مجله دانشکده پزشکی

---

اطلاعات موجود نشان می‌دهد که بین نارسایی عملکرد سیستم پروپریوسپتیو و الگوهای حرکتی ناصحیح با کمردرد مزمن ارتباط وجود دارد. اما کم و کیف این ارتباط چندان روشن نیست. هدف از این تحقیق بررسی اثر یک دوره ورزش درمانی ویژه بر شدت ناتوانی و میزان بهبود انحرافات posture بیماران مبتلا به کمردرد مزمن بود.
روش بررسی: تعداد 16 نفر زن مبتلا به کمردرد مزمن و30 نفر زن سالم با دامنه سنی 20 تا 40 سال بطور داوطلبانه در این پژوهش شرکت نمودند. بیماران به مدت سه ماه تحت ورزش درمانی قرار گرفتند. میزان درد کمر و شدت ناتوانی به ترتیب توسط پرسشنامه‌های کیوبک و اوسوستری بدست آمد. از یک دستگاه تعادل سنج الکتریکی برای اندازه‌گیری میزان انحرافات posture (فاصله انحراف مرکز ثقل از محور عمودی مرکز سطح اتکا) در شرایط مختلف استفاده شد. پس از درمان همه متغیرها مجدداً اندازه‌گیری شدند.
یافته‌ها: میزان ناتوانی و شدت درد کمر بیماران پس از درمان به ترتیب 53% و 58% بهبود یافتند. میانگین کل انحرافات مرکز ثقل در گروه تجربی قبل از درمان 3/0±3 و در گروه شاهد 2/0±3/1 بود که نشان می‌دهد بیماران 3/2 برابر افراد سالم از انحراف posture بیشتری برخوردار بودند اما پس از درمان با 53% بهبودی، posture بیماران مشابه posture افراد سالم گردید
نتیجه‌گیری: بیماران مبتلا به کمردرد مزمن از انحراف posture بیشتری برخوردار بودند. ورزش درمانی منجر به بهبود درد کمر، ناتوانی و انحرافات posture بیماران کمردرد مزمن شد. تمرینات اصلاح posture باید در برنامه درمانی بیماران کمر درد گنجانده شود.

---

زمینه و هدف: روش‌های مختلفی برای ارزیابی بیماران مبتلا به درد رادیکولر کمر وجود دارند که هر یک دقت تشخیصی و کارآیی خاص خود را دارند و مقایسه آن‌ها به ما امکان انتخاب روش برتر را می‌دهد. هدف از این مطالعه تعیین میزان تطابق یافته‌های EMG و MRI در بیماران مبتلا به کمردرد رادیکولر بوده است.

روش بررسی: در این مطالعه که به‌صورت توصیفی مقطعی انجام شده است، 101 بیمار که با کمردرد رادیکولر حاد یا مزمن طی سال‌های 1386 تا 1388 به بیمارستان سینای تهران مراجعه نمودند و بر اساس اندیکاسیون‌های موجود برای آن‌ها EMG و MRI درخواست گردید، مورد مطالعه واقع شدند و یافته‌های EMG و MRI آن‌ها و نیز مشخصات دموگرافیک و اطلاعات مربوط به کمردرد آن‌ها ثبت گردید. 

یافته‌ها: در مجموع از بین 101 بیمار مورد بررسی، 90 بیمار (89 درصد) دارای EMG غیرطبیعی بودند و 94 بیمار (93 درصد) MRI غیرطبیعی داشتند. نتایج دو آزمون MRI و EMG در 89 بیمار (88 درصد) مشابه بود و همخوانی داشت (05/0p=). حساسیت و اختصاصی بودن MRI به‌ترتیب 6/95 و 3/27 درصد و حساسیت و اختصاصی بودن EMG به‌ترتیب 5/91 و 60 درصد به‌دست آمد.

نتیجه‌گیری: در مجموع بر اساس یافته‌های حاصل از این مطالعه و مقایسه آن‌ها با سایر مطالعات انجام شده در این زمینه چنین استنباط می‌گردد که MRI و EMG هر دو دارای حساسیت خوبی می‌باشند و استفاده از MRI و EMG در کنار هم سبب افزایش قدرت تشخیصی در مبتلایان به درد رادیکولر کمر می‌گردند.

---

زمینه و هدف: آمار انجام MRI کمر در کشور بالا بوده و بر اساس مطالعات قبلی در حدود نیمی از کل موارد درخواست MRI را شامل می‌شود، لذا این مطالعه جهت بررسی ضرورت درخواست MRI لومبوساکرال در افراد تحت پوشش بیمه مکمل شهر تهران که مبتلا به کمردرد بودند و مقایسه آن با گایدلاین‌های (Guidelines) معتبر انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه مقطعی اطلاعات پرونده 274 بیمار تحت پوشش بیمه مکمل در شرکت بیمه دانا که MRI کمر انجام داده بودند، در یک دوره شش ماهه بررسی و با 225 بیمار که اطلاعات آنان کامل بود تماس تلفنی حاصل شد. بخشی از اطلاعات پرسش‌نامه مثل سن، جنس، تخصص پزشک معالج و گزارش MRI از پرونده استخراج و اطلاعات دیگر از قبیل تغییر اضطراب بیماران با گزارش MRI و نیز مدت کمر درد قبل از MRI، سابقه تروما، عفونت یا بدخیمی مرتبط با کمردرد، بی‌حسی زینی، اختلال حرکتی اندام تحتانی و بی‌اختیاری ادرار و مدفوع که بر اساس گایدلاین تنظیم شده بود طی تماس تلفنی از بیماران سوال شد.
یافته‌ها: از بیماران بررسی شده با MRI کمر 65% زن و 35% مرد بودند و سن مردان حدود یک دهه پایین‌تر از زنان بود. بیش از 90% تجویز توسط سه تخصص ارتوپدی، جراح مغز و اعصاب و متخصص داخلی اعصاب انجام شد. در 2/71% موارد پس از MRI اضطراب بیماران بیش‌تر شده یا تغییری نداشت. با توجه به اندیکاسیون‌های تجویز MRI کمر (مدت درد بیش از یک ماه، بی‌اختیاری ادرار و مدفوع و غیره)، تنها حدود 20% از موارد بر اساس گایدلاین درخواست شده بود.
نتیجه‌گیری: از هر پنج مورد MRI کمر انجام شده چهار مورد بدون ضرورت بوده و بر اساس گایدلاین نبوده است که نشان‌دهنده ضرورت طراحی گایدلاین بومی و بازنگری در نحوه درخواست MRI جهت کمردرد در بیماران مبتلا به کمردرد می‌باشد.

---

زمینه و هدف: فتق دیسک کمری در صورتی‌که منجر به درد شدید سیاتیک شود، نیازمند مداخله جراحی است، اما زمان مناسب جهت عمل جراحی و حذف فتق دیسک کمری همواره مورد بحث بوده است. روش بررسی: مطالعه حاضر به‌صورت مقطعی در 147 بیمار دارای نشانه‌های بالینی و رادیولوژیک فتق دیسک کمری L4-5 و L5-S1 که از فروردین 1388 تا اسفند 1390 در بیمارستان قائم (عج) مشهد برای اولین‌بار تحت عمل جراحی قرار گرفتند، انجام شد. در این بیماران مدت زمان درد سیاتیک با معیارهای نمره Modified Oswestry Disability Index (MODI)، Visual Analogue Scale (VAS) و Prolo Functional Economic Outcome Rating Scale پیش از جراحی و یک‌سال پس از جراحی ارزیابی شد. به‌علاوه، رضایت‌مندی بیماران دو سال پس از جراحی در تماس تلفنی با بیماران ثبت شد. یافته‌ها: 147 بیمار با متوسط سنی 4/7±4/37 با توجه به مدت زمان درد سیاتیک پیش از عمل به چهار گروه تقسیم شدند؛ <3 ماه، سه تا <6 ماه، شش تا <12 ماه و >12 ماه. تفاوت معناداری بین درد سیاتیک کمتر از سه‌ماه پیش از جراحی و بهبود امتیاز VAS یک‌سال پس از جراحی به‌نسبت پیش از جراحی مشاهده شد (022/0P=). اما ارتباطی بین مدت درد سیاتیک پیش از جراحی و سایر معیارهای بالینی شامل نمره MODI (63/0P=) و Prolo scale (85/0P=) پس از یک‌سال و همچنین رضایت‌مندی پس از دو سال از عمل جراحی و برگشت به‌کار (73/0P=) مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: گرچه ممکن است نتایج جراحی یک‌ساله در افرادی که درد سیاتیک کمتر از سه‌ماه داشته‌اند بهتر از بیماران با درد سیاتیک بیشتر از سه‌ماه باشد، ولی رضایت‌مندی بیماران پس از دو سال تفاوت قابل‌توجهی نداشته است.

---

زمینه و هدف: مطالعات اخیر نشان داده است که تغییرات سیگنال صفحه انتهایی مهره (تغییرات مودیک) رابطه نزدیکی با کمردرد دارد. هدف از این مطالعه بررسی تغییرات مودیک در تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) بر اساس سن، جنس، نوع تغییرات، تعداد مهره درگیر و محل تغییرات و بررسی همراهی آن با تغییرات دژنراتیو و بیرون‌زدگی دیسک در بیماران مبتلا به کمردرد بود.

روش بررسی: در این مطالعه گذشته‌نگر تغییرات مودیک در مهره و تغییرات دژنراتیو و بیرون‌زدگی دیسک در 229 نفر از بیماران با شکایت کمردرد که جهت MRI به بیمارستان حضرت رسول (ص) تهران از شهریور تا اسفندماه سال 1393 مراجعه کرده بودند ثبت شد.

یافته‌ها: بین نوع مودیک و سن ارتباط معنادار وجود داشت (003/0P=). بیشترین فراوانی موقعیت مودیک در قدام صفحه انتهایی 8/48% دیده شد (001/0=P). میزان مشاهده تغییرات مودیک در صفحات انتهایی فوقانی از تحتانی بیشتر بود، اما این تفاوت به حد معنادارآماری نرسید. بیشترین تغییرات دژنراتیو دیسک دهیدراسیون دیسک بود که در 1/18% از بیماران دیده شد. ارتباط تغییرات دژنراتیو وتغییرات مودیک معنادار بود (04/0P=). بیشترین فراوانی بیرون‌زدگی دیسک دیده شده، مربوط به بالجینگ بود که در 7/23% دیده شد. بیشترین فراوانی بیرون‌زدگی دیسک در نوع 2 مودیک دیده شد که از نظر آماری معنادار بود (01/0P=). سطح مودیک بیشتر از 25% با بیرون‌زدگی دیسک ارتباط معنادار داشت (04/0P=). ارتفاع مودیک بیشتر از 25% با بیرون‌زدگی دیسک ارتباط معنادار نداشت.

نتیجه‌گیری: با توجه به ارتباط معنادار بین تغییرات مودیک با تغییرات دژنراتیو و بیرون‌زدگی دیسک گزارش تغییرات مودیک در مهره‌های ضروری است.

---

دسته‌بندی انواع کمردرد در دسته‌های تشخیصی همگن روندهای تشخیصی و درمان فیزیوتراپی این عارضه‌ را تسهیل و بهینه‌سازی می‌نماید. هدف از ارایه این نوشتار مرور روند چندمرحله‌ای معرفی شده برای بررسی روایی دسته‌بندی‌های پنجگانه پیشنهادی کمردرد در مدل بالینی نقص‌های سامانه حرکت می‌باشد. مطالعه حاضر از گونه مطالعات مرور نقلی است که با جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی شاملGoogle Scholar ، PubMed، MEDLINE، CINAHL، Science Direct وEMBASE  و در مقالات انگلیسی از ابتدای 1995 تا انتهای 2018 صورت پذیرفته است. واژگان کلیدی شاملLow Back Pain ، Human Movement System، Reliability، Validity وClassification بودند. در این جستجو با توجه به معیارهای ورود، تعداد 14 مقاله‌ی پژوهشی که روایی دسته‌بندی‌های کمردرد را در سه حوزه‌ی تشخیص بالینی، آزمایشگاهی و درمانی بررسی کردند انتخاب شدند و مورد بررسی قرار گرفتند. پنج مورد از این مطالعات مربوط به حوزه روایی بالینی، پنج مورد مربوط به حوزه روایی آزمایشگاهی و چهار مورد مربوط به حوزه روایی اثرات درمان بودند. نتیجه مرور این مطالعات نشان می‌دهد که روش معاینه و تشخیص نوع کمردرد در مدل بالینی نقص‌های سامانه حرکت قابل فراگیری برای متخصصین است و با تمرین و تجربه، پایایی این روش برای متخصص زبده بیشتر می‌گردد، مطالعات دقیق آزمایشگاهی با سامانه ثبت سه بعدی حرکات، ویژگی‌های قابل تمایز در الگوی حرکات کمری دسته‌های کمردرد را نشان می‌دهند و نتایج اولیه درمان‌های اختصاصی این دسته‌بندی‌ها اثرات مثبت این درمان‌ها را تایید می‌نمایند. این نتایج تا حد زیادی تایید کننده روایی دسته‌بندی‌های ارایه شده برای کمردرد در مدل بالینی نقص‌های سامانه حرکت است.

---

زمینه و هدف: کمردرد مزمن (Chronic low back pain, (CLBP از شایعترین اختلالات ستون فقرات می‌باشد که   80%-65 افراد دیده می‌شود. دانستن الگوهای نرمال پارامترهای ستون فقرات و لگن در مشخص کردن احتمال بروز CLBP در افراد بسیار کمک‌کننده می‌باشد.
روش بررسی: این مطالعه در افراد سالم بدون سابقه جراحی و یا اختلالات ستون فقرات، و داشتن رادیوگرافی نرمال از فروردین 1397 تا فروردین 1398 در بیمارستان گلستان اهواز انجام شد. به‌منظور محاسبه زوایا و ایندکس‌ها از تمامی افراد، کلیشه رادیولوژی 36 اینچی در حالت ایستاده تهیه شد.
یافته‌ها: در این مطالعه 50 شرکت‌کننده شامل (54%)27 مرد و (46%)23 زن با میانگین سنی 5/12±33 سال BMI kg/m² 5/5±25 مورد بررسی قرار گرفتند. پس از بررسی پارامترهای ستونی و لگنی مشخص شد که، Pelvic incidence, (PI) به‌طور معناداری در زنان بیشتر از مردان می‌باشد (02/0=P). همچنین مشخص شد با افزایش سن میزان PI نیز افزایش پیدا می‌کند (043/0=P). به‌طوری‌که در افراد بالای 60 سال میزان PI به‌طرز معناداری از سایر افراد بالاتر است (05/0>P). در ادامه آنالیزهای بیشتر نشان داد که BMI، تاثیر مستقیمی بر میزان TK و (03/0=P) و LL (04/0=P) دارد. به‌طوری‌که بیشترین میزان LL و TK در افراد دارای BMI Kg/m² 9/34-30 دیده شد.
نتیجه‌گیری:یافته‌های مطالعه حاضر نشان داد که ایندکس‌های ستون فقرات و لگن تاثیر مهمی در بروز CLBP دارند. بر این اساس، بررسی این پارامترها در افراد بدون علامت به‌خصوص در سنین بالاتر شدیداً توصیه می‌گردد.