مجله دانشکده پزشکی

---

آریتمی‌های دهلیزی و بطنی شایع‌ترین عوارض بعد از جراحی عروق کرونر هستند. استفاده از بای‌پس قلبی- ریوی کاهش منیزیم خون را باعث می‌شود. تأثیر سطح سرمی منیزیم و تجویز منیزیم کمکی در پیشگیری از ایجاد این آریتمی‌ها مورد بحث است. هدف از این مطالعه بررسی رابطه سطح سرمی منیزیم و رژیم‌های کمکی رایج (۲ تا ۴ گرم) با آریتمی‌های پیرامون عمل است.
روش بررسی: سطح سرمی منیزیم در بیماران کاندید جراحی عروق کرونری در سه نوبت (ابتدای بیهوشی، بدو ورود به بخش مراقبتهای ویژه و صبح روز اول پس از عمل) اندازه‌گیری شد. به‌علاوه بیماران از نظر ریتم اولیه و عوامل مؤثر بر سطح منیزیم سرم مانند کراتینین، حجم ادرار و دریافت دیورتیک بررسی شدند. مقدار منیزیم کمکی در اتاق عمل و بخش مراقبتهای ویژه ثبت شد و بیماران از نظر بروز آریتمی طی سه روز اول پس از عمل بررسی شدند.
یافته‌ها: میانگین منیزیم سرمی بیماران مورد بررسی در نوبت اول، دوم و سوم به ترتیب (۵/۰)۲/۲، (۶/۰)۶/۲ و (۶/۰)۴/۲ میلی‌گرم در دسی‌‌لیتر و میانگین منیزیم کمکی دریافتی (۲/۱)۵/۲ گرم بود. از ۱۶۴ بیمار، ۵۱ بیمار (۳۱%) به آریتمی پس از عمل دچار شدند. هر‌چند اختلاف سطح سرمی منیزیم در سه نوبت قابل‌ملاحظه بود (۰۰۱/۰P<)، مقادیر در محدوده طبیعی قرار داشتند. هر‌چند سطح منیزیم بیماران دچار آریتمی از فاقد آریتمی بالاتر بود (۲۵/۲ در مقابل ۱۴/۲) دو گروه تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای نداشتند.
نتیجه‌گیری: با تجویز منیزیم به روش رایج در سطح منیزیم سرم تغییر قابل ملاحظه‌ای ایجاد نمی شود. همچنین برخلاف انتظار رابطه‌ای بین سطح سرمی منیزیم و آریتمی پس از عمل دیده نشد. بنابراین هر چند تجویز منیزیم در محدوده رایج تأثیری در میزان بروز آریتمی پس از عمل ندارد برای حفظ منیزیم سرم در حد طبیعی ضروری است.

---

زمینه و هدف: توجه به درناژ مناسب مدیاستن و فضای پلور پس از جراحی بای‌پاس شریان کرونر جهت جلوگیری از افیوژن پلور و پریکارد، تامپوناد قلبی و عوارض دیررس همانند پریکاردیت کنستریکتیو امری ضروری است. اما استفاده از درن برای این مهم منجر به یک‌سری عوارض نامطلوب می‌شود که نتایج عمل را مخدوش م‍ی‌نماید. این مطالعه جهت بررسی کارایی تکنیک جدیدی در قرارگیری محل درن‌ها طراحی و انجام گرفت.

روش بررسی: در یک مطالعه کارآزمایی بالینی ۱۷۱ بیمار در دو گروه مورد بررسی قرار گرفتند. در گروه کنترل تکنیک درناژ شامل یک درن در فضای پلور چپ و یک درن در مدیاستن بود. در گروه مورد تکنیک درناژ شامل یک درن در فضای پلور چپ و یک درن در فضای پلور راست بود.

یافته‌ها: میزان درناژ انجام شده از درن‌های گروه مورد به نسبت گروه شاهد بیشتر بود (۰۰۱/۰p=). همچنین به شکل معنی‌داری بروز آریتمی در گروه مورد کاهش یافت (۰۰۵/۰=p). یک نفر (۲/۱%) از بیماران گروه اول نیاز به باز کردن مجدد قفسه سینه پیدا کرد ولی در گروه دوم این مورد منفی بود (۴۹۷/‌۰p=). مدت زمان بستری در بیمارستان (۰۲۲/۰p=) و بخش مراقبت‎های ویژه (۰۰۲/۰p=) در گروه مورد نسبت به گروه شاهد کاهش پیدا کرد.

نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج این مطالعه تغییر محل درن مدیاستن در بیماران جراحی بای‌پاس شریان کرونر و انتقال آن به پلور راست سبب کاهش عوارضی همانند آریتمی و افیوژن پریکارد شده و همچنین درناژ بهتری را برقرار می‌نماید.

---

زمینه و هدف: فیبریلاسیون دهلیزی شایعترین آریتمی پس از عمل جراحی قلب است. Coenzyme Q۱۰, CoQ۱۰ (Ubiquinone) به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان نقش مهمی در کاهش بروز فیبریلاسیون دهلیزی پس از عمل دارد. مطالعه حاضر با هدف تجویز Q۱۰ به‌عنوان راهی برای کاهش بروز فیبریلاسیون دهلیزی پس از جراحی بای‌پس کرونری انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه‌ی بالینی دو سوکور، ۸۰ بیمار مرکز قلب و عروق شهید رجایی سال ۹۳ (از اردیبهشت تا آذر)، مبتلا به گرفتگی عروق کرونر تحت عمل جراحی عروق کرونری قرار گرفتند، به‌طور تصادفی به گروه‌های مداخله و کنترل تقسیم شدند. یک گروه مکمل Q۱۰ و گروه دیگر پلاسبو دریافت کرد. نوع جراحی بیماران در دو گروه مشابه بود. گروه مداخله مکمل mg/d CoQ۱۰ ۱۵۰ به مدت هفت روز پیش از عمل دریافت کردند. سپس دو گروه از نظر آریتمی‌های دهلیزی و بطنی پس از عمل، اقامت ICU و مدت بستری در بیمارستان مقایسه شدند. یافته‌ها: ۳۸ زن و چهل و دو مرد با میانگین سنی ۹۸/۷±۳۷/۵۸ سال در دو گروه Q۱۰ و دارونما (هر گروه شامل ۴۰ نفر) وارد مطالعه شدند. بروز فیبریلاسیون دهلیزی پس از عمل ۴۵% در گروه کنترل ۲۰% در گروه مداخله بود (۰۳۰/۰P=) مدت بستری در ICU و اقامت در بیمارستان بین دو گروه تفاوت معنادار نداشت (۸۲۲/۰P=). تفاوت بروز فیبریلاسیون بطنی در این دوره معنادار نبود (۸۶۵/۰P=). نتیجه‌گیری: مکمل Q۱۰ را می‌توان برای پیشگیری از فیبریلاسیون دهلیزی پس از جراحی عروق کرونری، پیشنهاد داد.

---

زمینه و هدف: به‌تازگی بر نقش التهاب و استرس اکسیداتیو در پاتوفیزیولوژی فیبریلاسیون دهلیزی پس از عمل جراحی قلب تاکید شده است. پژوهش کنونی با هدف تجویز ویتامین C به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان در جهت کاهش بروز فیبریلاسیون دهلیزی پس از جراحی بای‌پس کرونری انجام شد.

روش بررسی: در این مطالعه کارآزمایی بالینی دوسوکور، ۲۹۰ بیمار که در مرکز قلب و عروق شهید رجایی از فروردین ۱۳۹۲ تا دی ۱۳۹۳ تحت عمل جراحی عروق کرونری قرار گرفته بودند، به‌طور تصادفی به گروه‌های مداخله و کنترل تقسیم شدند. گروه مداخله بلافاصله پیش از عمل جراحی در اتاق عمل g ۲ ویتامین C به‌صورت داخل وریدی و به‌دنبال آن g ۱ دوز خوراکی برای چهار روز پس از عمل دریافت کردند و گروه کنترل پلاسبو دریافت کردند. دو گروه از نظر آریتمی‌های دهلیزی و بطنی پس از عمل، اقامت در بخش مراقبت‌های ویژه و مدت بستری در بیمارستان مقایسه شدند.

یافته‌ها: ۱۱۳ نفر در گروه مداخله و ۱۷۷ نفر در گروه کنترل (۱۹۱ مرد و ۹۹ زن) با میانگین سنی ۴۰/۱۴±۴۰/۵۵ سال در دو گروه قرار گرفتند. بروز فیبریلاسیون دهلیزی پس از عمل در گروه کنترل ۵۵% بود در حالی‌که در گروه مداخله ۳۵% بود (۰۰۱/۰P=). مدت زمان اینتوباسیون در گروه مداخله ۹۱/۳±۸/۱۱و در گروه کنترل ۵۱/۹±۱۴/۱۴ ساعت بود (۰۰۴/۰P=). همچنین میزان تخلیه‌ی درناژ در گروه مداخله کمتر از گروه کنترل بود (۰۰۳/۰P=). بروز فیبریلاسیون بطنی معنادار نبود (۱۵۹/۰P=).

نتیجه‌گیری: مکمل ویتامین C به‌دلیل کاهش فیبریلاسیون دهلیزی پس از جراحی عروق کرونری و بهبود شرایط جراحی از جمله کاهش مدت زمان اینتوباسیون، اثرات مفیدی می‌تواند داشته باشد.