مجله دانشکده پزشکی

---

زمینه و هدف: کلامیدیا تراکوماتیس شایع‌ترین عفونت مقاربتی باکتریایی در جهان است، اما اثر این عفونت بر باروری مردان هم‌چنان مورد بحث می‌باشد. با وجود گزارشاتی مبنی بر میان‌کنش مایکوپلاسما ژنیتالیوم و اسپرم، این پاتوژن نیز در نمونه منی افراد نابارور کم‌تر مطالعه شده است. در این مطالعه فراوانی عفونت کلامیدیا تراکوماتیس و مایکوپلاسما ژنیتالیوم در مردان نابارور مورد بررسی قرار گرفت.
روش بررسی: از میان مراجعین به مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا 120 مردی که دارای آزمایش منی غیرطبیعی بودند، انتخاب شدند و از آنان نمونه‌گیری انجام شد. پس از انجام آنالیز مایع منی، DNA‌ی آن‌ها با استفاده از Chelex استخراج گردید. سپس نمونه‌ها توسط آزمون Multiplex Polymerase Chain Reaction (mPCR)) از لحاظ حضور این دو پاتوژن ارزیابی شدند و نتایج مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
یافته‌ها: کلامیدیا تراکوماتیس و مایکوپلاسما ژنیتالیوم به ترتیب در 3/23% و 5/12% از نمونه‌ها ردیابی شد. اگرچه فراوانی عفونت مایکوپلاسما ژنیتالیوم با افزایش سن (640/0P=) و کاهش سن اولین تماس جنسی (203/0P=) افزایش یافت و هم‌چنین موارد مثبت عفونت کلامیدیا تراکوماتیس با افزایش سن (619/0P=) و کاهش سن اولین تماس جنسی (511/0P=) افزایش نشان داد، ولی این تفاوت‌ها از نظر آماری معنی‌دار نبود.
نتیجه‌گیری: با توجه به فراوانی افزایش یافته عفونت کلامیدیا تراکوماتیس در مقایسه با تنها مطالعه مشابه در کشور و شیوع بالای عفونت مایکوپلاسما ژنیتالیوم در مردان نابارور به عنوان نتایج حاصل از اولین ارزیابی در کشور، غربالگری مردان نابارور از نظر عفونت کلامیدیا تراکوماتیس و مایکوپلاسما ژنیتالیوم از ارزش بالایی برخوردار می‌باشد. به‌علاوه روش mPCR در مقایسه با آزمون Uniplex PCR سریع‌تر می‌باشد و می‌توان به طور هم‌زمان این ارگانیسم‌ها را در نمونه‌های بالینی ردیابی کرد.

---

زمینه و هدف : آسپیرین داروی چندمنظوره و از پرمصرف‌ترین داروها در دنیا می‌باشد. آسپیرین در دوزهای پایین یک داروی مطلوب اما در دوزهای بالا عوارض جانبی تهدید‌کننده دارد. در این مطالعه اثرات آسپیرین بر بافت کورتکس و مدولای کلیه جنین‌های رت بررسی شد.
روش بررسی: تعداد 30 سر موش رت ماده باردار‌شده به‌طور تصادفی به شش گروه مساوی تقسیم شدند؛ گروه شاهد بدون مداخله و گروه شم که ml 2 آب‌مقطر (حلال آسپیرین) را از روز 20-8 بارداری به‌صورت گاواژ دریافت کرد و چهار گروه تجربی آسپیرین را با دوزهای mg/kg 75، 100، 200 و 300 دریافت نمودند. در روز 20 بارداری پس‌از کشتن مادران باردار و برداشتن کلیه جنین‌ها و انجام مراحل فیکساسیون و پردازش، مقاطع بافتی تهیه و رنگ‌آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین انجام شد. ضخامت کورتکس و مدولای کلیه اندازه‌گیری و سطح معنادار کم‌تر از 05/0 در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: ناهنجاری جنینی ظاهری در گروه‌های تجربی مشاهده نگردید. میانگین وزن جنین‌ها، جفت‌ها و میانگین طول سری- دمی در گروه‌های تجربی با دوز mg/kg 75، 200 و 300 در مقایسه با گروه‌های شم و شاهد اختلاف معناداری نشان ندادند. اگرچه میانگین وزن جنین و جفت در گروه تجربی با دوز mg/kg 100 نسبت به گروه‌های شم و شاهد افزایش معناداری داشت . کاهش معناداری در میانگین نسبت ضخامت کورتکس به ضخامت مدولا در گروه‌های تجربی دوز mg/kg 75، 100 و 300 ، مشاهده شد (به‌ترتیب 03/0 P= ، 013/0 P= ، 03/0 P= ) .
نتیجه‌گیری: به‌نظر می‌رسد مصرف آسپیرین در دوران بارداری موجب بروز ناهنجاری ظاهری در جنین نمی‌شود اما می‌تواند تغییراتی را در ضخامت کورتکس و مدولای کلیه جنین ایجاد نماید.

---

زمینه: بارداری دوقلو با یک جنین و یک مول کامل دیپلویید نادر نیست ولی حاملگی دو قلو با یک مول ناقص نادر می‌باشد. هدف از این مطالعه گزارش حاملگی مولار ناکامل در همراهی با یک جنین زنده می‌باشد. معرفی‌ بیمار: خانمی 21 ساله با حاملگی دوم و سابقه یک سقط با شکایت لکه‌بینی در مرداد سال 1391 به اورژانس بیمارستان قائم مراجعه و گزارش سونوگرافی مبنی بر حاملگی مولار به همراه حاملگی طبیعی حدود 15 هفته بود. وی دچار فشارخون و پروتیینوری بالا بود که با تشخیص پره‌اکلامپسی شدید در سن حاملگی حدود 17 هفته تصمیم به ختم حاملگی گرفته شد. بعد از تخلیه رحم، در طی کنترل beta-hCG افزایش پیدا کرد که بررسی از نظر متاستاز و تومور تروفوبلاستیک منفی بود و متوترکسات با دوز 2mg/m 50 در سه مرحله تجویز شد و در نهایت سطح beta-hCG به حد غیرقابل اندازه‌گیری رسید. نتیجه‌گیری: تشخیص زودرس و درمان به موقع حاملگی مولار جهت کاهش مرگ و میر مادر بسیار با اهمیت می‌باشد.

---

زمینه و هدف: آباکاویر (Abacavir) یکی‌از داروهایی است که در رژیم‌های درمانی آنتی‌رتروویرال برای درمان عفونت HIV و بیماری ایدز کاربرد دارد. مهم‌ترین عارضه جانبی دارو واکنش افزایش حساسیت است که با عوارض متعدد و جدی می‌تواند همراه باشد. واکنش افزایش حساسیت به آباکاویر ارتباط تنگاتنگی با آلل HLA-B*57:01 دارد، از همین رو، شناسایی بیماران آلل مثبت و عدم شروع دارو در آنان راهکار مؤثری در پیشگیری از عارضه افزایش حساسیت می‌باشد. روش بررسی: در یک پژوهش مقطعی (Cross-sectional) از مهر‌ماه تا اسفند‌ماه 1391، تعداد 122 نفر از بیماران مراجعه‌کننده به مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری بیمارستان امام‌خمینی (ره) به‌روش نمونه‌گیری غیرتصادفی در دسترس به مطالعه وارد شدند. بیماران به‌صورت هم‌زمان از بیماران HIV مثبت و بیماران HIV مثبتی که وارد مرحله ایدز شده‌اند انتخاب گردیدند. وجود یا نبود آلل HLA-B*57:01 به‌روش PCR-SSP در آنان تعیین گردید. یافته‌ها: از مجموع 122 بیمار وارد شده در مطالعه 73 نفر (8/59%) مرد بودند. به‌ترتیب، 7/1% و 7/40% از بیماران دچار عفونت هم‌زمان به هپاتیت B و C بودند. سابقه اعتیاد و درمان آنتی‌رتروویرال نیز به‌ترتیب در 50/38% و 50% از بیماران مثبت بود. در مجموع سه نفر از 122 بیمار ارزیابی‌شده آلل HLA-B*57:01 مثبت داشتند که نشان‌دهنده فراوانی 46/2% (فاصله اطمینان 95%: 005/0 تا 30/7) بود. نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر نشان می‌دهد که فراوانی آلل HLA-B*57:01 در جمعیت ایرانی 5/2% است. این میزان، مشابه جمعیت‌های دیگر در خاورمیانه است اما از برخی جمعیت‌های آسیای جنوب شرقی، اروپایی و آمریکایی کم‌تر است.

---

زمینه و هدف: شناسایی علل شکایت علیه پزشکان می‌تواند در کاهش آنها موثر باشد. هدف از این مطالعه بررسی پرونده‌های شکایت از قصور پزشکی در حیطه روانپزشکی بود. روش بررسی: این مطالعه به‌صورت مقطعی و گذشته‌نگر انجام گردیده و پرونده‌های مطرح‌شده در هیئت عالی انتظامی سازمان نظام پزشکی در مورد شکایت از قصور پزشکی در حیطه روانپزشکی از سال 89-1380 بررسی شد. اطلاعات به‌دست‌آمده با آزمون پیرسون 2 آنالیز گردید. 05/0P< معنادار در نظر گرفته شد. یافته‌ها: تعداد 24 پرونده در مطالعه شرکت داده شدند. همه پزشکان مورد شکایت مرد بودند. 17 نفر در گروه سنی 50-30 سال و هفت نفر در گروه سنی 50 سال قرار داشتند. بیشترین قصور مربوط به عدم رعایت نظام‌های دولتی (40%) بود. سن، تخصص و محل فعالیت متغیرهایی بودند که در دو گروه قصور و برائت اختلاف آماری معناداری داشتند (05/0P<). در هیئت بدوی هشت مورد حکم برائت صادر شد که در هیئت تجدید نظر 9 مورد و در بررسی مجدد در هیئت عالی انتظامی هشت مورد حکم برائت گرفتند. نتیجه‌گیری: سن بالا، تخصص و محل فعالیت از جمله عوامل موثر در کاهش قصور در حیطه روانپزشکی بودند.

---

زمینه و هدف: وارفارین پرکاربردترین داروی ضد انعقاد خوراکی است که برای پیشگیری و درمان در بیماران ترومبوآمبولی (Thromboembolic) به کار می‌رود. هدف این مطالعه، تقویت دوز نگهدارنده وارفارین حداکثر برای مدت سه روز در جهت حذف اختلالات ایجاد شده در نسبت نرمال شده جهانی(International Normalized Ratio, INR) بود. روش بررسی: این مطالعه گذشته‌نگر از دی تا بهمن 1392 در بیمارستان قلب شهید رجایی تهران انجام شده است. 84 بیمار مصرف کننده وارفارین که فواصل پیگیری درمان آنها سه روز و INR آنها زیر محدوده درمانی بود انتخاب شدند. بیمارانی که دوز نگهدارنده پایدار نداشتند از مطالعه حذف شدند. از میان افراد باقیمانده، بیمارانی که محدوده درمانی INR آنها بین 5/2 تا 5/3 و بین دو تا سه بود برای ارزیابی مدل‌ها انتخاب شدند. برای هر کدام از محدوده‌های درمانی مورد اشاره یک مدل فازی مجزا طراحی شد‌. یافته‌ها: در میزان دوز پیشنهادی برای 37 بیماری که محدوده درمانی INR آنها 5/2 تا 5/3 بودند، برای مجموع سه روز، میانگین قدر مطلق و جذر میانگین مربعات خطای دوز به ترتیب 89/1 و 78/2 به‌دست آمد. مقدار این دو خطا برای 38 بیماری که در محدوده درمانی دو تا سه بودند به ترتیب 97/1 و 88/2 است. نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست آمده از کاربرد مدل فازی قابل اعتنا است و این امیدواری را به وجود می‌آورد که با بررسی جزییات بیشتر و بهبود در عملکرد، در آینده بتوان از این سیستم به عنوان یک ابزار تصمیم‌یاری استفاده کرد.

---

زمینه و هدف: پژوهش‌ها نشان می‌دهد که عوامل مختلفی بر نتایج احیا قلبی-ریوی مؤثرند. این مطالعه با هدف بررسی نتایج احیا قلبی-ریوی و عوامل مؤثر بر آن انجام شد.

روش بررسی: این مطالعه به‌صورت توصیفی- تحلیلی گذشته‌نگر در طول سال 1393 در بیمارستان بهارلو تهران انجام گرفت. نمونه‌گیری در این مطالعه به‌صورت سرشماری بوده و معیار ورود تمامی بیمارانی بودند که احیا قلبی-ریوی بر روی آن‌ها انجام گرفته بود و بیمارانی که ثبت داده‌ها در آن‌ها ناقص انجام گرفته و یا با علایم مرگ وارد اورژانس شده بودند، از مطالعه خارج شدند. همچنین روش دسترسی به داده‌ها از طریق واحدهای آمار، مدارک پزشکی و دفتر بهبود کیفیت بود.

یافته‌ها: در این مطالعه، از تعداد 891 پرونده مورد بررسی، 78 پرونده به‌علت عدم ثبت کامل داده‌ها و فوت بیماران پیش از ورود به بخش اورژانس از مطالعه خارج و 813 مورد وارد این مطالعه شدند که از این بین، 498 مورد مرد (3/%61) و 315 مورد زن (7/%38) بودند. 334 مورد احیا موفق (1/%41) و 479 مورد احیا ناموفق (9/58%) بود. میانگین و انحراف‌معیار زمانی احیا به‌ترتیب 80/28 و 06/12 دقیقه و بیشترین فراوانی در تشخیص اولیه مربوط به بیماری‌های قلبی-عروقی بود. در این مطالعه ارتباط معناداری بین سن بیمار و مدت زمان احیا با احیای موفق وجود داشت (02/0P=) و همچنین اختلاف معناداری بین بخش بستری و تیم احیا با احیای موفق وجود نداشت (05/0P>).

نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که هر چه سن بیمار و مدت زمان احیای قلبی کمتر باشد و احیای قلبی-ریوی با علت زمینه‌ای غیرقلبی باشد، احتمال موفقیت بیشتر است.

---

---

زمینه و هدف: سرطان سومین علت مرگ‌ومیر در ایران است. درمان سرطان پرهزینه بوده و یکی از عوامل اصلی این هزینه‌های بالا هزینه دارویی می‌باشد. هدف از انجام این مطالعه، ارزیابی هزینه‌های دارویی شیمی‌درمانی و شناسایی عوامل موثر بر این هزینه‌ها در پنج سرطان شایع در استان اصفهان بود.
روش بررسی: این مطالعه تحلیلی-مقطعی که از فروردین تا اسفند 1394 انجام شد، تمام بیماران مبتلا به پنج سرطان شایع اصفهان که داده‌های آن‌ها در مرکز ثبت سرطان در معاونت بهداشتی استان اصفهان ثبت و از داروخانه‌های توزیع‌کننده داروهای شیمی‌درمانی، دارو تهیه کرده‌اند را مورد بررسی قرار داد.
یافته‌ها: سرطان‌های پستان، پوست، کولورکتال، معده و تیرویید به‌ترتیب شایعترین سرطان‌ها در سال 1394 در استان اصفهان بودند. سرطان کولورکتال با میانگین مبلغ کل سالانه 110.510.720 ریال جهت داروهای مرتبط با شیمی‌درمانی برای هر بیمار پرهزینه‌ترین و سرطان تیرویید، با میانگین مبلغ کل 40.791.123 ریال کم‌هزینه‌ترین دارودرمانی را بین پنج سرطان شایع داشتند. میانگین هزینه کل داروهای شیمی‌درمانی برای یک بیمار صرف‌نظر از نوع سرطان مبلغ     96.307.145 ریال در یک سال محاسبه گردید. بیشترین میانگین سن ابتلا بین پنج سرطان شایع مربوط به سرطان پوست بود.
نتیجه‌گیری: محاسبه متوسط هزینه شیمی‌درمانی پنج سرطان شایع در اصفهان نشان‌دهنده هزینه بالای دارویی (بیش از 96 میلیون ریال برای هر بیمار) بود. این امر به‌ویژه در مورد سرطان کولورکتال که بالاترین هزینه متوسط سالانه را دارد مطرح بود.

---

بیماری سیستیک فیبروزیز (CF)، شایع‌ترین بیماری ژنتیکی اتوزوم مغلوب بوده و با نقص در ژن Cystic fibrosis transmembrane conductance regulator (CFTR) بروز می‌کند. ژن CFTR یک کانال پروتیینی انتقال‌دهنده کلر را به شکل گسترده‌ بر روی سطوح اپی‌تلیالی بدن مثل ریه، پانکراس، روده، کبد و پوست بیان می‌کند. از جمله اثراتی که ژن معیوب CFTR بر روی پروتیین CFTR می‌گذارد می‌توان به نقص در انتقال کلر و کاهش کانال‌های کلر بر سطح سلول اشاره کرد. بروز مشکلات ذکر شده در کانال CFTR باعث بسته شدن و عفونت‌های مکرر مجاری هوایی، ترشح ناکافی غدد برون‌ریز و بد‌جذبی مواد غذایی می‌شود. دانشمندان تحقیقات بسیاری را در راستای شناخت بیشتر بیماری CF و راه‌کارهای بهبود کیفیت زندگی مبتلایان به این بیماری انجام داده‌اند. علیرغم پیشرفت‌های صورت گرفته، به‌دلیل پیچیدگی زیاد این بیماری و درگیری‌ گسترده اندام‌های مختلف بدن هنوز درمان قطعی برای این بیماری یافت نشده است. مطالعه و بررسی این بیماری در تمام سطوح می‌تواند دریچه‌ای را در یافتن روش‌های جدید درمانی بگشاید. در چند سال گذشته داروهای ترکیبی برای تصحیح و تقویت عملکرد کانال CFTR معرفی شده که تاثیر به سزایی در کاهش علایم این بیماری دارند. افزون‌بر دارو، با پیشرفت گسترده روش‌های مهندسی ژنتیک و افزایش دقت ابزار‌های دستکاری ژنتیک، به‌طور مستقیم ژن معیوب CFTR تصحیح شده و علایم بیماری از بین می‌رود. این مقاله با بررسی بیماری CF در حوزه‌ی ژنتیک و تاثیر آن بر روی سطوح پروتیینی و فیزیولوژیک، تصویر جامعی از این بیماری را به نمایش گذاشته و به معرفی درمان‌های معمول و جدید می‌پردازد.

---

---

زمینه و هدف: روش مرسوم اندازه‌گیری قدرت عضلانی جهت تخمین آسیب‌های ورزشی اندام تحتانی در ورزشکاران و نیز طراحی پروتکل‌های پیشگیری از آسیب، روش دینامومتری می‌باشد. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر وضعیت مفصل ران بر شاخص‌های دینامومتری مفصل زانو در ورزشکاران فوتبال و دومیدانی بود.
روش بررسی: 44 ورزشکار مرد (فوتبال=22 و دومیدانی=22) با نمونه‌گیری غیراحتمالی ساده وارد این مطالعه توصیفی-تحلیلی شدند. شاخص‌های دینامومتری مفصل زانو شامل حداکثر گشتاورهای فلکسوری و اکستانسوری، طول بهینه، زاویه کراس اور و نسبت‌های تعادل عملکرد عضلانی در سرعت 60 درجه بر ثانیه و در دو وضعیت نشسته و خوابیده (با توجه وضعیت مفصل ران) در دو گروه ارزیابی و با یکدیگر مقایسه شدند. این مطالعه در آزمایشگاه بیومکانیک دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تبریز (از مهر 1398 تا مهر 1399) اجرا شد.
یافته‌ها: اثر متقابل گروه و وضعیت مفصل ران در شاخص‌ها معنادار نشد (05/0<P). میزان گشتاور کانسنتریک و اکسنتریک اکستانسوری و فلکسوری و نسبت مرسوم فلکسوری به اکستانسوری در وضعیت نشسته به‌صورت معناداری بیشتر از وضعیت خوابیده بود. طول بهینه فلکسوری در وضعیت خوابیده بیشتر از نشسته و زاویه کراس اور در وضعیت خوابیده کمتر از وضعیت نشسته بود (05/0>P). وضعیت مفصل ران بر روی نسبت عملکردی فلکسوری به اکستانسوری تاثیری نداشت (05/0<P). شاخص‌های دینامومتری بین دو گروه فوتبال و دومیدانی نیز با یکدیگر تفاوت معناداری نداشتند (05/0<P).
نتیجه‌گیری: یافته‌های مطالعه حاضر اهمیت وضعیت‌دهی مفصل ران را در اندازه‌گیری قدرت عضلانی مفصل زانو در ورزشکاران فوتبال و دومیدانی نشان می‌دهد که می‌تواند بر طراحی تمرینات تقویتی در ورزشکاران و تخمین میزان آسیب‌های ورزشی اثرگذار باشد.