265 نتیجه برای حمدی
سجاد شفاعی، الهام مسلمی، مهدی محمدی، کسری اصفهانی، امیر ایزدی،
دوره 75، شماره 10 - ( دی 1396 )
چکیده
زمینه و هدف: سرطان پروستات یکی از شایعترین سرطانهایی است که مردان را مبتلا میکند. گرچه سرطان پروستات در اغلب موارد مرگبار نیست، شناخت عوامل موثر در تشخیص و درمان بهموقع آن اهمیت دارد. افزایش بیان KLK2 در سرطان پروستات رخ میدهد و در نتیجه میتواند بهعنوان یک بیومارکر برای سرطان پروستات عمل کند. هدف از این مطالعه بررسی میزان بیان ژن KLK2 بهعنوان فاکتور احتمالی دخیل در تشخیص سرطان پروستات بود.
روش بررسی: در این مطالعه موردی، تعداد ۵۰ نمونه ادرار افراد مبتلا به سرطان پروستات و ۵۰ نمونه ادرار افراد سالم، مراجعهکننده به بیمارستان مهر تهران (دی ۱۳۹۳ تا اسفند ۱۳۹۴)، در بازه سنی ۴۶ تا ۷۱ سال جمعآوری گردید. سپس RNA نمونهها استخراج و سنتز cDNA به کمک آنزیم MMuLV و پرایمرهای Oligo dt و Random hexamer انجام شد.
یافتهها: میانگین افزایش بیان ژن KLK2 در افراد کمتر از ۵۰ سال و در افراد بیشتر از ۵۰ سال بهترتیب برابر با ۲/۳۲ و ۵/۷۹، ۰/۰۰۰۱P< بود. در بررسی بیماران با گروهبندی مرحله بیماری گروه GS6 با کمترین میزان بیان ۳/۴۰ برابر و در گروه GS8 با بیشترین میزان بیان ۱۰/۷۴ برابر نسبت به نمونههای نرمال افزایش بیان (۰/۰۰۰۱P<) مشاهده شد.
نتیجهگیری: بیان ژن KLK2 در افراد مبتلا به سرطان پروستات بیشتر از افراد سالم است. در نهایت با توجه به نتایج میتوان بیان نمود که ژن KLK2 میتواند بهعنوان یک عامل موثر و دخیل در سرطان پروستات مطرح شود که افزایش بیان آن با پیشرفت و توسعه بیماری در ارتباط است.
مریم عسکری، مسعود محمدی،
دوره 75، شماره 11 - ( بهمن 1396 )
چکیده
سردبیر محترم
دیابت نوع دو یکی از اختلالات متابولیکی تهدیدکننده زندگی بوده و تخمین زده شده است که حدود چهار میلیون بزرگسال در ایران دارای دیابت نوع دو در سال ۲۰۱۴ بودهاند و عمدهترین مشکل بیماران دیابتی که پیشگیری و کنترل این بیماری را با مشکل مواجه کرده عدم آگاهی و توجه به بیماری میباشد. بنابراین لازم است در زمینه افزایش آگاهی افراد جامعه بهویژه افراد مبتلا اقدامات عملی صورت گیرد، همانطور که گزارش شد آمار و وضعیت بیماری دیابت در کشور در مقالات متعدد گزارش شده است۳و۴ اما نتایج آن مورد توجه سیاستگزاران سلامت قرار نگرفته است. یکی از اقدامات قابل توجه در زمینه پیشگیری، کنترل و آگاهسازی مردم تهیه اتوبوسهای دیابت میباشد، که در استانها و شهرهای کشور مورد استفاده قرار گرفته و میتواند در ارگانهای دولتی و خصوصی، اماکن عمومی، پارکها، محلات برنامه غربالگری و آموزش دیابت را انجام دهد.
در اتوبوس دیابت که بهصورت یک مرکز مشاوره طراحی شده است، روند ارایه خدمات در پنج ایستگاه شامل انجام میگیرد. ایستگاه اول ثبت دادههای اولیه شامل نام و نامخانوادگی، کد ملی، سن، جنس، اندازهگیری قد و وزن میباشد. در ایستگاه دوم از هر فرد سوالات کوتاهی درباره سابقه ابتلا به بیماریها و سابقه خانوادگی پرسیده شده و فشارخون هم گرفته میشود. در ایستگاه سوم شاخص توده بدنی محاسبه و تست قندخون توسط گلوکومتر انجام میگردد و سوالات کوتاهی درباره عادات غذایی از افراد پرسیده و توصیههای تغذیهای توسط کارشناس به افراد داده میشود. در ایستگاه چهارم و با توجه به دادههای گرفتهشده معاینات خاص توسط پزشک انجام شده و در ایستگاه پنجم دادهها از فرم انجام مراحل به دفتر ثبت نهایی انتقال و بستههای آموزشی لازم تحویل افراد شده و کار پایان میپذیرد.
چنین فرآیندی در پیشگیری و کنترل دیابت و افزایش آگاهی در مردم بسیار جالب توجه بوده و میتواند زمینه افزایش آگاهی برای تمام اقشار جامعه را فرآهم آورد اما چنین روندی را میتوان از طریق فرآیندهای زیر با کیفیتتر ارایه داد تا مردم نیز از این روش استقبال بهتری نمایند. در این روش برای اندازهگیری قندخون و فشارخون افراد باید مدت زمانی را منتظر بمانند و بسته به شلوغی مجبور به ایستادن هستند، بنابراین روی قندخون و فشارخون تاثیر گذاشته و آنها را مخدوش میکند، بنابراین لازم است شرایطی را برای نشستن افراد و یا از پیش محل حضور اتوبوس دیابت به مردم آگاهی داده شود و توسط پذیرش تعداد مشخصی نامنویسی شوند تا افراد ناشتا حضور یابند و ازدحام جعیت نیز نباشد، همچنین از آنجا که در اتوبوس اندازهگیری قندخون توسط دستگاه گلوکومتر انجام میگیرد بهتر است تا موارد مشکوک برای اندازهگیریهای بیشتر به آزمایشگاه فرستاده شود تا اندازهگیری دقیقتر انجام شده و همچنین پرونده آنها به مرکز جامع سلامت در نزدیکترین محل زندگی فرد ارجاع شود تا مراقبتهای جامعتر نیز اعمال گردند.
مصطفی محمدی، نسترن قطبی، سید محسن میر، کاظم مالمیر،
دوره 76، شماره 1 - ( فروردین 1397 )
چکیده
زمینه و هدف: آسیبهای ورزشی بسیار شایع مفصل زانو میتواند بهدلیل اختلال در قدرت عضلانی و حس عمقی مفصل زانو باشد. استفاده از کینزیوتیپ (Kinesio taping) ممکن است بتواند این اختلال را کاهش دهد. بنابراین هدف از انجام این مطالعه بررسی تاثیر میزان کشش و جهت اعمال کینزیوتیپ عضله کوادریسپس بر حس بازسازی وضعیت و بیشترین گشتاور اکستنسوری مفصل زانو بود.
روش بررسی: این مطالعه شبهتجربی از مرداد تا آبان ۱۳۹۶ در آزمایشگاه بیومکانیک دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام گرفت. ۲۱ مرد سالم ورزشکار نیمهحرفهای که با روش نمونهگیری غیراحتمالی آسان انتخاب شدند، پنج جلسه به آزمایشگاه بیومکانیک مراجعه کردند. جلسه اول جهت آشنایی با آزمونها و در جلسات دوم تا پنجم، یکی از سه روش چسباندن کینزیوتیپ با کششهای ۱۰۰، ۱۱۵ و ۱۴۰% ابتدا به انتها بر روی عضله کوادریسپس و کینزیوتیپ با کشش ۱۰۰% انتها به ابتدا بهصورت تصادفی انتخاب گردید. بیشترین گشتاورکانسنتریک و اکسنتریک کوادریسپس و خطای بازسازی وضعیت فعال و غیرفعال مفصل زانو در زاویه هدف ۶۰ درجه فلکشن با کمک Biodex System 3 isokinetic dynamometer (Biodex Medical Systems, Shirley, NY, USA) اندازهگیری شد.
یافتهها: اعمال کینزیوتیپ ابتدا به انتها با کششهای ۱۰۰، ۱۱۵ و ۱۴۰%، باعث کاهش معنادار خطای بازسازی وضعیت فعال و غیرفعال زاویه ۶۰ درجه زانو (۰/۰۰۱P=) و افزایش بیشینهی گشتاور کانسنتریک و اکسنتریک عضله کوادریسپس گردید (۰/۰۰۱P=).
نتیجهگیری: کینزیوتیپ ابتدا به انتها با کششهای ۱۰۰، ۱۱۵ و ۱۴۰%، میتواند باعث بهبود خطای بازسازی زاویه ۶۰ درجه مفصل زانو و افزایش بیشینهی گشتاور کانسنتریک و اکسنتریک عضله کوادریسپس شود.
مسعود محمدی، علیاکبر ویسی رایگان، مسعود میرزایی، حسین زاهدنژاد، رستم جلالی، پروین عباسی،
دوره 76، شماره 4 - ( تیر 1397 )
چکیده
زمینه و هدف: سلامت کودکان و حفظ و ارتقا آن از اولویتهای بهداشتی هر جامعهای است. سوءتغذیه همه گروههای سنی را درگیر میکند، اما سوءتغذیه در کودکان از شایعترین مشکلات تغذیهای بوده که میتواند موجبات تأخیر در رشد بدن، کوتاهی قد، ابتلا به عفونتهای مکرر، اختلال در تکامل ذهنی، شیوع اختلالات روانی، عدم پیشرفت تحصیلی و کاهش بازده کاری را فراهم آورد، هدف از این مطالعه مرور نظاممند (سیستماتیک) و متاآنالیز، تعیین شیوع کموزنی در کودکان ایرانی بود.
روش بررسی: مطالعه حاضر با روش متاآنالیز در محدوده زمانی فروردین ۱۳۷۵ تا اسفند ۱۳۹۶ انجام شد. مقالات داخلی و خارجی مرتبط با موضوع مورد بررسی از طریق جستجو در پایگاههای Scientific Information Database (SID)، ScienceDirect، PubMed و Google Scholar بهدست آمد. معیارهای ورود شامل مطالعات مقطعی بود که شیوع کموزنی در کودکان ایرانی مناطق مختلف ایران را گزارش داده بودند. مقالات غیرمرتبط شامل مقالات مروری، مداخلهای، همگروهی، مورد-شاهدی و مطالعاتی که به بررسی کوتاهقدی، چاقی، اضافهوزن و رابطه این عوامل با سایر بیماریها پرداخته بودند از فهرست مطالعه خارج شدند. ناهمگنی مطالعات با استفاده از شاخص I2 و احتمال سوگیری در انتشار توسط نمودار قیفی و توسط آزمون Begg and Manzumdar و با سطح معناداری ۰/۱ بررسی شد. تحلیل دادهها توسط نرمافزار Comprehensive meta-analysis, version 3 (Biostat, Englewood, NJ, USA) انجام شد.
یافتهها: در ۲۶ مقاله واجد شرایط کیفی و مورد بررسی، شیوع کلی کموزنی در کودکان ایرانی ۱۵/۵% (حدود اطمینان ۹۵%: ۱۹/۷-۱۲%) بهدست آمد. بیشترین شیوع کموزنی در کودکان بیرجند و زاهدان با ۶۸/۶% (حدود اطمینان ۹۵%: ۷۲/۹-۶۳/۳%) و کمترین شیوع کموزنی در کودکان جهرم با ۱/۸% (حدود اطمینان ۹۵%: ۲/۹-۱/۲%) به دست آمد.
نتیجهگیری: بر اساس نتایج این مطالعه شیوع کموزنی در کشور بالا بوده و نیازمند اقدامات مداخلهای میباشد.
مسعود احمدزاد اصل، شایان مصطفایی، شهرام رفیعیفر، نوید محمدی، ملیحه فرید، کوروش کبیر،
دوره 76، شماره 4 - ( تیر 1397 )
چکیده
زمینه و هدف: بررسی وضعیت دانش و نگرش و عملکرد مردم در زمینه سلامت گامی اساسی در برنامهریزی سلامت است. این مطالعه با هدف تعیین آگاهی، نگرش و عملکرد ساکنین شهر تهران به منظور ارزیابی سلامت عمومی انجام شده است.
روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه مقطعی-توصیفی در شهریور ۱۳۹۰، بر روی ۱۳ هزار نفر از کل ساکنین شهر تهران و تحت نظارت در دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شد. معیار ورود تمامی ساکنین شهر تهران بود. نمونهگیری خوشهای و پرسشنامه معتبر و پایا به روش خود ایفا برای گردآوری دادهها بهکار رفت. تمامی متغیرهای وضعیت سلامت عمومی، عادتهای غذایی و وضعیت اقتصادی-اجتماعی این افراد مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافتهها: ۱۳ هزار نفر از ساکنین شهر تهران مورد مطالعه قرار گرفتند. نرخ بیپاسخی آنان ۸/۶% بود. دادههای ۱۱۷۵۳ پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت. از افراد شرکتکننده، میانگین سن ۳۸ (±۱۵/۶) سال و ۴۳/۶ درصد مرد بودند، ۵۰% دارای چاقی یا اضافه وزن بودند و فقط ۲۹/۵% فعالیت ورزشی مطلوب داشتند. از پاسخ دهندگان ۳۷/۶% در خانوار، فردی مصرفکننده دخانیات گزارش کردند و ۴/۵% افراد تاکنون مواد مخدر را تجربه کرده بودند. در جمعیت مورد بررسی، ۴۴/۸% آگاهی مناسب و ۸۹/۱% نگرش مناسبی در زمینه سلامت و بیماری داشتند.
نتیجهگیری: نتایج نشاندهنده وجود کاستیهای در آگاهی، نگرش و عملکرد شهروندان تهران در زمینه سلامت و بیماری است، بهطوریکه درصد چشمگیری از شهروندان تهرانی مبتلا به اضافه وزن، چاقی، پرفشاری خون، دیابت، چربی خون بالا و مصرف بالای دخانیات و استفاده بیش از چهار ساعت از تلویزیون و رایانه در شبانه روز بودند.
الهام احمدی، ساسان فلاحی، بهنوش جلالیان، پویان امینی شکیب،
دوره 76، شماره 5 - ( مرداد 1397 )
چکیده
زمینه و هدف: آنتیبادی آنتیسانترومر با نارسایی غدد اگزوکرین مرتبط است و ممکن است یکی از علل خشکی دهان باشد. هدف از این مقاله، معرفی یک مورد نادر فنوتیپ بینابینی اسکلرودرمی-شوگرن با آنتیسانترومر آنتیبادی مثبت در بیمار آدیسون بود که با پوسیدگیهای دندانی مراجعه کرده بود.
معرفی بیمار: یک زن ۲۹ ساله مبتلا به آدیسون با پوسیدگیهای دندانی عودکننده به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کرد. در بررسی ضمن تایید آزمایشگاهی آدیسون، خشکی دهان و چشم، رینود، رفلاکس معده به مری، چهره ماسکه و آنتیسانترومر مثبت یافت شد. با توجه به دارا بودن بعضی از علایم شوگرن و برخی از علایم اسکلرودرمی محدود و نه معیارهای کامل هر کدام از این دو بیماری، تشخیص فنوتیپ بینابینی اسکلرودرمی-شوگرن برای وی مطرح گردید.
نتیجهگیری: در پوسیدگیهای دندانی عودکننده بهویژه در مبتلایان به یک بیماری خودایمن، آنتیبادی آنتیسانترومر میتواند در شناسایی عامل خشکی دهان و نیز شناخت زودرس مراحل اولیه اسکلرودرمی یا فنوتیپ بینابینی اسکلرودرمی-شوگرن مفید باشد.
احسان محمدی، سعید کرمانی، بابک امرا،
دوره 76، شماره 5 - ( مرداد 1397 )
چکیده
زمینه و هدف: تشخیص دقیق خواب عمیق (خواب با امواج آهسته) از بیداری، باعث افزایش صحت طبقهبندی خواب بهعنوان امری مهم در پزشکی خواهد شد. بهدلیل هزینهبر و وقتگیر بودن تعیین دستی عمق خواب میتوان با پردازش سیگنال مغزی بهصورت اتوماتیک عمق خواب را تعیین کرد. در این مطالعه ویژگی جدیدی از طیف مرتبه دوم سیگنال الکتروانسفالوگرام جهت تشخیص خواب عمیق بررسی شد.
روش بررسی: این مطالعه مقطعی در دانشکده فناوریهای نوین علوم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از بهمن ۱۳۹۵ تا مهر ۱۳۹۶ انجام شد. مطالعه بر روی ۲۵۹۸ تکه سیگنال الکتروانسفالوگرام دریافتشده از هشت نفر میباشد. در این مطالعه از مقادیر طیف مرتبه دوم الکتروانسفالوگرام تصویر خاکستری ساخته شد و با آستانهگذاری اُتسو به تصویر باینری تبدیل گشت. سپس ویژگی جدید نسبت تعداد بیتهای سفید بالای قطر فرعی به پایین آن (نرخ دوطیفی فرکانسهای پایین به بالا) از تصویر استخراج شد.
یافتهها: ویژگیهای مبتنی بر انرژی از جمله مهمترین روشهای پردازش سیگنالهای حیاتی هستند. نرخ دوطیفی فرکانسهای پایین به بالا، قادر است با درستی ۹۹/۵۰% حالت بیداری را از خواب عمیق جدا کند درحالیکه براساس نتایج بهدستآمده ویژگیهای مبتنی بر انرژی چنین توانایی ندارند.
نتیجهگیری: ویژگی معرفیشده کارایی لازم را برای استفاده در تعیین اتوماتیک عمق خواب دارا است. درستی بهدستآمده در تفکیک خواب عمیق و بیداری با ویژگی معرفیشده بیش از درستی بهدستآمده بهوسیله همه ویژگیهای مبتنی بر انرژی سیگنال است. میتوان از این ویژگی در همه کارهایی که در آنها از طیف مرتبه دوم استفاده میشود (مانند تعیین عمق بیهوشی)، استفاده کرد.
محمد مرادی، کامران عطاردی، مهشید محمدیپور، کامران موسوی حسینی،
دوره 76، شماره 6 - ( شهریور 1397 )
چکیده
زمینه و هدف: پروتیین ترومبوپویتین یک سایتوکین مهم است که در تنظیم تکثیر سلولهای بنیادیخونساز و تمایز مگارکاریوسیتها دخیل است. بهدلیل مقدار اندک این پروتیین در خون، در بسیاری از مراکز بیوتکنولوژی این پروتیین بهصورت نوترکیب تولید میشود. هدف از این مطالعه همسانهسازی و بیان ژن این پروتیین بود.
روش بررسی: این مطالعه تجربی آزمایشگاهی در مرکز تحقیقات انتقال خون تهران، از مرداد ۱۳۹۵ تا شهریور ۱۳۹۶ انجام گرفته است. سلولهای رده سلولی HepG2 کشت و از آنها RNA جهت الگوی سنتز cDNA استخراج شد. cDNA بهعنوان الگوی واکنش PCR با استفاده از پرایمرهای طراحی شده قرار گرفت و توالی رمزکنندهی دُمین (Domain) عملکردی ترومبوپویتین جداسازی و وارد پلاسمید pET32 شد. وکتور نوترکیب با استفاده از روش ختم زنجیره توالییابی و سپس وکتور نوترکیب به سویهی بیانی رزتاگامی تلقیح شد. القای بیان پروتیین با استفاده از مقادیر مناسب Isopropyl β-D-1-thiogalactopyranoside (IPTG) انجام گرفت. باکتری بیانکننده تهیه شده، تحت آزمون وسترن بلات قرار گرفت.
یافتهها: با خوانش توالی وکتور نوترکیب، حضور توالی ژن ترومبوپویتین تایید شد. القای بیان، ارزیابی پروتیین کل سلول حاکی از بیان پروتیین هدف بهصورت محلول در فضای سیتوپلاسمی بود. جایگاه قرارگیری باندهای مربوط به توالی مورد انتظار در ژل پلیآکریل آمید و واکنش انجام گرفته با آنتیبادیهای آنتیهیستگ در وسترن بلات گویای درستی بیان پروتیین هدف بود.
نتیجهگیری: باکتری رزتاگامی توانایی بیان پروتیین نوترکیب ترومبوپویتین را بهصورت محلول دارد. با این روش میتوان با استفاده از سیستم پربازده باکتریایی، پروتیین نوترکیبی تولید نمود که بهصورت انکلوزیونبادی نبوده و مستلزم مراحل بازپردازی نمیباشد.
لیلا حسنی، گلناز اسعدی تهرانی، سینا میرزا احمدی،
دوره 76، شماره 7 - ( مهر 1397 )
چکیده
زمینه و هدف: گلیوما، شایعترین و کشندهترین تومور بدخیم مغزی است. LncRNA THRIL، از نوع آنتی سنس و واسطه مهم مسیر سیگنالی NF-KB، که در بافتها از جمله سیستم عصبی مرکزی بیان میگردد. بخش عمده فرآورده بیان ژن را LncRNA تشکیل میدهد. هدف مطالعه، بررسی تغییرات میزان بیان LncRNA THRIL در آدنوکارسینومای گلیوبلاستوما، رده سلولی T98G تحت تیمار با داروی شیمیدرمانی تموزولامید بود.
روش بررسی: مطالعه کنونی از نوع مورد-شاهدی از فروردین تا شهریور ۱۳۹۶ در مرکز علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی زنجان انجام شده است. رده سلولی T98G در غلظتهای متفاوت داروی تموزولامید (۲۵، ۵۰ و μM ۱۰۰) و در زمانهای مختلف (۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت) تیمار شده، بهترتیب استخراج RNA و سنتز cDNA انجام شد. سپس بیان ژن LncRNA THRIL توسط Real-time PCR مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج توسط روش کمیتسنجی نسبی و روش لیواک (Livak method) آنالیز گردید.
یافتهها: بیان ژن THRIL در زمان ۲۴ ساعت در غلظتهای ۲۵ و μM ۱۰۰ (۰/۰۰۱P<) کاهش معنادار مشاهده گردید. زمان ۴۸ ساعت در غلظت μM ۵۰ (۰۰۱/۰P<) به استثنای غلظت ۲۵ و μM ۱۰۰ (۰/۰۰۱P<) افزایش معنادار مشاهده گردید. زمان ۷۲ ساعت در غلظت μM ۵۰ (۰/۰۰۱P<) افزایش معنادار داشته است و در مقابل، غلظتهای ۲۵ و μM ۱۰۰ (۰/۰۰۱P<) نشاندهنده کاهش بیان ژن THRIL بودهاند.
نتیجهگیری: در نتیجه، تغییرات بیان ژن THRIL پس از تیمار، به زمان و غلظت دارو وابسته است و در غلظت μM ۵۰ و زمان ۴۸ ساعت بالاترین تاثیر بر سلول با توجه به بیان ژن داشته است.
حسین قیومیزاده، مصطفی دانائیان، علی فیاضی، سیروس احمدی طوسی، نسرین احمدینژاد، میترا نوید،
دوره 76، شماره 7 - ( مهر 1397 )
چکیده
زمینه و هدف: سرطان پستان یک بدخیمی رایج است که تشخیص زودهنگام مبتنی بر تصویربرداری از سرطان پستان نتیجه درمان را بهبود میبخشد. تصویربرداری حرارتی (ترموگرافی) شیوهای سریع، غیرتهاجمی، بدون تماس و انعطافپذیر برای تشخیص سرطان پستان میباشد.
معرفی بیمار: بیمار زن ۲۵ ساله است که در آبان ۱۳۹۳ و تیر ۱۳۹۶ جهت انجام معاینات کلینیکی به مرکز تحقیقات رادیولوژی نوین و تهاجمی در بیمارستان امامخمینی (ره) تهران وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران مراجعه نمود. نتایج سونوگرافی پستان چپ و نواحی آگزیلاری دو طرف و بیوپسی تحت گاید سونوگرافی از ناحیه آگزیلاری چپ حاکی از آن است که منطبق بر برجستگی ملموس در ساعت ۱۱-۱۲ پستان چپ نسج ضخیم و اکوژن بدون یافته مشکوک دیده شد.
نتیجهگیری: نتایج حاکی از دقت در شناسایی و همخوانی کیستهای بیمار در روش ماموگرافی و سونوگرافی با نتایج ترموگرافی در هر دو بازه زمانی آبان ۱۳۹۳ و تیر ۱۳۹۶ دارد.
احمد تحملی رودسری، زهرا بصیری، فرشید محمدی، محمدرضا بیات،
دوره 76، شماره 8 - ( آبان 1397 )
چکیده
زمینه و هدف: استئوپروز شایعترین بیماری متابولیک استخوان در دنیا است و حدود ۲۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا بوده و باعث افزایش خطر شکستگی میشود. سالانه بیش از پنج میلیون شکستگی ناشی از استئوپروز در جهان رخ میدهد. استاندارد تشخیص پوکی استخوان، تراکمسنجی ماده معدنی استخوان است که بهطور معمول استخوان فمور و مهرههای کمری (مهرههای ۴-۲) مورد بررسی قرار میگیرد. هدف مطالعه حاضر تعیین وضعیت تراکم یکسوم دیستال استخوان رادیوس در بیماران مستعد استئوپروز اولیه بود.
روش بررسی: این مطالعه به روش مشاهدهای-مقطعی در بیمارستان شهید بهشتی شهر همدان، از مهرماه ۱۳۹۴ بهمدت یکسال انجام گرفت. از بین بیماران با سن بیشتر از ۵۰ سال، ۷۱ نفر که دارای معیارهای ورود (سن بیشتر از ۵۰ سال، عدم ابتلا به بیماریهای سیستمیک و مصرف کورتون) بودند وارد مطالعه و دانسیتومتری به روش Dual X-ray Absorptiometry (DXA) از سه مقطع درخواست شد. از تعریف سازمان بهداشت جهانی برای تعیین استئوپنی و دانسیته نرمال استخوان استفاده شد.
یافتهها: در این پژوهش ۷۱ نفر وارد مطالعه شدند. میانگین سن بیماران ۹/۳۶±۶۲/۲۵ (۹۲-۵۱) سال بود. ضریب همبستگی پیرسون، بین نتیجه دانسیتومتری یکسوم دیستال استخوان رادیوس با گردن و توتال استخوان فمور و استخوانهای کمری همبستگی مثبت و معنادار نشان داد (۰/۰۰۱P=). همبستگی بین نتیجه دانسیتومتری T اسکور استخوان یکسوم رادیوس و توتال آن با گردن فمور از نظر آماری معنادار بود (۰/۰۰۱P=).
نتیجهگیری: با توجه به یافتههای این مطالعه، بررسی دانسیته معدنی یکسوم دیستال رادیوس برای تشخیص استئوپروز از حساسیت چشمگیری برخوردار است، دانسیته استخوان رادیوس نسبت به مهرههای کمری و گردن استخوان فمور به مراتب زودتر افت میکند.
ساناز علیزاده، ناصر اقدمی، باقر سیدعلیپور، پروانه محمدی،
دوره 76، شماره 8 - ( آبان 1397 )
چکیده
زمینه و هدف: اپیتلیالزایی نقش مهمی در ترمیم زخمهای پوستی ایفا میکند. تاخیر در اپیتلیالزایی مجدد منجر به ایجاد زخم مزمن میشود. روشهای درمانی متعددی بر پایه پیوند وجود دارد که شامل محدودیتهایی مانند کمبود دهنده قابل دسترس، انتقال بیماری و رد پیوند میباشد. استفاده از نانوذرات مانند مس به دلیل هزینه پایین، نسبت سطح به حجم بالا، سطح کافی برای جذب و واکنشپذیری بالاتر نسبت به مواد بزرگتر مورد توجه قرار گرفته است. از آنجایی که اپیتلیالزایی شامل مهاجرت و تکثیر سلولهای کراتینوسیت به جایگاه زخم میباشد، این پژوهش با هدف بررسی اثر نانوذره مس بر زندمانی و مهاجرت سلول کراتینوسیت انجام گرفت.
روش بررسی: در این مطالعه تجربی که در پژوهشگاه رویان (شهر تهران) در مهر و آبان ۱۳۹۶ انجام شد، نانوذره مس با غلظتهای (۱، ۱۰، µmol ۱۰۰) و اندازههای (۴۰ و nm ۸۰) را بر روی سلولهای کراتینوسیت (که از ناحیه ختنهگاه نوزادان ۱۰ روز تا یک ماهه جمعآوری شد) اثر داده، سپس زندمانی سلولها در بازه زمانی ۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت با استفاده از تست MTS و مهاجرت سلولی با تست Scratch بررسی شد.
یافتهها: نانوذره مس در اندازههای ۴۰ و nm ۸۰ با غلظتهای ۱، ۱۰، µmol ۱۰۰ پس از ۲۴ ساعت غیرتوکسیک بوده و سبب افزایش مهاجرت سلولی شد. همچنین پس از ۷۲ ساعت در اندازه nm ۸۰ و غلظت µmol ۱ سبب افزایش تکثیر سلولهای کراتینوسیت شد.
نتیجهگیری: یافتههای حاصل از این مطالعه نشان داد، نانوذره مس در غلظت µmol ۱ و اندازه nm ۸۰ سبب افزایش مهاجرت و تکثیر سلولهای کراتینوسیت شده است.
حدیث براتی، مسعود محمدی،
دوره 76، شماره 8 - ( آبان 1397 )
چکیده
سردبیر محترم
نوشتن یک مقاله در جوامع علمی به منظور بررسی یک مشکل و ارایه توجهات بیشتر برای آن و ارایه راه حل آن میباشد. چنین وضعیتی بسیار اخلاقی است، اما هنگامی که یک مقاله در جهت حل مشکلی نباشد و خود بهدنبال ایجاد مشکل و تببینکننده مشکلی جدید جهت بزرگنمایی از آن مشکل بهمنظور تامین منافع عدهای خاص باشد آنگاه نه تنها مطالعه و مقاله نگارش یافته جنبههای اخلاقی نداشته بلکه موجبات اتلاف منابع و گمراهی جوامع علمی خواهد شد. تورش تحقیق-برنامه (Research-agenda bias) مفهوم تازهای است که میتواند جریان شکلگیری و نگارش مقالات را تحث تاثیر قرار دهد. این تورش میتواند منعکسکننده بیتوجهی چشمگیر به چالشهای مربوط به مراقبتهای بهداشتی و بیانکنندهی جریان مخفی تاثیر منابع مالی و نظرات پژوهشگران بر نگارش مقالات باشد و در کمترین تاثیر خود میتواند نگرش پژوهشگر و تفکر او بر اهمیت یک موضوع و نگارش مقاله را تحت تأثیر قرار دهد. ارایهی مثالهایی میتواند مفهوم را بازتر کند.
Andre Knottnerus و همکاران در مطالعه خود گزارش دادند که با بررسی پایگاه داده Cochrane (پایگاه معتبر مقالات مرور سیستماتیک) در ۷ آوریل ۲۰۱۸، از حدود ۷۵۰۰ مقاله مروری سیستماتیک ۳۱ مقاله اثرات قطع مصرف دارو را مورد بررسی قرار داده و در مقابل هزاران مقاله وجود دارد که اثربخشی شروع یا تجویز یک داروی جدید را مورد بررسی قرار دادهاند. در مطالعه Atal و همکاران و در بررسی ۱۱۵ هزار آزمایش کارآزمایی بالینی تصادفی شده در بین سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۵ اعلام کردهاند که نویسندگان تاکید بیشتری بر نیاز به پیدا کردن راه حلهای محلی از طریق انجام کارآزماییهای بالینی دارند و در واقع بیان میکنند که در مقایسه با کشورهای با درآمد بالا، ناهماهنگی بین تلاشهای پژوهشی و نیازهای بهداشتی در مناطق با درآمد پایین وجود دارد. این شکاف زمانی بیشتر مورد توجه قرار میگیرد که بار بیماریهای عفونی و اختلالات نوزادان در آسیای جنوب شرقی (کشورهای با درآمد پایین) و بیماریهای قلبی- عروقی در اروپای شرقی و آسیای مرکزی (کشورهای با درآمد بالا) بیشتر بوده است، که آیا تخصیص منابع در تحقیقات بالینی از طریق انجام آزمایشهای تصادفی کنترل شده با نیازهای بهداشت عمومی مطابقت دارد یا نه؟
چنین تورشی همانگونه که گزارش شد در مثال اول نشانگر تاثیر یک عامل مادی و منفعت طلب در جریان شکلگیری مطالعات است، این عامل مادی میتواند شرکتهای دارویی درگیر در مقاله باشند که عملا پایان دادن به مصرف دارو برای آنا منفعتی ندارد و نباید در مطالعات استفاده شود، اما این تورش در مثال دوم بیانکننده این موضوع است که سرمایهگذاری در تحقیقات سلامت به خوبی و متناسب با بار بیماریها نیست و تاکید و اصرار بر نظرات پژوهشگر و سودجویان جدا از واقعیتهای جامعه میباشد.
مینا قدسی قراملکی، چنگیز احمدیزاده،
دوره 76، شماره 10 - ( دی 1397 )
چکیده
زمینه و هدف: هپاتیت B از شایعترین عفونتهـای ویروسـی قابـل انتقـال از راه خون است که همچنان یکی از مشکلات بهداشتی جهان محسوب میشود. هدف از این مطالعه، بررسی شیوع عفونت ویروس هپاتیت B میان اهداکنندگان خون بود.
روش بررسی: این مطالعه توصیفی مقطعی گذشتهنگر، در ۲۱۶۰۰۴ نفر اهداکنندگان خون داوطلب مراجعهکننده به پایگاههای انتقال خون از ابتدای فروردین سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴ انجام گردید. سپس آزمایش آنتیژن سطحی هپاتیت B مثبت با روش الایزا (Enzyme-linked immunosorbent assay, ELISA) و نوترالیزاسیون انجام گرفت.
یافتهها: در افراد مورد مطالعه، ۲۷۹ نفر آنتیژن سطحی هپاتیت B مثبت بودند که ۹۷/۱۴% مرد و ۲/۸۶% زن بودند که این اختلاف از لحاظ آماری معنادار بود (۰/۰۰۱P<). تعداد آنتی ژن سطحی هپاتیت B مثبت بین افراد متاهل (۸۵/۳%) بهطور معناداری نسبت به افراد مجرد (۱۴/۷%) بیشتر بود (۰/۰۰۱P<). میانگین سنی افراد آلوده ۱۰/۳±۳۹/۶ سال بود. ارتباط میزان آلودگی به ویروس هپاتیت B با متغیرهای سن، مدرک تحصیلی از لحاظ آماری معنادار بود (۰/۰۰۱P<).
نتیجهگیری: مطالعه نشان داد میزان شیوع آنتیژن سطحی هپاتیت B بین اهداکنندگان خون طی چهار سال مطالعه کاهشی چشمگیر داشته است.
مهرداد محمدی، جمشید فقری،
دوره 77، شماره 4 - ( تیر 1398 )
چکیده
زمینه و هدف: استافیلوکوکوس اورئوس از عوامل بیماریزای متداول در انسان است که طیف گستردهای از بیماریها را ایجاد میکند. آنزیم کوآگولاز از عوامل مهم بیماریزای این باکتری میباشد. همچنین بررسی تنوع ژنتیکی ژن کدکننده این آنزیم (Coa) یکی از روشهای مولکولی تعیین تیپ ایزولههای استافیلوکوکوس اورئوس میباشد.
روش بررسی: در این مطالعه مقطعی، از اسفند ۱۳۹۶ تا مهر ۱۳۹۷، ۱۵۰ نمونه استافیلوکوس اورئوس جدا شده از نمونههای ادرار و خون از بیمارستانهای آموزشی الزهرا و امام حسین (ع) دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مورد مطالعه قرار گرفتند. پس از تایید نوع باکتری نمونه با قطعه ژنومی Coa، برای تعیین تیپ کوآگولاز منطقه بسیار متغیر ژن این آنزیم در واکنش Polymerase chain reaction (PCR) تکثیر و سپس مورد هضم آنزیمی با استفاده از آنزیم اندونوکلئاز محدودگر AluI قرار گرفت و تنوع طول قطعات هضم آنزیمی مورد بررسی قرار گرفت.
یافتهها: از ۱۵۰ نمونه ۴۵ نمونه استافیلوکوکوس اورئوس با تستهای بیوشیمیایی تایید و از این تعداد ۳۶ (۸۰%) نمونهها حامل ژن کوآگولاز بودند. در بین الگوهای PCR، الگوی bp680 در ۲۰ نمونه و الگوی bp750 در ۱۶ نمونه بهدست آمدند. پس از هضم آنزیمی برای آزمون Restriction fragment length polymorphism (RFLP)، چهار الگو بهدست آمدند که الگوی ۲۸۰+۴۰۰ در ۱۶ نمونه (۴۴/۴%)، الگوی ۲۸۰+۴۷۰ در ۷ نمونه (۱۹/۴%)، الگوی ۳۴۰+۳۴۰ در ۶ نمونه (۱۶/۶%)، الگوی بدون هضم ۷۵۰ در ۷ نمونه (۱۹/۶%) میباشند.
نتیجهگیری: با استفاده از آزمایشات صورت گرفته مشخص گردید که الگوی PCR-RFLP، ۲۸۰+۴۰۰ جفت بازی الگوی غالب در نمونههای استافیلوکوکوس اورئوس جدا شده در اصفهان میباشد.
زهرا فصیحیزاده، بهرام احمدی، غلامرضا شکوهی، نیلوفر جلالیزند، مرجان معتمدی، حسین میرهندی،
دوره 77، شماره 4 - ( تیر 1398 )
چکیده
زمینه و هدف: دو گونهی ترایکوفایتون روبروم و ترایکوفایتون اینتردیجیتال عامل بیش از ۸۰% انواع درماتوفیتوزیس میباشند. تاکنون روشهای مورفولوژیک و فیزیولوژیک مختلفی جهت افتراق این دوگونهی بسیار مشابه استفاده شده است، اما این روشها کمابیش زمانبر بوده و از ویژگی پایینی برخوردارند. هدف این مطالعه، معرفی یک واکنش زنجیرهای پلیمراز دوگانه ساده و سریع برای افتراق این دو گونه از یکدیگر میباشد.
روش بررسی: این پژوهش، یک مطالعه تحلیلی و تجربی است که بین سالهای ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۵ در آزمایشگاه قارچشناسی پزشکی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. بدین منظور توالی نوکلئوتیدی ۴ ناحیه ژنی Internal transcribed spacer (ITS)، بتا توبولین، الانگیشن فاکتور یک آلفا و کالمودولین در دو گونه قارچ مدنظر، مورد آنالیز بیوانفورماتیک قرار گرفت و تفاوتها و تشابههای نوکلئوتیدها بین دو گونه در هر کدام از ژنهای یادشده، برای انتخاب پرایمر بررسی گردید. ویژگی پرایمرهای انتخابی جهت انجام واکنش زنجیرهای پلیمراز دوگانه (Duplex PCR) در مقابل ایزولههای تعیین توالی شدهی گونههای درماتوفیتی آزمایش گردید.
یافتهها: با توجه به مجموع دادهها، پرایمرهای اختصاصی از ژن الانگیشن فاکتور یک آلفا انتخاب گردید. این پرایمرها محصولی با ۱۷۳ و۳۸۴ جفت باز بهترتیب در گونههای ترایکوفایتون روبروم و اینتردیجیتال تولید نمود و در مواجهه با گونههای درماتوفیتی مختلف از اختصاصیت بالایی برخوردار بودند.
نتیجهگیری: واکنش زنجیرهای پلیمراز دوگانه راهاندازی شده یک روش افتراقی اختصاصی و سریع نسبت به روشهای متداول جهت شناسایی دو گونه ترایکوفایتون روبروم و ترایکوفایتون اینتردیجیتال از یکدیگر میباشد.
سید محمد ریاحی، حسین مظفرسعادتی، مریم محمدی، فرین سلیمانی،
دوره 77، شماره 4 - ( تیر 1398 )
چکیده
زمینه و هدف: کمخونی یکی از مهمترین اختلالات ناشی از تغذیه نادرست در بین کودکان و نوجوانان میباشد. با وجود امکان پیشگیری از آن، هنوز درصد بالایی از کودکان سنین پیش از مدرسه و بهویژه شیرخواران به این اختلال مبتلا میباشند. این مطالعه با هدف بررسی الگوی شیوع کمخونی در کودکان ۶ تا ۱۲ ماههی شهرستان طبس انجام شد.
روش بررسی: این مطالعه مقطعی-توصیفی از اول فروردین ۱۳۹۵ تا فروردین ۱۳۹۶ در مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی شهرستان طبس در استان خراسان جنوبی انجام شد. در این مطالعه ۹۱۱ نفر از شیرخواران شهرستان طبس، به روش سرشماری وارد مطالعه شدند. متغیرهای دموگرافیک و تنسنجی از طریق مصاحبه در محل مراکز بهداشتی و شاخصهای خونی با بررسی آزمایشگاهی جمعآوری شد. در این مطالعه هموگلوبین کمتر از g/dl ۱۱ بهعنوان کمخونی در نظر گرفته شد.
یافتهها: شیوع کمخونی براساس استاندارد سازمان جهانی بهداشت برای هموگلوبین ۳۷/۱% بود. روند شیوع کمخونی در گروههای سنی براساس شاخصهای هموگلوبین، حجم متوسط هموگلوبین و غلظت متوسط هموگلوبین دارای روند کاهشی معناداری بود (۰/۰۰۱). میزان شیوع در دختران و پسران تفاوت معناداری نداشت (۰/۲۷). کودکان ساکن روستا نسبت به کودکان ساکن شهر شیوع بالاتر و معناداری داشتند (۰/۰۰۹).
نتیجهگیری: با توجه به شاخص برآورد شده برای میزان شیوع کمخونی کودکان ۶ تا ۱۲ ماهه، این جامعه در طبقهبندی سازمان جهانی بهداشت از نظر اهمیت بیماری کمخونی، در گروه با اهمیت متوسط قرار داده میشود. روند کاهشی شیوع کمخونی بر حسب گروههای سنی بیانگر اهمیت مکملیاری آهن میباشد.
فرزانه محمدی، مهیار ایمانپور، رضا رضایتمند،
دوره 77، شماره 5 - ( مرداد 1398 )
چکیده
زمینه و هدف: کتاب جدید ارزشهای نسبی خدمات تشخیصی درمانی در سال ۱۳۹۳ و بهمنظور برطرف کردن اشکالات فراوان موجود در کتاب تعرفه پیشین تدوین و ملاک محاسبه قرار گرفت. از جمله اهداف کتاب جدید رعایت بیشتر توازن بین رشتهای در محاسبه تعرفه خدمات تشخیصی-درمانی و عادلانهتر نمودن تعرفهها برای انجام اعمال تخصصی و فوقتخصصی بود. هدف مطالعه کنونی تحلیل ارزش نسبی بین رشتههای تخصصی پزشکی با استفاده از این کتاب بود.
روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی بود که به تعیین و مقایسه میانگین ارزشهای نسبی خدمات مراقبت سلامت بین تخصصهای مختلف پزشکی براساس کتاب ارزش نسبی خدمات سلامت ایران از مهر ۱۳۹۶ تا مرداد ۱۳۹۷ در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان پرداخت.
یافتهها: جراحی فک و صورت و جراحی مغز و اعصاب با ۶۲/۸۱ و ۶۰/۴۷ واحد (۰/۰۰۱P<) بالاترین میانگین و جراحی چشم و جراحی زنان و زایمان با ۲۸/۹۵ و ۲۸/۸۱ واحد (۰/۰۰۱P<) پایینترین میانگین را به خود اختصاص دادند. از بین فوق تخصصها نیز فوق تخصص جراحی قلب و عروق با ۸۵/۲۵ واحد (۰/۰۰۱P<) بالاترین میانگین ارزش نسبی و جراحی پلاستیک با ۵۰/۵۱ واحد (۰/۰۰۱P<) پایینترین میانگین ارزش نسبی را به خود اختصاص دادند.
نتیجهگیری: نتایج مطالعه نشان داد که تفاوت معنادار میان میانگین ارزشهای نسبی در رشتههای تخصصی و فوق تخصصی وجود دارد. با توجه به اینکه ارزشهای نسبی خدمات با توجه به فاکتورهایی مانند مهارت و تخصص مورد نیاز، ریسک عمل جراحی برای پزشک و بیمار، تعیین شدهاند تفاوت مشاهدهشده بین رشتههای مختلف توجیهپذیر بهنظر میرسد.
مسعود محمدی، علیاکبر ویسی رایگانی، رستم جلالی، اکرم قبادی، نادر سالاری، میترا همتی،
دوره 77، شماره 9 - ( آذر 1398 )
چکیده
زمینه و هدف: مرگومیر نوزادان بهعنوان یک شاخص استاندارد برای توسعه سیستمهای مراقبت بهداشتی هر کشور حایز اهمیت است. با توجه به اینکه در مطالعات انجامشده در کشور آمارهای متفاوتی از شیوع مرگومیر در نوزادان در بخش مراقبتهای ویژه را ارایه داده و شیوع کلی آن در کشور ایران همسان نیست، بنابراین هدف این مطالعه مروری سیستماتیک و متاآنالیز تعیین شیوع کلی مرگومیر نوزادان بستری در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستانهای ایران میباشد.
روش بررسی: پژوهش کنونی با روش متاآنالیز و در بررسی پایگاههای Scientific Information Database (SID), Magiran، Medline (PubMed) و Scopus و ScienceDirect و Google Scholar از فروردین ۱۳۸۰ تا شهریور ۱۳۹۷ انجام شد. پس از بررسی، ۱۲ مقاله انتخاب و با استفاده از مدل اثرات تصادفی بهوسیله نرمافزار Comprehensive meta-analysis, version ۳ (Biostat, Englewood, NJ, USA) تحلیل شد.
یافتهها: شیوع کلی مرگومیر نوزادان بستری در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستانهای ایران ۲۱/۸% (۳۱/۶-۱۴/۴% CI ۹۵%)، بیشترین شیوع مرگومیر در نوزادان بخش مراقبتهای ویژه در اصفهان با ۶۴/۴% (۷۰/۹-۵۷/۵% CI ۹۵%) و کمترین شیوع مرگومیر در نوزادان بخش مراقبتهای ویژه بابل با ۵/۱% (۶/۷-۳/۸% CI ۹۵%) بهدست آمد. با افزایش حجم نمونه در مطالعات مورد بررسی، شیوع مرگومیر نوزادان کاهش معناداری یافت. همچنین با افزایش سال انجام پژوهش، فراوانی مرگومیر نوزادان بخش مراقبتهای ویژه افزایش پیدا کرد (۰/۰۵P<).
نتیجهگیری: با توجه به شیوع بالای مرگومیر نوزادان بستری در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستانهای ایران لازم است سیاستگزاران سلامت در زمینه افزایش آگاهی والدین و همچنین اقدامات موثر درمانی، تصمیمات موثری را مدنظر قرار دهند.
همایون صادقی بازرگانی، جعفر صادق تبریزی، محمد اصغری جعفرآبادی، رضا یوسفی، مهدی محمدزاده، اسد احمدی، مسعود محمدی،
دوره 77، شماره 10 - ( دی 1398 )
چکیده
زمینه و هدف: ایدز یک بیماری نوپدید و بهعنوان بلای قرن شناخته شده است، این پژوهش بر آن است تا اپیدمیولوژی ۱۰ ساله ایدزHuman immunodeficiency viruses (HIV)/ Acquired immunodeficiency syndrome (AIDS) در استان آذربایجان شرقی را جهت تشخیص، درمان و مراقبت بیماران ارایه دهد.
روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی-تحلیلی و شامل دادههای تمامی بیماران HIV-positive (HIV+) یا مبتلا به ایدز گزارش شده از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۳ دانشگاه علوم پزشکی تبریز میباشد. دادههای در نرمافزار Stata, version 11.0 (Stata Corp., College Station, TX, USA) تحلیل و سپس در نرمافزار ArcGIS, version 10.7.1 (ESRI Inc., Redlands, CA, USA) نمایش داده شد.
یافتهها: براساس نتایج این مطالعه بیشترین مبتلایان با ۸۹/۹% جنس مرد، ۲۸/۹% در سنین زیر ۳۶ سال و۳۲/۳% دارای تحصیلات ابتدایی بودند. بیشترین روش انتقال با ۴۲/۳% از طریق تزریق مشترک بوده است.
نتیجهگیری: براساس نتایج این مطالعه بیشترین شیوع ایدز در مردان گروه سنی زیر ۳۶ سال و در تحصیلات ابتدایی و کمسواد و در شهر تبریز و مراغه مشاهده شده است.