محمدرضا نوری‌دلویی، حسن فضیلتی، مینا تبریزی،
دوره 70، شماره 11 - ( 11-1391 )
چکیده
سرطان یکی از دلایل اصلی مرگ و میر در دنیا است و بیش از 90 درصد مرگ و میرهای سرطانی به‌دلیل متاستاز رخ می‌دهند. تومورهای اولیه می‌توانند توسط جراحی یا درمان‌های مکمل شیمیایی به‌خوبی درمان شوند، اما سرطان‌هایی که به مرحله متاستاز رسیده‌اند به درمان مقاوم‌اند. خصوصیت مقاومت، دلیل فراوانی مرگ را درمیان افراد دارای متاستاز نشان می‌دهد. چند مرحله‌ای بودن فرایند متاستاز نشان از یک برنامه دقیق و پیچیده دارد. شناخت ژن‌ها و پروتیین‌های کلیدی دخیل و نشان دادن ارتباط آن‌ها با هم و با بیماری نکته اصلی در شناخت و درمان سرطان‌های مهاجم است. برای ایجاد متاستاز لازم است شرایط ژنتیکی سلول‌های توموری و هم‌چنین شرایط ریز محیطی اندام هدف مساعد باشد. وجود شرایط نامناسب در هر یک از مراحل این فرایند می‌تواند موجب توقف آن و در نتیجه ایجاد حالت نهفتگی گردد. در این مقاله مروری سعی بر آن است که با بهره‌گیری از ده‌ها منبع معتبر و به روز و نیز تجربه شخصی، با بررسی عامل‌های مهم در فرایند متاستاز که به تازگی شناخته شده‌اند، الگوهای جدید مرتبط که می‌توانند راه‌کارهای موثری را برای پژوهش و دستاوردهای آینده فراهم کنند، ترسیم گردد. شناخت ژن‌ها، پروتیین‌ها و شرایط ریز محیطی موثر بر فرایند متاستاز، در قالب مراحل متفاوت، می‌تواند به درک بهتر این فرایند مرگ بار و در نتیجه درمان مناسب آن کمک کند.
