مجله دانشکده پزشکی

---

نظر به اهمیت میزان مرگ و میر پری ناتال به عنوان یکی از شاخصهای مهم وضعیت سلامت در یک جامعه این مطالعه جهت بررسی میزان مرگ و میر دوره پری ناتال در تهران بر روی 18885 نوزاد در کلیه مراکز زایمان در سطح شهر تهران و با روش نمونه گیری تصادفی در سال 1373 انجام شده است. میزان مرگ و میر بطور کلی 21/1000 برآورد گردیده است. در کل نمونه، زایمان سزارین در 42/2% موارد و زایمان واژینال در 57/8% موارد صورت گرفته است. 11/3 درصد نوزادان، پره ماچور و 8/4%، وزن زیر 2500 گرم داشته اند. براساس نتایج بدست آمده پره ماچوریتی (P=0.000) و (LBW (P=0.000، گروه سنی بالای 35 سال مادر در مقایسه با گروه سنی 29-20 سال (P=0.01)، سابقه زایمان بیش از 5 مورد (P=0.00001)، سابقه حاملگی بیش از 5 مورد (P=0.04)، عدم مراقبتهای پری ناتال (P=0.000002)، تحصیلات زیر دیپلم مادر (P=0.004)، دوقلو یا چندقلو زایی (P=0.000)، وجود ناهنجاریهای مادرزادی در نوزاد (P=0.000)، آپگار زیر 4 در دقیقه اول و پنجم (P=0.000) همراه با افزایش ریسک مرگ و میر بوده است. عوامل مرتبط با مرگ و میر نوزادان در دنیا نیز بررسی شده است که برحسب مناطق مختلف آمارهای متفاوتی در دسترس می باشد. عواملی مانند (LBW (Low Birth Weight، آسفیکسی، زایمان بریچ، عدم وجود مراقبتهای پری ناتال، دوقلو زایی و چندقلو زایی، آنمی مادر، وضعیت اجتماعی و اقتصادی خانواده، سن مادر، تعداد زایمانها، زایمان طول کشیده، مالفورماسیونهای جنین، عفونت، تروماهای زایمان، توکسمی حاملگی و ... به عنوان فاکتورهای مرتبط با پری ناتال مورتالیتی ذکر شده اند. مرگ و میر پری ناتال می تواند نشان دهنده وضعیت سلامتی خانمها و کیفیت مراقبتهای بهداشتی باشد. همانطور که مرگ و میر شیرخوار به عنوان شاخصی برای ارزیابی وضعیت اقتصادی اجتماعی در نظر گرفته می شود. با توجه به تفاوت مسایل ژنتیکی، نژادی، جغرافیایی، سرویسهای خدمات بهداشتی با سایر نقاط دنیا این مطالعه در راستای پاسخ دهی به سوالات ذیل انجام شده است. میزان مرگ و میر نوزادان و علل آن و فاکتورهای مرتبط با آن به ترتیب اهمیت چیست؟ عوامل مرتبط مانند تولد زودرس (کمتر از 37 هفته) و LBW، سابقه وجود بیماری در مادر، سابقه مصرف دارو در مادر، دوقلو یا چندقلو زایی، پرولاپس بندناف، پارگی کیسه آب بیش از 18 ساعت، غیرشفاف بودن مایع آمنیوتیک و وجود ناهنجاریهای مادرزادی از مهمترین فاکتورهای موثر در مرگ و میر پری ناتال می باشند و عواملی مانند سابقه زایمان بیش از 5 مورد و عدم وجود مراقبتهای پری ناتال، سن بالای 35 سال، سابقه حاملگی بیش از 5 فرزند و سابقه داشتن فرزند LBW از سایر عوامل موثر می باشند.

---

این طرح جهت آشنایی سیستم مدیریت دانشگاه با نظرات، انتقادات و پیشنهادات اعضا هیات علمی دانشگاه و ایجاد حس همکاری و ارتقا سطح روابط طراحی شد. اندکی پس از تغییر ریاست دانشگاه، این طرح توسط سیستم مدیریت جدید دانشگاه در آبان و آذرماه 76 جهت دستیابی به اهداف مذکور اجرا گردید. در این طرح تمامی اعضا هیات علمی در مورد مسایل و مشکلات موجود در دانشگاه و دانشکده ها مورد پرسش واقع شدند. پرسشنامه ای مشتمل بر 23 سؤال در دو صفحه در اختیار اعضا هیات علمی قرار گرفت و بازگشت فرمها از طریق پست بوده است. حدودا 47/5% از پرسش شوندگان به سوالات پاسخ دادند. در بررسی نتایج اکثریت قاطع (93%) پاسخ دهندگان معتقد بودند که دانشگاه تهران باید بهترین دانشگاه علوم پزشکی در کشور باشد و توانائی رسیدن به این مرحله را نیز دارا می باشد ولی اکثریت (66%) این افراد اعتقاد داشتند که در حال حاضر چنین وضعیتی وجود ندارد. اکثریت قابل توجهی از پاسخ دهندگان وظایف اصلی دانشگاه را وظیفه آموزشی و پژوهشی می دانند و وظایف بهداشتی، درمانی و فرهنگی را در مراحل بعدی قرار داده اند. در مورد جایگاه دانشکده ها در دانشگاه بجز دانشکده بهداشت و پزشکی سایر دانشکده ها ابراز نارضایتی کرده اند. رضایت اعضا هیات علمی دانشگاه از عملکرد آموزشی و پژوهشی دانشکده ها مورد پرسش قرار گرفت که در مجموع نتایج آن در دانشکده های مختلف متغیر بوده است. به طور بارزی نارضایتی از عملکرد پژوهشی، بیشتر خود را نشان می دهد. 46 درصد از اعضا هیات علمی دانشکده پزشکی از عملکرد آموزشی و 25 درصد از عملکرد پژوهشی دانشکده متبوع خود اعلام رضایت کرده اند. از هیات علمی در مورد مشکلاتشان سوال شده است که بزرگترین مشکلی که ذکر شده است مسلئل رفاهی بوده است. به منظور ارتباط با مدیریت دانشگاه بیش از 90% پاسخ دهندگان نظرخواهی را راهی مناسب در برقراری ارتباط میان مدیریت دانشگاه و اعضا هیات علمی دانسته و بر برگزاری جلسات متناوب با ریاست دانشگاه و ملاقات حضوری نیز تاکید کرده اند.

---

57 بیمار مبتلا به SCC مراجعه کننده به بیمارستانهای امام خمینی، امیراعلم و انستیتو سرطان در سالهای 76-73 مورد بررسی قرار گرفتند که 23 مورد زن و 34 مورد مرد با طیف سنی 25 تا 85 سال بودند. از این تعداد 21 مورد (36/8%) در استخوان فک فوقانی و 37 مورد (64/9%) در استخوان فک تحتانی و 1 مور (1/7%) در هر دو استخوان به صورت همزمان دچار بدخیمی شده بودند. بیماران مورد بررسی از نظر شاخصهای فردی (جنس، سن، شغل، محل تولد و سکونت)، شاخص های اتیولوژیک (مصرف سیگار، استعداد فامیلی)، شکایات بالینی، مکان های درگیری، خصوصیات هیستوپاتولوژیک بیمار (grade ،stage و درگیری لنفاوی)، میزان درگیری استخوانی و نسوج نرم همراه و درمانهای بکار برده شده و موارد ناشی از عود ضایعات قبلی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج حاصل از مطالعه چنین می نمودند که علیرغم مراجعه دیرهنگام اکثریت قریب به اتفاق این بیماران به پزشک، خصوصیات تهاجمی ضایعات تومورال کمتر از حد انتظار بوده است و علیرغم بکارگیری درمانهای تهاجمی، درصد قابل توجهی از بیماران به دنبال عود ضایعات قبلی خود مراجعه نموده بودند. بعلاوه، پراکندگی جغرافیایی خاص بیماری از نظر محل سکونت و محل تولد بیماران نشانگر احتمال دخالت مسائل اقلیمی و آب و هوایی خاص در ایجاد بیماری است.

---

با افزایش روزافزون سالمندان در جوامع کنونی، دولت و مردم در اغلب کشورهای توسعه یافته کاملا آماده اند تا با پیچیدگی های اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی ناشی از شمار فزاینده افراد سالمند، که به پیر شدن ملتها موسوم است، مواجه شوند. در حال حاضر جمعیت بالاتر از 60 سال در برخی از کشورهای اروپای غربی (آلمان، فرانسه، انگلستان، سوئد) 12 تا 15 درصد کل جمعیت را تشکیل می دهد که براساس پیش بینی آنها تا سال 2020، تقریبا به 25 درصد خواهد رسید. در کشور ما نیز براساس سرشماری های انجام شده در سالهای 1355، 1365 و 1375، درصد افراد 60 ساله و بیشتر به ترتیب 5/12 درصد، 5/25 درصد و 7/67 درصد بوده است و تعداد افراد 60 سال به بالا در جمعیت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران، 135379 نفر در سال 1376 را شامل می شود. بدیهی است که این تغییر دموگرافیک به افزایش قابل توجه بیماری های مزمن و نیازهای جدید بهداشتی در جامعه خواهد انجامید، بطوری که عرصه جدیدی را در مراقبتهای بهداشتی اولیه برای سالمندان طلب می نماید. بنابراین به منظور مشخص شدن نیازهای بهداشتی، درمانی افراد فوق در جمعیت تحت پوشش دانشگاه، تحقیق حاضر به اجرا درآمده است و یافته های این بررسی نشان می دهد که با وجود مشکلات جسمی، روانی و اجتماعی در افراد سالمند، فقط 25% از آنها سازمانهای ارائه کننده خدمات بهداشتی، درمانی و اقتصادی به سالمندان را می شناختند و تمام سالمندان از یک یا چند بیماری تواما در رنج بودند، خانمها بیشتر از مردان در این مورد اظهار ناراحتی می کردند و نکته قابل توجه در این مطالعه، این است که افراد سالمند با وجود داشتن بیماری های گوناگون جسمی، مشکل اساسی خود را مسائل مالی ذکر می کردند، به طوری که 37/7 درصد، مسائل مالی و 18/3 درصد، بیماریهای جسمی را مشکل اساسی خود نام برده اند.

---

حدود 15% از سارکومهای نسج نرم در سروگردن بروز می نماید. در تشخیص افتراقی توده های تومورال این ناحیه بویژه در افراد جوانتر، سارکوم نیز باید مدنظر باشد. مطالعه ما در بیماران مبتلا به سارکوم در ناحیه سروگردن که در طول سالهای 75-1366 در بیمارستان امام خمینی و انستیتو کانسر بستری بودند، انجام شد. این پژوهش با استفاده از پرونده پزشکی بیماران و بصورت گذشته نگر و به منظور تعیین فراوانی انواع سارکوم در این ناحیه، تعیین همراهی عوامل خطر با بروز سارکوم در سر و گردن و تعیین علائم بالینی سارکوم در سروگردن به انجام رسید. در میان 40 بیمار موجود، سن 40-31 سال و جنس مذکر و اقامت در شهرها بعنوان عوامل همراه بدست آمدند. استئوسارکوم شایعترین پاتولوژی و وجود توده بدون درد شایعترین علامت در تمام انواع هیستولوژیک بود. 80% بیماران در هنگام مراجعه در مرحله اولیه بودند. 42/5% بیماران پس از درمان، عود داشتند.

---

تروما شایع‌ترین علت مرگ و میر در چهار دهه اول زندگی می‌باشد. در کشور ما شایع‌ترین علت مرگ و میر در تمامی گروه‌های سنی بیماری‌های قلبی- عروقی و بعد از آن تروما می‌باشد اولین قدم در برنامه‌ریزی جهت کاهش مرگ و میر مرتبط با تروما داشتن اطلاعات توصیفی از میزان، نحوه و علت آن می‌باشد تا با شناخت آنها امکان برنامه‌ریزی میسر گردد.

روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی آینده‌نگر می‌باشد. کلیه مرگ‌های به‌دنبال تروما در شش بیمارستان شهر تهران از شهریور 1378 تا شهریور 1379 مورد بررسی قرار گرفته‌اند اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه توسط پژوهشگران آموزش دیده به‌صورت آینده‌نگر جمع‌آوری گردیده است. یافته‌ها: از‌ مجموع‌ 8000 ترومای منجر ‌به ‌بستری، ‌245‌ مورد ‌منجر‌ به مرگ‌ گردید ‌که 208‌ مورد‌ در‌ جنس ‌مذکر‌، میانگین سنی 5‌/23‌±‌7/40‌ سال‌ بود. شایع‌ترین ‌گروه‌ سنی ‌30-15 سال بود. شایع‌ترین‌ مکانیسم مرگ‌، حوادث ‌ترافیکی‌ با 174(71%) موارد و سپس سقوط از ارتفاع با 41(8/16%) موارد بودند.‌ زمان ‌مرگ ‌با‌ نوع ‌آسیب‌،‌ نوع تروما و شدت آسیب ارتباط معنی‌دار داشت.

نتیجه‌گیری: ‌‌با‌ توجه به مطالب ‌فوق‌الذکر نوع ‌حادثه ‌در ‌پیش‌گویی ‌مرگ ‌و میر بیماران موثر‌ می‌باشد. در این ‌راستا ترومای ‌حوادث ‌ترافیکی ‌و‌ خشونت ‌با ‌توجه ‌‌به قابل پیشگیری ‌بودن‌ آن ‌‌باید ‌مورد‌ توجه‌ خاص و بررسی بیشتر ‌قرار ‌بگیرد.

---

زمینه و هدف: امروزه آزمایش‌های سی‌تی‌اسکن نقش مهمی را در تشخیص بیماری‌ها ایفا می‌کنند و به همین دلیل دوز قابل‌توجهی از آزمایش‌های پرتونگاری پزشکی را به خود اختصاص داده‌اند. یکی از نکات مهم در به‌کارگیری پرتوهای یونیزان رعایت اصول حفاظت پرتویی می‌باشد. هدف این مطالعه ارایه و تدوین سطح قابل‌قبول دوز جذبی در آزمایش‌های سی‌تی‌اسکن می‌باشد.
روش بررسی: سطح دوز مرجع تشخیصی در گروه سنی بزرگ‌سالان (بیش‌تر از 15 سال) در 11 مرکز سی‌تی‌اسکن شهر تهران مورد مطالعه قرارگرفته است. چارک سوم  Computed Tomography Dose Index Weighted (CTDIw)به عنوان دوز مرجع تشخیصی (Diagnostic Reference Level) در نظر گرفته شده است.
یافته‌ها: مقدار دوز مرجع تشخیصی در گروه سنی بزرگ‌سالان (بزرگ‌تر از 15 سال) برای سر، سینوس، ریه، شکم و لگن به ترتیب برابر است با: 87/50، 27/38، 05/8 و 11/9 میلی‌گری.
نتیجه‌گیری: میزان دوز مرجع تشخیصی برای آزمایش‌های سر از بقیه نواحی بیش‌تر است و دوز مرجع تشخیصی در شهر تهران در گروه سنی مورد نظر و پروتکل‌های مورد مقایسه کم‌تر از دوز مرجع ملی می‌باشد.

---

زمینه و هدف: شیوع کاربرد اسلحه گرم در اعمال جنایی حتی در کشورهایی که کنترل قانونی شدید بر این سلاح‌ها وجود دارد رو به افزایش است. در این بررسی تلاش داریم تا خصوصیات دموگرافیک اجساد این عامل غیر‌طبیعی مرگ را در جامعه ایرانی مورد ارزیابی قرار دهیم. روش بررسی: در این مطالعه مقطعی توصیفی، موارد مرگ در اثر اصابت گلوله در سالن تشریح پزشکی قانونی طی یک‌سال از تیر 1390 لغایت تیر 1391 بررسی شدند. متغیرهای مورد مطالعه شامل سن، جنس، تحصیلات، شغل، اعتیاد به مواد مخدر و الکل و همچنین اطلاعات مربوط به اصابت گلوله مثل خودکشی یا دگرکشی، تعداد شلیک (ورودی گلوله)، محل اصابت گلوله، نوع سلاح گرم، ارگان‌های آسیب‌دیده، فاصله‌ی شلیک گلوله و محل حادثه بودند. یافته‌ها: در این مطالعه، 38 جسد مذکر با میانگین سنی 4/32 سال که بر اثر اصابت گلوله فوت شده بودند وارد مطالعه شدند. محل اصابت گلوله در سر 16 مورد (2/42%)، قفسه‌سینه 9 مورد (3/24%)، شکم دو مورد (4/5%)، یک مورد به اندام (7/2%) و اصابت به محل‌های مختلف 9 مورد (3/24%) بود. ارگان‌های آسیب‌دیده مغز 18 مورد (6/48%) ریه پنج مورد (5/13%) و 12 مورد (4/32%) ارگان‌های متعدد آسیب‌دیده بودند. در مطالعه ما 33% موارد خودکشی بود و 5/47% موارد دیگر‌کشی بود. محل حادثه در 12 مورد (0/50%) خارج از منزل، هشت مورد (3/33%) در منزل و چهار مورد (7/16%) در محل کار بوده است. نتیجه‌گیری: سن قربانیان نسبت به گذشته بالاتر رفته و الگوهای مشاهده‌شده به‌علت نحوه‌ی دسترسی ایرانیان به اسلحه و اختلاف فرهنگی از بعضی جهات با گزارشات جهانی متفاوت است. این مطالعه می‌تواند مبنایی برای تغییرات استفاده از سلاح گرم و میزان قتل و خودکشی و گروه سنی استفاده‌کنندگان از سلاح گرم باشد.

---