مجله دانشکده پزشکی

دیورتیکول مکل شایعترین ناهنجاری مادرزادی دستگاه گوارش است (2، 3، 4) که عوارض آن در 4% افراد مبتلا، بصورت شکم حاد دیده می شود (3، 4، 7). در طی 12 سال اخیر از 1364 تا 1376 تعداد 58 کودک مبتلا به دیورتیکول مکل در بیمارستان کودکان امیرکبیر تحت درمان قرار گرفتند. 84% بیماران (49 نفر از 58 بیمار) در رده سنی زیر 6 سال قرار داشتند. نسبت مبتلایان پسر به دختر 4 به 1 بود. 69% بیماران (40 نفر) سمپتوماتیک بودند و 31% (18 نفر) در لاپاراتومی بعلل دیگر کشف شدند. شایعترین شکل تظاهر بالینی، انسداد روده بود که 60% بیماران سمپتوماتیک را شامل می شد. خونریزی گوارشی در 25% بیماران سمپتوماتیک دیده شد. مخاط هتروتوپیک معده در همه 10 موردی که تظاهر بالینی شان خونریزی گوارشی بود، دیده شد (100%)، در حالیکه این بافت هتروتوپیک تنها در 22% افراد بدون علامت وجود داشت. نتیجه اینکه دیورتیکول مکل یکی از بیماریهای اصلی است که در تشخیص افتراقی کودکان با خونریزی گوارشی حاد، انسداد روده و درد شکم با علت نامعلوم باید مورد توجه قرار گیرد و مخاط هتروتوپیک در عارضه دار شدن دیورتیکول مکل نقش اساسی دارد.

حدود یک چهارم بیماران پذیرش شده در بخش‌های اورژانس از درد حاد شکم شاکی هستند. براساس متون قدیمی جراحی، جراحان اعتقاد داشتند که در تسکین درد بیماران با درد حاد شکم، با نتایج حاصل از معاینات بالینی و تصمیم احتمالی نهایی مداخله نموده و به همین دلیل لازم است مصرف مسکن در این بیماران تا زمان دستیابی به تشخیص قطعی و رسیدن به برنامه درمانی مناسب به تعویق افتد. هدف از این مطالعه ارزیابی اثر مصرف مسکن‌ها در سیر بررسی درمان در درد حاد شکم می‌باشد.

روش بررسی: در مطالعه آینده‌نگر حاضر، 200 بیمار که با شکایت درد حاد شکمی در بخش اورژانس جراحی پذیرش شده بودند وارد شدند و به‌صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. در گروه اول شامل 98 نفر، مسکن تزریقی بلافاصله پس از بستری برای بیماران تجویز گردید، در حالی که در 102 نفر بقیه مصرف مسکن تا رسیدن به تشخیص علت درد شکم به تعویق افتاد. اقدامات تشخیصی و درمانی در دو گروه مشابه بود. تطابق تشخیص اولیه و نهایی، فاصله بین زمان بستری و زمان دستیابی به تشخیص قطعی و همچنین فاصله بین زمان بستری تا زمان انجام عمل جراحی جمع‌آوری شده و مورد آنالیز قرار گرفت.

یافته‌ها: متوسط زمانی رسیدن به تشخیص قطعی در گروه دریافت‌کننده مسکن و گروه کنترل به ترتیب 7/1 و 04/2 ساعت بود. آزمون 2 رابطه معنی‌داری بین تزریق مسکن، جنس و سن بیماران از نظر مدت زمان طول کشیده تا رسیدن به تشخیص قطعی و نیز صحت تشخیص نهایی نشان نداد. زمان لازم برای دستیابی به تشخیص قطعی در گروهی که مسکن مصرف کرده بودند، کوتاه‌تر بود. به‌علاوه، فاصله میان زمان بستری تا زمان انجام جراحی در گروه مذکور طولانی‌تر گزارش گردید.

نتیجه‌گیری: استفاده درست از مخدرها علی‌رغم کاهش درد بیمار تأثیری در صحت تشخیص علت درد حاد شکمی ندارد.

سی‌تی‌اسکن اسپیرال دقت تشخیصی بیماران مبتلا به درد شکم حاد را افزایش داده است. در این مطالعه نتایج سی‌تی‌اسکن اسپیرال و سونوگرافی را در مقایسه با رادیوگرافی ساده شکم در بیماران مبتلا به درد شکم حاد غیرترومایی را ارزیابی می‌کنیم.

روش بررسی: داده‌های مربوط به 91 بیمار متوالی با درد شکم حاد غیرترومایی مراجعه‌کننده به بخش اورژانس بیمارستان سینا که تحت سی‌تی‌اسکن اسپیرال قرار گرفتند، مورد ارزیابی قرار گرفت. علاوه بر سی‌تی‌اسکن رادیوگرافی ساده و سونوگرافی به ترتیب برای 64 و 66 بیمار انجام شد. حساسیت، ویژگی و دقت تشخیصی روش‌های تصویربرداری بر اساس تشخیص نهایی با یافته‌های عمل جراحی، پاتولوژی و پی‌گیری بالینی بیماران مورد مقایسه قرار گرفت.

یافته‌ها: از بین 91 بیماری که مورد ارزیابی قرار گرفتند، حساسیت، ویژگی و دقت تشخیصی سی‌تی‌اسکن اسپیرال به ترتیب 2/92%، 86/92% و 3/92% بود. گزارش‌های مربوط به رادیوگرافی بیماران حساسیت، ویژگی و دقت تشخیصی 2/13%، 7/72% و 4/23% بود. سونوگرافی برای ارزیابی درد شکم حاد حساسیت، ویژگی و دقت تشخیصی 2/73%، 90% و 7/75% داشت.

نتیجه‌گیری: این مطالعه دال بر این است رادیوگرافی ساده شکم یک تکنیک تصویربرداری با حساسیت و دقت تشخیصی پایین برای ارزیابی درد شکم حاد غیر ترومایی در بین بیماران مراجعه‌کننده به بخش اورژانس محسوب می شود. سی‌تی‌اسکن اسپیرال یک تکنیک با دقت تشخیصی بالا برای ارزیابی مبتلایان به درد شکم حاد غیرترومایی با امکان تصویربرداری در شرایط اورژانس محسوب می‌شود.

زمینه و هدف : تشخیص قبل از جراحی در مورد شکم حاد ضروری نیست بلکه مسوولیت اصلی جراح در برخورد با شکم حاد، تعیین نیاز به لاپاروتومی است. با این حال، در مورد پریتونیت‌های لوکالیزه‌ای مثل آپاندیسیت حاد، تابلوی بالینی و معاینه فیزیکی معمولاً آن قدر تشخیصی است که جراح را یکسره به سوی تشخیص نهایی هدایت می‌کند. از سوی دیگر، تشخیص‌های افتراقی آپاندیسیت حاد نیز بسیار فراوان و شایسته توجه هستند چرا که یافتن آپاندیس طبیعی در بیماری که با تشخیص آپاندیسیت حاد جراحی شده است، سرآغاز جستجو به دنبال سایر علل درد شکم است. در این میان، پیچ‌خوردگی امنتوم یک تشخیص نسبتاً نادر است که معمولاً دور از ذهن می‌ماند. با فکر کردن به این تشخیص و توجه به تظاهر تقریباً ثابت آن (خروج مایع سروزی- خونابه‌ای به محض گشودن صفاق) می‌توان مانع از تشخیص و درمان ناصحیح شد. معرفی بیمار : در این مقاله پسر بچه‌ای 9 ساله با شکم حاد معرفی می‌شود که با تشخیص آپاندیست جراحی شد و در نهایت پیچ‌خوردگی امنتوم علت درد شکم بود. نتیجه‌گیری : با آگاهی از این تشخیص و توجه به تظاهر تقریباً ثابت آن، می‌توان مانع از تشخیص و درمان ناصحیح شد.