فصلنامه

زمینه و هدف: افزایش جمعیت شهری و صنعتی شدن باعث افزایش نرخ تولید پسماند ­شهری و به تبع آن افزایش نگرانی­ ها در مورد پایداری محیط زیست شده است، اخیرا روش ارزیابی چرخه زندگی به عنوان ابزاری سودمند جهت حل این مشکل ارائه شده است. هدف از این مطالعه بررسی و مقایسه اثرات زیست محیطی سه زیرسامانه­ پردازش و دفع پسماند شهر تهران از قبیل هضم بی ­هوازی، پسماندسوز ایزوله و دفن سنتی است.

روش بررسی: در این مطالعه، ابتدا خصوصیات فیزیکی پسماندهای تولیدی و مصرف نهاده ­ها در محدوده مورد مطالعه از طریق میانگین روزانه بین مهر ماه 1393 تا آبان 1394 تعیین و سپس مراحل مختلف روش ارزیابی چرخه زندگی (LCA) در ارتباط با هر کدام از زیرسامانه­ ها پیگیری شد. نهایتا نتایج در نرم افزار SimaPro بر اساس روش CML Baseline 2000 ارائه و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها: نتایج نشان داد در یک سامانه یکپارچه مدیریت پسماند شهری هر چقدر نرخ تفکیک و بازیافت افزایش یابد، میزان نشر آلاینده ­های زیست محیطی نیز به طور قابل توجهی کاهش پیدا خواهد کرد، به طوری‌که پتانسیل گرمایش جهانی، اسیدی شدن، اختناق دریاچه­ ای و تقلیل مواد غیرآلی به عنوان مهم­ترین بخش­ های اثر به ازای تن پسماند ورودی روزانه در زیرسامانه هضم بی­ هوازی به ترتیب برابر با kg CO₂ eq  125935-، kg SO₂ eq 449-، kg PO₄^3- eq 1690- و kg Sb eq 0/43- و در زیرسامانه پسماند­سوز به ترتیب برابر با  264872 kg CO₂ eq -، kg SO₂ eq 974-، 3471kg PO₄^3- eq- و kg Sb eq 0/76- بدست آمد در حالی که در زیرسامانه لندفیل شاخص­ های مذکور به ترتیب برابر با kg CO₂ eq  74478، kg SO₂ eq 362، kg PO₄^3- eq 118 و  kg Sb eq 0/13 برآورد گردید.

نتیجه ­گیری: با توجه به فرایند­های تشکیل­ دهنده­ هر کدام از زیرسامانه ­ها و نتایج حاصل از ارزیابی نشر آلاینده­ ها در زیرسامانه­ های مورد مطالعه می­ توان نتیجه گرفت در یک سامانه یکپارچه مدیریت پسماند، زیرسامانه­ های مولد انرژی از قبیل هضم بی­ هوازی و پسماندسوزی باید در اولویت اول و زیرسامانه­ های سنتی مانند لندفیل در اولویت آخر قرار گیرد.