مجله دانشکده پزشکی

---

علیرغم پیشرفت‌های زیادی که در زمینه دانش پزشکی صرع صورت گرفته، اما ننگ همراه کلمه "صرع" هم‌چنان در بسیاری از جوامع فرد مبتلا را بیش از خود بیماری یا عوارض دارویی آن متاثر می سازد. در کشورهای در حال توسعه دیدگاه های منفی نسبت به صرع به دلیل عدم درک درست هنوز در بین مردم رواج دارد.
روش بررسی: این مطالعه توصیفی در زمینه بررسی شناخت و نگرش مردم تهران در زمینه صرع بوسیله انجمن صرع ایران و با هدف تعیین سطح آگاهی و نگرش عموم در تابستان 1383 و بهار 1384در تهران و با نمونه های در دسترس انجام گرفت. 1079 پرسشنامه خود ایفا از مناطق پرتردد شهر تهران جمع آوری گردید.
یافته‌ها: پاسخگویان به این پرسشنامه‌ها 6/58% زنان و 6/38% مردان بودند که میانگین سنی زنان 5/10±8/28 و میانگین سنی مردان 5/12±5/32 با حداقل سن 15 سال و حداکثر 81 سال بود. 7/88% پاسخگویان با صرع آشنایی داشته و 2/42% این افراد در بستگان خود فرد مبتلا را می شناختند. 4/52% افراد علت صرع را ضایعه ای مغزی می دانستند و 2/45 % افراد عوامل دیگر از قبیل مشکل ژنتیک ، فشارهای روحی - روانی، تب یا حتی 1/1% افراد ارواح خبیثه را عنوان کرده بودند. 9/56% افراد بارداری را برای خانم مبتلا به صرع مناسب می دانستند و 94% افراد اعتقاد داشتند که کودک مبتلا به صرع می تواند مدرسه رفته و ادامه تحصیل دهد
نتیجه‌گیری: درصد نسبتا بالایی از جامعه اطلاعات مناسب در مورد بیماری صرع نداشته و لازم است خصوصا از طریق رسانه های جمعی شناخت مردم نسبت به این بیماری افزایش یافته و منجر به زدودن افکار خرافی در سطح جامعه شود.

---

با توجه به این که الگوی تغییرات فعالیت جنسی در دوران بارداری ناشی از باورها وتصورات غلط از تغییرات فیزیکی و روانی این دوران می باشد این تحقیق به منظور تعیین آگاهی و نگرش زوجین از روابط جنسی دردوران بارداری انجام گرفت.
روش بررسی: این مطالعه در سال 1384 انجام شد و به مدت سه ماه کلیه خانم‌های باردار و همسرانشان، مراجعه کننده به مراکز مراقبت‌های دوران بارداری بیمارستان‌های تحت پوشش یکی از دانشگاه‌های شهر تهران مورد بررسی قرار گرفتند، تعداد کل مراجعین واجد شرایط به مراکز مورد نظر در مدت فوق 266 نفر خانم باردار بودکه از این تعداد تنها 122نفر از همسرانشان به پرسشنامه پاسخ دادند. در این تحقیق آگاهی ونگرش جنسی زنان باردار وهمسرانشان در دوران بارداری تعیین وارتباط آن با سن، مدت ازدواج، تعداد حاملگی و تحصیلات مورد بررسی قرارگرفت.
یافته‌ها: حدود 5/54% مردان و5/57% زنان باردار نسبت به روابط جنسی دارای نگرش منفی وحدود 60% مردان و75% زنان نسبت به روابط جنسی در دوران بارداری آگاهی نداشتند. زنان باردار علت کاهش میل جنسی را ترس از صدمه به جنین، دردناک بودن، ترس از سقط، ترس از پارگی زودرس کیسه آب، ترس از زایمان زودرس و ترس از عفونت ذکرکرده‌اند.
نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه نگرش وآگاهی جنسی زوجین در مورد فعالیت جنسی در بارداری تقریبا تمام عملکرد جنسی آنها را در این دوران تحت تاثیر قرار می‌دهد، ارائه آموزش‌های لازم در این زمینه توصیه می‌گردد

---

با افزایش سن فرد مسن در معرض انواع بیماری‌ها قرار می‌گیرد. از جمله استئوپروز که به‌خصوص زنان یائسه را تهدید کرده و در بسیاری از موارد می‌تواند موجب معلولیت طولانی مدت و مرگ شود. آگاهی از عوامل پیشگیری‌کننده و عملکرد به آنها نقش به‌سزایی در پیشگیری از استئوپروز دارد. در این مطالعه میزان آگاهی، باور و رفتار زنان در ارتباط با این بیماری بررسی و در سنین مختلف مقایسه گردیده است.

روش بررسی: مطالعه به صورت مقطعی بر روی 390 نفر خانم مراجعه کننده به بیمارستان شریعتی در سه گروه سنی باروری، قبل از یائسگی و یائسگی، از طریق پر کردن پرسش‌نامه انجام شد. و میزان آگاهی، باور و رفتار خانم‌ها بررسی و در گروه‌های مختلف سنی بوسیله آزمون 2 مقایسه گردید و 05/0p< معنی‌دار در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: از390 زن مورد مطالعه 30 -15% با واژه پوکی استخوان بیگانه بودند و 380 نفر آنان هیچ رفتار یا باور خوبی نداشته‌اند. در مورد میزان آگاهی و باورها در مورد پوکی استخوان بین گروه‌های مختلف سنی ارتباط محسوسی دیده شد (001/0=p) ولی در مورد رفتارها چنین نبود. میزان آگاهی از فعالیت فیزیکی در جلوگیری از پوکی استخوان در بین سنین مختلف ارتباط محسوسی نشان ‌داد (014/0=p) ولی ارتباط معنی‌داری با رفتارها و باورها نداشت. در گروه‌های مختلف سنی بین 95-93% احتمال خطر این بیماری را به مراتب کمتر از بیماری‌های قلبی عروقی و کنسر پستان می‌دانستند.

نتیجه‌گیری: 30-15% خانم‌ها با واژه پوکی استخوان بیگانه بودند و در کل میزان آگاهی در مورد عوامل پیشگیری‌کننده از استئوپروز کم بود و گرچه 75-22% افراد زیر 54 سال از عوامل ایجاد کننده استئوپروز آگاهی داشتند ولی رفتار مناسبی ارائه نشده است.

---

تغذیه به عنوان یک عامل مهم در تعیین سلامتی می‌تواند بر موفقیت تحصیلی دانش‌آموز موثر باشد. تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان‌دهنده آن است که دانش‌آموزانی که دارای سوء تغذیه هستند از دقت و تمرکز کمتری برخوردار هستند و افت تحصیلی قابل توجه‌ای داشته‌اند. هدف از این مطالعه تعیین اثر کتابچه آموزش تغذیه در مورد صبحانه بر آگاهی دانش‌آموزان سال چهارم دبستان‌های دخترانه منطقه شش آموزش و پرورش تهران، سال تحصیلی 82-1381.

روش بررسی: مطالعه از نوع مداخله‌ای بود. تعداد نمونه‌ها 100 نفر بود که به طور مساوی بین دو گروه مورد (آموزش گیرنده) و شاهد تقسیم شدند. در ابتدای مطالعه در هر دو گروه، پیش‌آزمون آگاهی انجام گرفت و سپس به گروه مورد، کتابچه ارائه شد تا هر دانش‌آموز خودش آن را مطالعه کند و در گروه شاهد هیچ آموزشی صورت نگرفت. دو هفته بعد از آن دوباره آزمون آگاهی عیناً در هر دو گروه تکرار شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از دو پرسشنامه (عمومی و آگاهی) استفاده شد.

یافته‌ها: میانگین نمرات آگاهی در گروه کتابچه در مقایسه با گروه شاهد، 22/2 نمره افزایش یافت که از نظر آماری معنی‌دار بود (001/0p<). هیچ یک از متغیرهای مستقل (بعد خانوار، تحصیلات و شغل والدین، ساعت صرف شام، خواب و بیدار شدن دانش‌آموز، مسئول تهیه صبحانه خانوار و وضعیت مصرف صبحانه در سایر افراد خانواده) بر میانگین تفاوت نمرات آگاهی تأثیر آماری معنی‌دار نداشت.

نتیجه‌گیری: این پژوهش نشان داد که کتابچه آموزش تغذیه در مورد صبحانه، باعث افزایش سطح آگاهی دانش‌آموزان دختر این گروه سنی می‌شود.

---

زمینه و هدف: گزارش‌های متعددی از آگاهی بیماران در حین بیهوشی، ریسک فاکتورهای مرتبط با این حالت و روش‌های مناسب برای پیشگیری از آن ارائه شده است. هدف از انجام این مطالعه، بررسی میزان آگاهی در اعمال جراحی الکتیو شکم در طی بیهوشی عمومی در معتادان به تریاک و مقایسه آن با افراد غیر معتاد به تریاک بود. روش بررسی: در یک مطالعه توصیفی- تحلیلی مقطعی، 120 نفر بیمار در دو گروه غیر معتاد و معتاد (دارای سابقه مصرف تریاک) قرار گرفتند. دو گروه از نظر متغیرهای بالینی حین بیهوشی و نتایج بررسی‌های برآمده از تکمیل پرسشنامه، در زمان 24 ساعت پس از خارج سازی لوله تراشه، مورد بررسی قرار گرفتند. برای بررسی وقوع آگاهی حین بیهوشی، از یک چک لیست بالینی استفاده به عمل آمد؛ اما علاوه بر آن، از دو پرسشنامه نیز استفاده شد، که این دو ، از نوع پرسشنامه‌های با سوالات باز بود و تکمیل آن بر عهده یکی از همکاران قرار داشت. یافته‌ها: متغیرهای زمینه‌ای در دو گروه اختلافی نداشت (05/0p>)، اما شیوع علایم بالینی مرتبط با آگاهی و نتایج مصاحبه با بیماران، نشان‌دهنده شیوع بیشتر آگاهی حین بیهوشی در گروه معتاد بود (001/0p<). نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد که بیماران معتاد به تریاک، از نظر احتمال وقوع آگاهی حین بیهوشی در اعمال جراحی شکم، در ریسک بالاتری قرار دارند. در ضمن، با این مطالعه می‌توان سابقه اعتیاد به تریاک را نیز به عنوان ریسک فاکتور ایجاد آگاهی حین بیهوشی به ریسک فاکتورهای مورد بررسی در مطالعات مشابه قبلی اضافه کرد.

---

زمینه و هدف: سرطان دهانه رحم به‌دلیل دوره طولانی پیش از تهاجم، در دسترس بودن غربالگری مناسب، سرطان قابل پیشگیری شناخته شده است. پاپ‌اسمیر به‌عنوان یک روش انتخابی در این غربالگری می‌باشد. هدف از مطالعه بررسی سطح آگاهی وعملکرد زنان 65-20 سال در تهران نسبت به پاپ‌اسمیر بود.

روش بررسی: این مطالعه توصیفی- تحلیلی از فروردین تا شهریور 1394 در تهران انجام گشت. جامعه پژوهشی زنان 65-20 سال متاهل، بیوه، مطلقه، از مراجعه‌کنندگان به کلینیک زنان بیمارستان فیروزگر به‌عنوان بیمار یا همراه، در منطقه مرکز تهران، به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. توسط فرد مصاحبه‌گر، پرسش‌نامه در اختیارشان قرار گرفت. با توزیع پرسشنامه و بررسی پاسخ‌های ایشان، آنالیز آماری روی پاسخ، نتایج استخراج گردید.

یافته‌ها: افرادی که به‌طور کامل به پرسش‌نامه پاسخ دادند، ۹۰ نفر بودند، 6/66% پاپ‌اسمیر را انجام داده بودند. ۴۰% از افراد پاسخ‌دهنده 39-30 سال سن داشتند و فقط 3% تحصیلات ارشد به بالا داشتند. نزدیک به ۸۰%، حداقل آشنایی با میزان سه از پنج را داشتند و افراد بین 39-30 سال، آگاهی نسبی بیشتری داشتند. بین متغیر آشنایی با پاپ‌اسمیر و تحصیلات (فرد و همسرش) ارتباط معناداری مشاهده شد (0001/0P<). تفاوت معناداری بین سطح آگاهی افراد خانه‌دار و شاغل مشاهده شد (05/0P<). بیشترین عامل عدم انجام پاپ‌اسمیر در افراد، خجالت بود. بیشترین عامل ترغیب‌کننده افراد به انجام تست، مربوط به اطلاعاتی بود که توسط پزشک به بیمار داده می‌شد.

نتیجه‌گیری: متغیر میزان آگاهی از پاپ‌اسمیر که بر اساس وزن‌دهی به پاسخ افراد، توسط افراد خبره انجام گردید، نشان داد که در سنین بالای ۳۹ سال، میزان این آگاهی در سطح سه از پنج قرار دارد که رضایت‌بخش نیست.

---

زمینه و هدف: شواهدی وجود دارد که به نقش استرس بر نتیجه بارداری اشاره کرده است. نگرانی مداوم در طول دوران بارداری موجب ترشح هورمون‌هایی می‌شود که سبب پیامدهای نامطلوب در بارداری می‌گردد. هدف پژوهش کنونی، بررسی اثربخشی آموزش مدیریت استرس در سه ماهه اول بارداری بر کاهش اضطراب زنان باردار مراجعه‌کننده به بیمارستان جامع زنان بود.

روش بررسی: این مطالعه یک کارآزمایی بالینی تصادفی همراه با پیش‌آزمون-پس‌آزمون بود که در بیمارستان یاس در سال 1393 و 1394 انجام شد. 75 زن باردار در سه ماه اول بارداری از نظر میزان اضطراب با استفاده از آزمون استاندارد اضطراب همیلتون ارزیابی شدند. در این آزمون نمرات 18 تا 25 به‌عنوان اضطراب خفیف، 35-25 اضطراب متوسط و نمرات بالاتر از 35 اضطراب شدید می‌باشد. بر این اساس، گروه اضطراب متوسط و شدید به‌عنوان گروه مداخله در کارگاه‌هایی تحت درمان روانشناختی قرار گرفتند. کارگاه شامل به‌کارگیری تکنیک ذهن آگاهی و مدیریت اضطراب بود. گروهی که اضطراب خفیف داشتند به‌عنوان گروه کنترل فقط مراقبت‌های پری‌ناتال بدون هرگونه مداخلات روانشناختی را دریافت کردند.

یافته‌ها: نمره اضطراب در هر دو گروه پس از انجام مداخلات روانشناختی کاهش پیدا کرد. به‌طوری که میانگین نمره اضطراب در گروه دارای اضطراب متوسط پیش از درمان 52/27 و پس از درمان 76/14 (001/0P<) و در گروه دارای اضطراب شدید 12/40 و پس از اتمام دوره درمانی 6/16 (0001/0P<) بود.

نتیجه‌گیری: با توجه به اهمیت سه ماه اول بارداری در فرایند رشد کودک و فراوانی اضطراب زنان باردار در این دوره حساس رشدی، می‌توان بیان داشت آموزش تکنیک‌های مقابله با استرس، بهبود کیفیت زندگی مادر را به‌همراه خواهد داشت.

---

---

---

---

---

---

زمینه و هدف: فشارخون بالا یک عامل خطر مهم و قابل کنترل برای بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیه و بیماری‌های عروق محیطی محسوب می‌شود. هدف از مطالعه حال حاضر تعیین میزان آگاهی بیماران مبتلا به سکته مغزی خونریزی‌دهنده نسبت ‌به کنترل فشارخون و ارایه راهکارهایی جهت ارتقا سطح آگاهی بیماران بوده است.
روش بررسی: این مطالعه یک مطالعه مقطعی-توصیفی می‌باشد که با هدف ارزیابی آگاهی بیماران مبتلا به سکته مغزی خونریزی‌دهنده نسبت‌ به مصرف داروهای ضد‌فشارخون انجام شد. جامعه مورد مطالعه در این طرح شامل تمام بیماران مبتلا به سکته مغزی خونریزی‌دهنده، بستری در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان امام حسین (ع) شهر تهران در بازه زمانی شهریور تا اسفند ۱۳۹۹ بودند. اطلاعات مرتبط با آگاهی از فشارخون و مصرف داروها توسط محقق و با روش ارتباط مستقیم با بیمار یا همراه بیمار تکمیل گردید. در این پژوهش، 17 نفر از مبتلایان سکته مغزی خونریزی‌دهنده متعاقب بیماری پرفشاری خون در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان امام حسین (ع) شهر تهران وارد مطالعه شدند. میزان تبعیت صحیح از درمان در این مطالعه با استفاده از پرسشنامه موریسکی بررسی گردید.
یافته‌ها: در این مطالعه میانه سنی بیماران 67 سال بوده‌است که 10 نفر (82/58%) زن بودند. میانه فشار خون سیستولیک و دیاستولیک در بدو ورود 170 و mmHg 95 بود. چهار نفر (53/23%) از وجود این بیماری در خود آگاهی نداشتند. از 13 نفری که از بیماری پرفشاری خون خود آگاه بودند، 11 نفر (71/64%) تحت نظر پزشک بودند. اما هفت نفر (64/63%) با وجود اینکه تحت نظر پزشک بودند و تبعیت از درمان مطلوبی داشتند، فشار خون کنترل‌شده نداشتند که منجر به فوت شده است.
نتیجه‌گیری: این مطالعه هشداری برای بیماران و پرسنل بهداشتی به‌‌منظور توجه بیشتر به کنترل فشارخون می‌باشد. همچنین آموزش افراد جامعه و نیز کادر بهداشتی در زمینه‌ اهمیت تشخیص به‌موقع و درمان دقیق پرفشاری خون به‌شدت توصیه می‌گردد.
 

---

زمینه و هدف: سلول‌های بنیادی نقش مهمی در بازسازی بافت‌ها و درمان بیماری‌ها دارند. هدف این مطالعه بررسی آگاهی، دانش و نگرش افراد مختلف جامعه نسبت‌به اهدا سلول‌های بنیادی بود.
روش بررسی: این مطالعه مروری سیستماتیک با جستجوی کلیدواژه‌های فارسی آگاهی، دانش، سلول‌های بنیادی، سلول‌های بنیادی جنینی، سلول‌های بنیادی بالغ، سلول‌های بنیادی خون بندناف و اهدا و کلیدواژه‌های انگلیسی Awareness، Knowledge، Stem cells، Embryonic stem cells، Mature stem cells، Cord blood stem cells و Donation در پایگاه‌های اطلاعات علمی PubMed، Google Scholar، Scopus، OVID، ScienceDirect، Iran Medex و SID در محدوده زمانی دی 1388 تا آذر 1400 انجام شد.
یافته‌ها: در مجموع 25 مقاله مرتبط با هدف مطالعه انتخاب شد. 10 مطالعه به‌روش مقطعی، دو مطالعه توصیفی-مقطعی، پنج مطالعه توصیفی، یک مطالعه Mixed method، یک مطالعه نیمه‌تجربی، یک مطالعه مداخله‌ای، یک مطالعه نظرسنجی و یک مطالعه به‌صورت مروری انجام شده بود و نوع سه مطالعه ذکر نشده بود. اکثر مطالعات مربوط‌به هند، عربستان، سپس آمریکا و ترکیه بودند. در ایران تنها یک مقاله یافت شد. بررسی مطالعات نشان داد میزان آگاهی و نگرش اکثریت افراد مختلف جامعه نسبت‌به اهدا و کاربرد سلول‌های بنیادی، متوسط و پایین بود. اما اکثر افراد نسبت‌به موضوع اهدا و کاربرد سلول‌های بنیادی نگرش خوب و مثبتی داشتند و استفاده از سلول‌های بنیادی را به‌عنوان‌ یک راهکار موثر برای درمان بیماری‌ها ذکر کردند.
نتیجه‌گیری: با توجه به اهمیت و کاربرد سلول‌های بنیادی، پیشنهاد می‌شود مدیران و برنامه‌ریزان، شرایط لازم برای اجرای برنامه‌های آموزشی جهت بالا بردن سطح آگاهی و نگرش افراد مختلف جامعه نسبت‌به اهدا سلول‌های بنیادی، فراهم سازند.
 

---

زمینه و هدف: در دهه اخیر استفاده از مایکروفر در جهان افزایش چشمگیری داشته است. درک دانش، نگرش و رفتار استفاده از مایکروویو در میان کارکنان مرکز بهداشت برای ترویج شیوه‌های ایمن و مسئولانه در محیط کار مهم است. با ارزیابی میزان آشنایی و نگرش، هدف این مطالعه شناسایی زمینه‌های بالقوه بهبود و آموزش است. این به نوبه خود می‌تواند به ایجاد محیط کار ایمن و کارآمد برای همه کمک کند.
روش بررسی: در مطالعه مقطعی از خرداد تا آذر 1401، کلیه کارکنان مرکز بهداشت و مراکز خدمات جامع سلامت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به تعداد 162 شرکت داشتند. ابزار تحقیق، پرسشنامه استاندارد بود که با استفاده از آزمون‌های آماری مورد تجزیه ‌‌وتحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: اگرچه نگرش و رفتار کلی نسبت به استفاده از مایکروفر مطلوب است، اما از نظر دانش و آگاهی جا برای بهبود وجود دارد. آگاهی تأثیر مثبت بر رفتار (002/0P=) و نگرش (001/0P=) دارد که نشان می‌دهد ارتقاء دانش در مورد استفاده ایمن و مسئولانه از مایکروفر می‌تواند منجر به رفتار و نگرش مطلوب‌تر در کارکنان شود. نگرش تأثیر مثبت و معناداری بر رفتار (001/0P=) دارد و نشان می‌دهد که ترویج نگرش می‌تواند منجر به رفتار مطلوب‌تر شود. با این حال، تأثیر نسبتاً ضعیف آگاهی بر نگرش نشان می‌دهد که عوامل دیگری نیز ممکن است در تعیین نگرش نقش داشته باشند.
نتیجه‌گیری: این یافته‌ها اهمیت کمپین‌های آموزشی و آگاهی‌بخشی را برای ترویج استفاده ایمن و مسئولانه از  مایکروفر مراکز مراقبت‌های بهداشتی، برجسته می‌کند.