مجله دانشکده پزشکی

---

زمینه و هدف: در برخی از صدمات عصبی که امکان ترمیم اولیه وجود ندارد، روش ارجح استفاده از پیوند عصب با استفاده از عصب خود بیمار (اتوگرافت) می‌باشد. از نظر تئوری این احتمال وجود دارد که متعاقب پیوند معکوس عصب از خروج آکسون از شاخه‌های فرعی ممانعت به عمل ‌آید. پژوهش حاضر به مقایسه دو روش پیوند عصب به صورت مستقیم و معکوس می‌پردازد.
روش بررسی: 40 عدد رت به دو گروه تقسیم شدند و مورد عمل جراحی قرار گرفتند. عصب سیاتیک ران راست آن‌ها به طول 5/1 سانتی‌متر قطع شده در گروه اول به صورت مستقیم و در گروه B به صورت معکوس بین دو سر پروگزیمال و دیستال عصب مجدداً آناستوموز شدند. یک و 16 هفته پس از عمل جراحی، از رت‌ها اثر کف پا گرفته شد. در هفته 16 بررسی پاتولوژی و شمارش آکسون انجام شد. نتیجه این دو روش گرافت عصبی از نظر کلینیکی بر اساس ایندکس عملکرد سیاتیک (Sciatic functional index) بر مبنای اثر کف پا و از نظر پاراکلینیکی بر مبنای شمارش آکسونی مقایسه شدند.
یافته‌ها: استفاده از گرافت عصبی به روش معمول و به روش معکوس از جنبه بالینی (SFI) در هفته اول (22/0P=) و هفته شانزدهم (87/0P=) و هم‌چنین از جنبه پاراکلینیکی شمارش آکسون، در هفته شانزدهم (68/0P=) تفاوت معنی‌داری با هم ندارند.
نتیجه‌گیری: در ضایعات عصبی با طول کوتاه، نتایج پیوند عصب به روش معمول و معکوس تفاوتی ندارد. نتیجه‌گیری در نقایص با طول بلند و نیز انسان نیاز به مطالعات بیش‌تری دارد.

---

زمینه: بیماری هیداتید از بیماری‌های شایع مشترک بین انسان و دام می‌باشد، شایع‌ترین محل درگیری در این بیماری کبد است. درگیری لگنی و ایجاد علایم عصبی اندام تحتانی از تظاهرات ناشایع این بیماری می‌باشد.
معرفی بیمار: مرد 46 ساله با شکایت ضعف و اختلال حرکتی اندام تحتانی راست همراه با گزگز، مورمور و درد سوزشی رادیکولار اندام تحتانی راست به مدت دو ماه همراه با آتروفی و کاهش قدرت اندام تحتانی راست مورد بررسی قرار گرفت، که در سی‌تی اسکن توده کیستیک لگنی در محل حفره سیاتیک مشهود بود. در جراحی انجام شده توده کیستیک در عمق لگن در سمت راست در ناحیه حفره سیاتیک حاوی کیست‌های دختر وجود داشت که موید کیست هیداتید بود.
نتیجه‌گیری: کیست هیداتید می‌تواند با درگیری لگنی و تحت فشار قراردادن ریشه‌های اعصاب، علایم عصبی ایجاد نماید، لذا در مناطق آندمیک برای بیماری هیداتید، در بیماران با توده لگنی و تظاهرات عصبی کیست هیداتید لگنی می‌باید در تشخیص‌های افتراقی مورد توجه باشد.

---

زمینه و هدف: فتق دیسک کمری در صورتی‌که منجر به درد شدید سیاتیک شود، نیازمند مداخله جراحی است، اما زمان مناسب جهت عمل جراحی و حذف فتق دیسک کمری همواره مورد بحث بوده است. روش بررسی: مطالعه حاضر به‌صورت مقطعی در 147 بیمار دارای نشانه‌های بالینی و رادیولوژیک فتق دیسک کمری L4-5 و L5-S1 که از فروردین 1388 تا اسفند 1390 در بیمارستان قائم (عج) مشهد برای اولین‌بار تحت عمل جراحی قرار گرفتند، انجام شد. در این بیماران مدت زمان درد سیاتیک با معیارهای نمره Modified Oswestry Disability Index (MODI)، Visual Analogue Scale (VAS) و Prolo Functional Economic Outcome Rating Scale پیش از جراحی و یک‌سال پس از جراحی ارزیابی شد. به‌علاوه، رضایت‌مندی بیماران دو سال پس از جراحی در تماس تلفنی با بیماران ثبت شد. یافته‌ها: 147 بیمار با متوسط سنی 4/7±4/37 با توجه به مدت زمان درد سیاتیک پیش از عمل به چهار گروه تقسیم شدند؛ <3 ماه، سه تا <6 ماه، شش تا <12 ماه و >12 ماه. تفاوت معناداری بین درد سیاتیک کمتر از سه‌ماه پیش از جراحی و بهبود امتیاز VAS یک‌سال پس از جراحی به‌نسبت پیش از جراحی مشاهده شد (022/0P=). اما ارتباطی بین مدت درد سیاتیک پیش از جراحی و سایر معیارهای بالینی شامل نمره MODI (63/0P=) و Prolo scale (85/0P=) پس از یک‌سال و همچنین رضایت‌مندی پس از دو سال از عمل جراحی و برگشت به‌کار (73/0P=) مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: گرچه ممکن است نتایج جراحی یک‌ساله در افرادی که درد سیاتیک کمتر از سه‌ماه داشته‌اند بهتر از بیماران با درد سیاتیک بیشتر از سه‌ماه باشد، ولی رضایت‌مندی بیماران پس از دو سال تفاوت قابل‌توجهی نداشته است.

---

زمینه و هدف: آسیب اعصاب محیطی یکی از مشکلات چالش‌برانگیز در جراحی ترمیمی مدرن است. پیشرفت‌های اخیر در درک راه‌های فیزیولوژیک و مولکولی اثبات کرده است که فاکتورهای رشدی نقش مهمی در تکامل و رژنراسیون عصب محیطی ایفا می‌کند. هدف این مطالعه بررسی اثر پلاسمای غلیظ شده با پلاکت بر بازسازی و ترمیم عصب سیاتیک در مدل حیوانی (رت) بود.

روش بررسی: در این مطالعه تجربی که در آزمایشگاه حیوانات مرکز آموزشی درمانی حضرت فاطمه (س) تهران در مهر ماه سال 1392 انجام شد، 24 رت نر سالم از نژاد Sprague-Dawley با وزن تقریبی gr 250-200 به‌طور تصادفی به دو گروه مساوی تقسیم شدند و پس از بریدن عصب سیاتیک در گروه اول مقدار ml 05/0 از محلول پلاسمای غلیظ شده با پلاکت به زیر اپی‌نوریوم در پروگزیمال محل ترمیم و به قسمت دیستال در زیر اپی‌نوریوم و در گروه دوم به همان میزان نرمال سالین تزریق شد. پس از شش هفته آنالیز رد پا و ارزیابی‌های نوروفیزیولوژیک و هیستوپاتولوژی انجام شد.

یافته‌ها: تست عملکرد عصب سیاتیک در گروه محلول پلاسمای غلیظ شده با پلاکت به‌طور قابل توجهی بهتر بود (001/0P=). همچنین تست زمان تاخیر هدایت عصبی در این گروه به‌طور معناداری کمتر بود (000/0P=). غلاف میلین در گروه محلول پلاسمای غلیظ شده با پلاکت به‌طور قابل توجهی ضخیم تر بود اما اختلاف تعداد آکسون بین دو گروه از نظر آماری معنادار نبود (298/0P=).

نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد که PRP می‌تواند نقش مهمی در بازسازی اعصاب محیطی و بهبود عملکرد پس از پارگی عصب و ترمیم داشته باشد.

---