مجله دانشکده پزشکی

---

زمینه و هدف: هدف از این مطالعه بررسی پایایی و اعتبار نسخه فارسی مقیاس تاخیر حوادث (تجدید نظر یافته) (IES-R) در زلزله زدگان بم بود.
روش بررسی: مطالعه روی 272 نفر از زلزله زدگان شهرستان بم، چهار ماه بعد از حادثه صورت گرفت. این مطالعه از نوع ارزیابی تست ها می باشد.
جهت بررسی سازگاری درونی از α کرونباخ و جهت بررسی پایایی به روش بازآزمایی از ضریب همبستگی پیرسون ( با فاصله سه هفته) استفاده شد، همین طور اعتبار همگرای پرسشنامه با استفاده از آزمون سلامت عمومی 28 ماده ای(GHQ 28) و اعتبار سازه ای با استفاده از تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفت.
یافته ها: نسخه فارسی IES-R دارای سازگاری درونی مناسب با α کرونباخ بین 87/0 - 67/0 و پایایی خوب در آزمون - بازآزمون ( به استثنای خرده مقیاس برانگیختگی در گروه مداخله) می باشد ( 001/0P< ، 98/0-8/0=r ) . همین طور ضرایب همبستگی قابل توجه بین ابعاد مختلف GHQ 28 و خرده مقیاس های IES-R (به استثنای افکار مزاحم) به دست آمد. در تحلیل عاملی راه حل سه عاملی 6/41% واریانس را تبیین می کند.
نتیجه گیری : علی رغم پایایی و روایی همگرای مناسب آزمون با توجه به نتایج تحلیل عاملی، نیاز به تغییر برخی از پرسش های IES-R متناسب با فرهنگ ایرانی وجود دارد.

---

اختلالات افسردگی کودکان و نوجوانان مزمن و پرعارضه می‌باشند. در درمان دارویی افسردگی خصوصاً ضد افسردگی‌های اختصاصی دستگاه نورآدرنرژیک در این طیف سنی مطالعات کمی صورت گرفته است. ربوکستین مهارکننده اختصاصی بازجذب نوراپی‌نفرین بوده و در این مطالعه تأثیر ربوکستین در درمان افسردگی کودکان و نوجوانان بررسی شد.

روش بررسی: بیست دختر و پسر 17-7 ساله که طبق ملاکهای چهارمین راهنمای تشخیصی و آماری بیماریهای روانی اختلال افسردگی اساسی یا کج خلقی داشتند به صورت کارآزمایی بالینی قبل و بعد به مدت هشت هفته ربوکستین گرفتند. نمونه‌گیری به روش آسان و مصاحبه بالینی بر مبنای فهرست کیدی برای اختلالات عاطفی و اسکیزوفرنی کودکان سنین مدرسه (K-SADS) انجام گرفت. ربوکستین به میزان یک (میلی‌گرم در روز) شروع شده و حداکثر به شش میلی‌گرم در روز ‌رسید. بیماران از لحاظ تغییر در علائم افسردگی با مقیاس افسردگی کودکان و تغییر در عملکرد کلی با مقیاس ارزیابی کلی کودکان ارزیابی و پرسشنامه عوارض دارویی نیز استفاده شد. داده‌ها با آمار توصیفی شامل فراوانی و درصد، میانگین و انحراف معیار و آمار تحلیلی شامل آزمون ANOVA با اندازه‌های تکراری تجزیه و تحلیل شد.

یافته‌ها: اگر چه نمره مقیاس افسردگی کودکان حدود 69/32% کاهش یافت ولی معنی‌دار نبود (39/0=p). زیر مقیاس عدم کارآیی کاهش معنی‌داری داشت (006/0=p). عملکرد کلی تغییر معنی‌داری نداشت (2/0p=). بیشتر عوارض خفیف تا متوسط بوده و گذرا بودند. شایع‌ترین عوارض، کاهش اشتها و خواب‌آلودگی بود.

نتیجه‌گیری: ربوکستین در کودکان و نوجوانان افسرده نسبتاً خوب تحمل شده و احساس عدم کارآیی را در آنها بهبود می‌بخشد ولی همه علائم افسردگی را کم نمی‌کند. مطالعات دوسوکور، مقایسه با دارونما و گروه شاهد فعال و با حجم نمونه بزرگتر لازم است.

---

اختلال بیش‌فعالی/ کم‌توجهی Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) یکی از اختلالات شایع روانپزشکی در کودکان و نوجوانان است که مشکلات قابل توجهی را در عملکرد مبتلایان ایجاد می‌کند. داروهای محرک با نیمرخ ایمن عوارض جانبی و تاثیر بالا جایگاه ویژه‌ای در درمان این اختلال دارند. اما درصد قابل توجهی از مبتلایان یا به محرک‌ها پاسخ کافی نمی‌دهند یا عوارض جانبی آن را نمی‌توانند تحمل کنند. این مشکلات نیاز به درمان‌های جایگزین موثر و کم‌عارضه را مطرح می‌کند. در این مطالعه تاثیر رباکستین، یک مهارکننده اختصاصی باز جذب نوراپی نفرین، در کودکان و نوجوانان مبتلا به ADHD بررسی می‌شود.

روش بررسی: 15 کودک و نوجوانان مبتلا به ADHD غیر بستری با حدود سنی 16-7 سال (71/2+72/9= انحراف معیار+ میانگین) به‌مدت شش هفته تحت درمان با رباکستین با دوز mg/d6-4 قرار گرفتند. مقیاس درجه‌بندی ADHD فرم والد و معلم برای ارزیابی نتایج مورد استفاده قرار گرفت. بیماران قبل از شروع درمان و در هفته‌های 2، 4 و 6 درمان توسط روانپزشک اطفال مورد ارزیابی قرار گرفتند. از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌های تکراری جهت مقایسه نمرات در طی درمان استفاده شد.

یافته‌ها: دوازده نفر درمان را تا پایان ادامه دادند. کاهش معنی‌داری در علایم ADHD در مقیاس درجه‌بندی ADHD فرم والد (003/0p=) و معلم (04/0p=) رخ دارد. عوارض جانبی از نظر شدت خفیف تا متوسط بودند و شایع‌ترین عوارض جانبی شامل خواب آلودگی/ تسکین و کاهش اشتها بود.

نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشانگر تاثیر رباکستین در درمان کودکان و نوجوانان مبتلا به ADHD است ولی مطالعات دوسو کور و پلاسبو کنترل با حجم نمونه بالاتر و مدت مداخله طولانی‌تر برای تائید این تاثیر و تعیین عوارض جانبی لازم است.

---

هدف از این پژوهش مقایسه مشکلات رفتاری و هیجانی در بچه‎های تک والد تحت سرپرستی مادر با خانواده‎های دو والد در کمیته امداد امام خمینی (ره) تهران است. منظور از مشکلات رفتاری علائمی مثل پرخاشگری، بزهکاری و مشکلات اجتماعی است و منظور از مشکلات هیجانی علائمی مثل افسردگی، اضطراب و شکایات جسمانی است.

روش بررسی: این پژوهش از نوع مقطعی و نمونه‎گیری آن به‌روش خوشه‎ای بود. حجم نمونه برای هر گروه 230 و در کل 460 نفر به‌دست آمد. جهت اندازه‎گیری مشکلات رفتاری هیجانی از پرسشنامه CBCL استفاده شد.

یافته‌ها: در هیچ یک از خرده مقیاس‎های CBCL بین خانواده‎های دو والد و تک والد تفاوت معنی‎داری وجود ندارد. آزمون رگرسیون لجستیک جهت تعیین احتمال وقوع هر یک از سطوح متغیر کیفی دو حالته براساس متغیرهای مستقل نشان داد که متغیرهای مستقلی مثل جنس، سابقه روانپزشکی کودک و سابقه مراجعه به روانپزشک در والدین تأثیر معنی‌داری بر احتمال وقوع متغیر کیفی دو حالته یعنی نمرات مقیاس‎های برونی‎سازی، درونی‎سازی و کل دارند. برای تبدیل نمرات این مقیاس‎ها به متغیر کیفی دو حالته از نقطه برش 64 استفاده شد.

نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‎ها مشخص گردید خانواده‎های دو والد در این مطالعه از شرایط خاصی برخوردار هستند بنابراین نتایج از قدرت تعمیم بالایی برخوردار نیستند. در این خانواده‎ها پدر به عللی از قبیل ناتوانی جسمی یا بیماری روانی قدرت کافی برای اداره خانواده ندارد لذا نقش وی کمرنگ می‎شود و شرایط خانواده به خانواده‎های تک والد نزدیک می‎گردد و در نهایت منجر به کاهش تفاوت مشکلات رفتاری و هیجانی بین دو گروه دو والد و تک والد در نمونه‎های پژوهش می‎گردد.