلاستوم 65% و برای HCC 2% بود.
نتیجه‌گیری: از پروتکل‌های درمانی خاص موجب بهبود 80% طول عمر شده و شیمی درمانی قبل از جراحی موجب برداشتن کامل تومور می‌شود.

---

خُرخُر عبارت است از صدای بلند تنفسی در هنگام دم در خواب که با درجات مختلفی از شدت و فرکانس بروز می‌نماید. خُرخُر گرفتاری‌های اجتماعی و روزمره زیادی را سبب می‌شود. درمان شامل روش‌های طبی و جراحی می‌باشد. مواردی از اعمال جراحی به علت عوارض و محدودیت‌های آنها کمتر انجام می‌شود. امروزه سومنوپلاستی (radiofrequency palatoplasty) به علت تحمل‌پذیری و فقدان درد و توانائی انجام این روش تحت آنستزی لوکال در مطب و مقرون به صرفه بودن روش عالی درمان خُرخُر در نظر گرفته می‌شود.

روش بررسی: تحقیق به روشnon randomized prospective quasi-experimental انجام شد. 28 بیمار با شکایت خُرخُر با شدتی که سبب مزاحمت کسانی می‌شود که با فرد در یک اطاق به سر می‌بردند، با کرایتریاهای ورود به مطالعه تحت بررسی قرار گرفتند. آپنه خواب در این بیماران خفیف تا متوسط بود (به صورت غیرعینی). انرژی رادیو فرکانس در ناحیه کام نرم در قسمت میانی و طرفین به کار برده شد.

یافته‌ها: 21 بیمار تحت یک بار درمان و هفت بیمار تحت دو بار درمان قرار گرفتنند. متوسط سن بیماران 47 سال (7/10=SD) با طیف 65-25 سال بود. 57% بیماران مرد بودند. متوسط BMI 29 بود (5/4=SD). پس از هفت هفته از درمان خُرخُر در 4/71% بیماران بعد از دوبار درمان یا کمتر بهبود یافت (005/0p=). هیچگونه عارضه پایدار در رابطه با تکلم و بلع بوجود نیامد. درد و خونریزی محدود بود. اندازه زبان و ساختمان حلقی قابل مشاهده با دهان باز در 4/34% بیماران بهبود یافت (005/0p<). میزان خُرخُر از نظر بیمار با مقیاس دیداری 20 امتیازی از 39/17 (02/3=SD) به 5/11 (46/6=SD) رسید (005/0p<). میزان خواب‌آلودگی از نظر بیمار به طور قابل توجهی کاهش یافت و بر اساسی مقیاس دیداری 20 امتیازی از 8/6 به 93/3 رسید.

نتیجه‌گیری: پالاتوپلاستی به روش رادیوفرکانس روش ایمن و موثر در درمان خُرخُر (چه از نظر بیمار و چه از نظر شخصی که با او در یک اتاق به سر می‌برد) و بهبود خواب‌آلودگی روزانه می‌باشد. هیچگونه عارضه پایداری پس از درمان بوجود نمی‌آید. به نظر می‌رسد با توجه به پاسخ مناسب اندازه زبان و ساختمان حلقی قابل مشاهده با دهان باز به درمان می‌توان از درمان چندسطحی (درمان قاعده زبان و کام نرم) به عنوان روش موثرتر استفاده نمود.