مجله دانشکده پزشکی

---

بیماری عروق کرونر قلب از بیماریهای شایع دوران زندگی و جراحی بای پس عروق کرونر قلب از روشهای درمانی شایع در ایران و سایر کشورهای جهان محسوب می شود. این بیماری بدنبال تعدادی عوامل مستعد کننده و با ویژگیهای خاص سنی و جنسی خود بروز می کند. عوامل مختلف در تعیین نوع درمان این بیماری نقش دارند. شایع ترین روش درمانی تهاجمی برای این بیماری جراحی بای پس عروق کرونر است. در این مقاله ۵۰۰ بیمار مبتلا به بیماری عروق کرونر که در بخش جراحی قلب بیمارستان دکتر شریعتی تهران تحت جراحی بای پس قرار گرفتند، مطالعه شدند. بیماران بصورت گذشته نگر و با تکمیل پرسشنامه تهیه شده مورد بررسی قرار گرفتند. از میان ۵۰۰ بیمار ۴۰۲ مورد مرد و ۹۸ مورد زن بودند. متوسط سن مردان ۵۲ سال و زنان ۵۷ سال بود. پرفشاری خون، دیابت، کلسترول و تری گلیسیرید بالای سرم در زنان به طور واضحی بیش از مردان بود. از طرف دیگر وزن زنان بیمار نیز از مردان بیشتر بود. برعکس مصرف سیگار در مردان به طور محسوسی بالاتر بوده است. متوسط کسر جهشی قلب (Left Ventricle Ejection Fraction) در زنان بالاتر از مردان، ولی میانگین تعداد عروق گرفتار در هر دو جنس تقریبا یکسان بود. ۱۰ بیمار در فاصله یکماه بعد از جراحی فوت کردند که از این میان ۷ نفر مرد و ۳ نفر زن بودند.

---

اصلاح الگوی غذایی از جمله استفاده از سبوس غلات در رژیم غذایی از روشهای مؤثر در کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی می باشد. این تحقیق به منظور مقایسه اثرات مصرف سبوس برنج و سبوس گندم بر چربی های خون زنان هیپرکلسترولمیک صورت گرفت.
روش بررسی: این مطالعه به روش کار آزمایی بالینی تصادفی بر روی نوزده زن سالم با محدوده سنی۶۵-۳۵ سال که غلظت کلسترول تام سرم آنها در حالت ناشتا mg/dl۳۰۰ -۲۴۰ بود صورت گرفت. تجزیه و تحلیل آماری داده ها با استفاده از آزمون های t-test و Paired t test انجام پذیرفت.
یافته ها: در این مطالعه دو گروه از نظر میانگین سن، وزن، BMI و عوامل مداخله گر رژیمی تفاوت آماری معنی داری با یکدیگر نداشتند. مصرف سبوس گندم در مدت چهار هفته توانست غلظت کلسترول تام و LDL-C سرم را به ترتیب به میزان ۱۱% و ۲۱% کاهش دهد (۰۱/۰ P< ). در حالیکه سبوس برنج هیچ اثری بر این فراسنج ها نداشت. هم چنین، در طول مطالعه تغییر معنی داری در غلظت تری گلیسرید، HDL-C، نسبت LDL-C/HDL-C و نسبت کلسترول تام به HDL-C سرم در دو گروه مورد مطالعه مشاهده نگردید.
نتیجه گیری: این مطالعه بطور کلّی نشان داد که مصرف سبوس گندم در مقایسه با سبوس برنج اثرات سودمندی بر روی غلظت کلسترول تام و LDL-C سرم در زنان هیپرکلسترولمیک دارد.

---

تعیین اثرات رژیم غذایی گامِ ۲ کاهش کلسترول بر اندازه قطر ذرات LDL و HDL در نوجوانان مبتلا به اختلالات چربی خون.
روش بررسی: ۴۲ نوجوان ۱۸ تا ۲۰ ساله مبتلا به اختلالات چربی خون در این مطالعه مورد ـ شاهدی شرکت کردند. رژیم غذایی کنترل رژیمی مشابه اغلب نوجوانان تهرانی بود. رژیم غذایی گامِ ۲ کاهش کلسترول یک رژیم غذایی است که ۳۰% کل انرژی روزانه آن را چربی‌ها تشکیل می‌دهند که کمتر از ۷% آن را چربی‌های اشباع، کمتر از ۱۵% آن را چربی‌های با یک باند مضاعف و کمتر از ۱۵% آن را چربی‌‌های با چند باند مضاعف تشکیل می‌دهد و حاوی کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم کلسترول در روز می‌باشد. اندازه قطر ذرات لیپوپروتئین‌ها متغیرهای اصلی بود که بعد از سه ماه مداخله اندازه‌گیری شد.
یافته‌ها: میانگین نمایه توده بدن ۲/۴±۳/۲۶ کیلوگرم بر مترمربع بود. رژیم غذایی گامِ ۲ کاهش کلسترول باعث کاهـش بیشتـر کلستـرول تـام در ایـن رژیـم در مقایسـه با رژیـم کنتـرل (۴±۱۳- در مقابل۳/۰±۲- میلی‌گرم در دسی‌لیتر، ۰۰۱/۰p<) و همچنین کاهش بیشـتر LDL در مقایسه با کنـترل (۲±۹- در مقابل۶/۰±۳ میلی‌گرم در دسی‌لیتر، ۰۱/۰p<) و افزایش اندازه ذرات LDL در مقایسه با رژیم کنترل (۴/۰±۷/۱در مقابل ۴/۰±۱/۰میلی‌گرم در دسی‌لیتر، ۰۰۱/۰p<) گردید. اندازه قطر ذرات HDL تغییر معنی‌داری نکرد.
نتیجه‌گیری: رژیم غذایی گامِ ۲ کاهش کلسترول اثر مطلوبی روی اندازه ذرات LDL داشت. مکانیسم مربوطه باید در مطالعات تجربی آینده‌نگر بررسی شود.

---

دیابت شایع‌ترین بیماری سیستمیک و غدد درون‌ریز انسان و رتینوپاتی دیابتی یکی از شایع‌ترین عوارض این بیماری است. علت این عارضه هنوز ناشناخته است ولی تغییرات لیپیدهای سرم به‌عنوان یکی از علل احتمالی در ایجاد و یا پیشرفت آن مطرح گردیده است. هدف‌ این‌ مطالعه‌ بررسی وضعیت‌ لیپیدهای‌ سرم‌ در درجات‌ مختلف‌ رتینوپاتی‌ می‌باشد.
روش بررسی: این مطالعه مشاهده‌ای به‌صورت توصیفی- تحلیلی و به روش Cross-Sectional بر‌روی ۳۷ بیمار دیابتی نوع І و ۱۵۷ بیمار دیابتی نوع ІІ انجام پذیرفت. روش نمونه‌گیری برای دیابت نوع ІІ تصادفی ساده و برای دیابت نوع І به‌صورت سرشماری از بین پرونده‌های فعال مرکز دیابت یزد در سال۱۳۸۱ بود. مدت زمان ابتلاء به دیابت در بیماران مورد مطالعه، حداقل هفت سال از زمان تشخیص بود. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار SPSS ویراست یازدهم و با استفاده از آزمون کای‌دو، فیشر و ANOVA انجام گرفت.
یافته‌ها: از مجموع ۱۹۴ بیمار، ۷۴ نفر مرد و ۱۲۰ نفر زن بودند. از این تعداد، ۹۰ نفر (۴/۴۶%) کلسترول نرمال و ۱۰۴ نفر (۶/۵۳%) کلسترول بالای سطح نرمال داشتند. در مورد تری گلیسیرید، ۹۴ نفر (۴/۴۸%) سطح نرمال و ۱۰۰ نفر (۶/۵۱%) سطح بالای نرمال داشتند و توزیع فراوانی درجات مختلف رتینوپاتی بر‌حسب کلسترول و نیز تری‌گلیسیرید با ۰۵/۰P< تفاوت معنی‌داری داشت. در گروه‌های مختلف جنسی، فراوانی‌ رتینوپاتی‌ دیابتی در افراد دارای کلسترول و یا تری‌گلیسرید بالا بیشتر بود. این موضوع در مورد نوع دیابت و گروه سنی نیز صادق بود یعنی در گروه‌های مختلف از نظر نوع دیابت و گروه سنی، فراوانی‌ رتینوپاتی‌ دیابتی در افراد دارای کلسترول و یا تری‌گلیسرید بالا، بیشتر بود.
نتیجه‌گیری: در مطالعه ما فراوانی رتینوپاتی‌ دیابتی در نمونه‌های مبتلا به هیپرکلسترولمی و هیپرتری‌گلیسریدمی نسبت به نمونه‌هایی که سطح نرمال کلسترول و تری‌گلیسرید داشتند، بیشتر بود.

---

  زمینه و هدف : هیپرکلسترولمی یک فاکتور خطر اصلی برای بیماری‌های قلبی عروقی، آترواسکلروز و پانکراتیت می‌باشد. پلی‌مورفیسم‌های ژن کلسترول استر ترانسفر پروتیین می‌تواند با تغییراتی در میزان لیپیدها همراه باشد. در این مطالعه ارتباط پلی‌مورفیسم D۴۴۲G ژن کلسترول استر ترانسفر پروتیین (CETP) را با الگوی لیپیدی و فعالیت CETP در بیماران هیپرکلسترولمی و گروه شاهد بررسی نمودیم. روش بررسی: در یک مطالعه مورد- شاهدی تعداد ۱۰۲ بیمار مبتلا به هیپرکلسترولمی و ۲۰۰ فرد سالم انتخاب شدند. قطعات ژنی واجد تغییرات ژنتیکی با تکنیک واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) تکثیر و ژنوتیپ‌های پلی‌مورفیسم D۴۴۲G با تکنیک R estriction F ragment L ength P olymorphism (RFLP) و در حضور آنزیم MSP۱ شناسایی گردید. فراوانی آلل‌ها و ژنوتیپ ‌ ها تعیین گردید. فعالیت CETP به‌وسیله کیت و طبق روش استاندارد فلوریمتر و پارامترهای لیپیدی نیز توسط کیت‌های بیوشیمیایی و به روش آنزیمی اندازه‌گیری گردید . یافته‌ها: نتایج ما نشان می‌دهد که فعالیت CETP در گروه بیمار به طور معنی‌داری بیش‌تر از گروه کنترل می‌باشد (۰۵/۰ P< ). فراوانی ژنوتیپ‌ها و آلل‌ها بین دو گروه شاهد و بیمار اختلاف معنی‌داری را نشان نداد (در گروه کنترل: ۹۶% DD ، ۴% DG و GG صفر درصد و در گروه بیمار: ۸۶% DD ، ۱۰% DG و ۴% GG ) (۰۵/۰ P> ). در هر دو گروه کنترل و بیمار، افراد واجد آلل G ( GG و DG ) در مقایسه با سایر افراد، کلسترول تام، HDL-C و LDL-C بالاتر و CETP کم‌تری داشتند (۰۵/۰ P< ). نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه ما نشان می‌دهد که پلی‌مورفیسم D۴۴۲G می‌تواند تغییراتی را در الگوی لیپیدی و فعالیت CETP جمعیت مورد مطالعه، ایجاد نماید.

---

زمینه و هدف: در میان عوامل خطرساز بیماری کرونری قلب، هیپرلیپیدمی از عوامل خطرساز اصلی می‌باشد. با توجه به نقش هیپرلیپیدمی در بیماری‌های قلبی- عروقی به‌عنوان اولین عامل مرگ و میر انسان و انجام مطالعات بسیار کم روی پلی‌مورفیسم‌های ژن کلسترول استر ترانسفر پروتیین در ایران، ما در این مطالعه پلی‌مورفیسم G/A ۹۷۱- این ژن را در بیماران هیپرلیپیدمی اولیه بررسی نمودیم.
روش بررسی: در این مطالعه مورد- شاهدی، تعداد ۲۰۰ بیمار دارای هیپرلیپیدمی اولیه و ۲۰۰ فرد سالم به‌عنوان گروه کنترل انتخاب شدند. قطعات ژنی واجد تغییرات ژنتیکی با استفاده از تکنیک واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) تکثیر و ژنوتیپ‌های پلی‌مورفیسم G/A ۹۷۱- با تکنیک Restriction Fragment Length Polymorphism (RFLP) تعیین گردید. فعالیت ژن کلسترول استر ترانسفر پروتیین به‌وسیله کیت فلوریمتر و با استفاده از دستگاه Fluorescence spectrometer اندازه‌گیری گردید.
یافته‌ها: فراوانی ژنوتیپ‌ها و آلل‌ها بین دو گروه شاهد و بیمار اختلاف معنی‌داری نداشت (در گروه کنترل: AA ۲۴ درصد، GA ۵/۴۷ درصد و GG ۵/۲۸ درصد و در گروه بیمار: AA ۱۸ درصد، GA ۵۱ درصد و GG ۳۱ درصد) (۰۵/۰P>). در گروه بیمار افراد هموزیگوت واجد آلل A (ژنوتیپ AA) دارای کلسترول و HDL-C بالاتری نسبت به سایر افراد (ژنوتیپ‌های GG و GA) بودند. در هر دو گروه بیمار و کنترل، افراد واجد ژنوتیپ AA، CETP کم‌تری داشتند.
نتیجه‌گیری: پلی‌مورفیسم G/A ۹۷۱- در پروموتور ژن CETP می‌تواند الگوی لیپیدی و فعالیت CETP را در جمعیت مورد مطالعه تحت تاثیر قرار دهد.

---

---