مجله دانشکده پزشکی

مقدمه: یکی از مهمترین علل مرگ و میر در جهان بیماری های قلبی عروقی می باشد که در میان عوامل ایجاد کننده این بیماری ها، فشار خون یک ریسک فاکتور شناخته شده است. نظر به شیوع بالای فشار خون در افراد بالای 18 سال شهر اصفهان (حدود 28%)، این مطالعه با هدف تعیین میانگین دریافت نمک در شهر اصفهان و نیز ارتباط الکترولیت های دفعی ادرار با فشار خون اجرا گردید.

مواد و روش ها: در این بررسی 1800 نفر از افراد 60-20 سال شهر اصفهان (850 مرد و 950 زن) با روش نمونه گیری Multistage انتخاب شده، برای هریک پرسشنامه مخصوصی جهت گردآوری اطلاعات لازم در مورد سن، جنس، سابقه ریسک فاکتورهای بیماری های قلبی عروقی، مصرف سیگار و تعداد آن، مصرف داروهای مختلف و ... تکمیل گردید. در همان زمان و پس از حداقل 5 دقیقه استراحت و از دست راست در حالت نشسته (براساس روش های استاندارد) دوبار از آنها فشار خون گرفته شد و ضربان قلب آنها نیز اندازه گیری گردید. پس از آن یک ظرف مدرج به آنها تحویل و از آنان خواسته شد تا ادرار 24 ساعته خود را در آن جمع آوری نمایند. اندازه گیری کلسیم، سدیم و پتاسیم این نمونه ها با روش Flame photometry انجام شد و کلرید به روش کلریمتری (Colorimetry) و کراتینین به روش Jaffe اندازه گیری گردید. لازم به ذکر است افرادی که مشکلی در مصرف نمک و یا دفع ادراری آن داشتند، بکلی از مطالعه خارج شدند. میزان کراتی نین ادرار نیز در مردان و زنان برای اطمینان از 24 ساعته بودن ادرار، اندازه گیری شد نمونه های نامناسب حذف گردید. اطلاعات بدست آمده پس از ورود به کامپیوتر توسط نرم افزار SPSS/Win با استفاده از تست های آماری T آنالیز رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.

یافته ها: پس از اجرای کامل مطالعه به این نتیجه مهم رسیدیم که میزان کلرید سدیم مصرفی روزانه در افراد 60-20 سال جامعه ما 9.7 گرم (3.0±9.3 برای مردان و 3.8±9.7 برای زنان) بوده است که این میزان در مقایسه با رژیم غربی (12-10 گرم) کمتر می باشد اما باز هم بیش از مقادیر توصیه شده (6 گرم) است و همچنین میزان مصرفی سدیم روزانه 165.6 میلی مول برآورد گردید. میزان پتاسیم ادراری در تمام گروه های سنی در حدود 47.7 میلی مول در ادرار 24 ساعته بدست آمد. ضمن اینکه میانگین سدیم در زنان در محدوده 16.6-165.9 میلی مول و در مردان 164.2-158.5 میلی مول در ادرار 24 ساعته بود (اختلاف بین زنان و مردان معنی دار نبود P>0.05). میانگین کلرید ادراری در زنان 128.4 میلی مول و در مردان 133.5 میلی مول در ادرار 24 ساعته بود.

نتیجه گیری و توصیه ها: در این مطالعه پس از حذف اثر سن، مصرف سیگار و تعداد آن، مصرف کنتراسپتیو، شغل و تحصیلات هیچگونه ارتباط معنی داری بین فشار خون و الکترولیت های ادراری بدست نیامد.

مقدمه: چاقی یک عامل خطرساز مهم برای تصلب شرائین، مقاومت به انسولین، دیابت، پرفشاری خون، برخی سرطان ها و بیماری های کیسه صفرا می باشد. نزدیک به 80% نوجوانان چاق در سنین بزرگسالی نیز دچار چاقی خواهند بود. بنا به اهمیت موضوع، بررسی فراوانی اضافه وزن و چاقی در بین دانش آموزان راهنمایی و دبیرستان و ارتباط آن با عوامل تغییرپذیر محیطی در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت.

مواد و روش ها: افراد مورد بررسی، 1000 دختر و 1000 پسر 11 تا 18 ساله انتخاب شده توسط نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای، والدین آنها (2000 نفر) و مسئولین و دبیران مدارس (500 نفر) در مناطق شهری و روستایی دو استان اصفهان و مرکزی بودند. یافته ها توسط نرم افزار SPSS v10/win تجزیه و تحلیل شده اند.

یافته ها: براساس صدک های شاخص توده بدنی (BMI)، فراوانی اضافه وزن (صدک 85?BMI و صدک BMI<95) و چاقی (BMI?95) در دختران بطور معنی داری بیش از پسران و بترتیب 1.1±10.67% و 0.1±2.9% و در برابر 0.9±7.37 و 0.1±1.87 بود (P<0.05). میانگین BMI بطور معنی داری در نواحی شهری (5.2±25.38) بیش از نواحی روستایی (7.1±23.25) بود (P<0.05). مادران دانش آموزان با BMI بیش از صدک 85 سطح پایین تری از تحصیلات نسبت به سایر مادران داشتند، سال های تحصیل مادران بترتیب 2.1±9.2 در برابر 2.4±11.5% بود (P<0.05). میانگین کل انرژی مصرفی بین افراد دارای اضافه وزن یا چاقی و افراد دارای وزن طبیعی متفاوت نبود (kcal 90±1825 در برابر kcal 85±1815 و P>0.05) ولی درصد انرژی کسب شده از مواد نشاسته ای بطور معنی داری در گروه اول بیش از گروه دیگر بود (69.4% در برابر 63.2% و P<0.05). در دانش آموزان دارای اضافه وزن یا چاقی فعالیت های ورزش منظم خارج از مدرسه بطور معنی داری کمتر از سایرین و زمان صرف شده برای تماشای تلویزیون بطور معنی داری بیش از سایر دانش آموزان بود (20±300 در برابر 30±240 دقیقه در روز، P<0.05). ارتباط خطی بین دفعات مصرف برنج، نان، ماکارونی، غذاهای آماده و میان وعده های چرب و شور با BMI نشان داده شد (P<0.05 و ?=0.05-0.06)، همبستگی معنی داری بین صدک های BMI و تری گلیسرید، لیپوپروتئین کلسترول با چگالی بالا و فشار خون سیستولیک بدست آمده و ضریب همبستگی پیرسون بترتیب 0.38، 0.32- و 0.47 بود.

نتیجه گیری و توصیه ها: اجرای مداخلات در جهت اصلاح شیوه زندگی جهت جلوگیری و کنترل اضافه وزن از دوران کودکی حتی در کشورهای در حال توسعه حایز اهمیت می باشد. برای موفق بودن در این امر، تاثیرات اجتماعی فرهنگی و اقتصادی باید در نظر گرفته شود.