فصلنامه

زمینه و هدف: حضور کارگاه‌های صنعتی میزان آلودگی‌های شهری را افزایش داده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی فلزات سنگین کارگاه‌های باتری‌سازی شهر یزد و شناسایی میزان اثرات زیست‌محیطی حاصل از این آلاینده‌ها صورت گرفته است.

روش بررسی: این مطالعه به‌صورت توصیفی تحلیلی-مقطعی انجام شد. براساس خصوصیات جغرافیایی، شهر به سه بخش تقسیم و در مجموع 30 کارگاه باتری‌سازی به‌ روش تصادفی طبقه‌بندی‌ شده انتخاب شد. فلزات سنگین (سرب، کادمیوم، کروم، روی و مس، آهن و منگنز) موجود در غبار کف با استفاده از دستگاه جذب اتمی (AAS) اندازه‌گیری شد. اثرات زیست‌محیطی ناشی از آلودگی با فلزات سنگین نیز با شاخص‌ خطر بالقوه زیست‌محیطی (RI)، شاخص آلودگی تجمعی (IPI)، ضریب آلودگی (Cf) و درجه آلودگی اصلاح‌شده (mC_d) و آزمون‌ آماری همبستگی پیرسون شناسایی شد.

یافته‌ها: روند تغییرات غلظت فلزات سنگین در ذرات غبار کف کارگاه‌ها به‌صورت آهن>مس> سرب> روی> منگنز> کروم> کادمیوم حاصل شد. لذا میانگین غلظت فلز آهن در نمونه‌ها 27011/52±4721/05 و فلز کادمیوم  78/25±21/07mg/kg بود. همچنین نتایج شاخص خطر بالقوه زیست‌محیطی (RI) نشان داد که فلزات سنگین غبار کف خطر خیلی زیاد (2816/29) دارد. میزان شاخص (mC_d) در کارگاه‌ها نیز معادل 63/35 نمایانگر این است که این کارگاه‌ها در کلاس آلودگی بسیار شدید قرار دارند. ضریب آلودگی (Cf) نیز برای فلز مس معادل 304/17 حاصل شد که آلودگی بسیار زیاد این فلز را در کارگاه‌ها نشان داد.      

نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان داد که غلظت زیاد فلزات سنگین در کارگاه‌های باتری‌سازی ناشی از تعامل فلزات سنگین اجزای ضایعات صنایع از جمله زباله‌های الکتریکی و باتری با گردوغبار است که منشا انسان‌ساخت دارد.