فصلنامه بهداشت و ایمنی کار

مقدمه: پژوهش حاضر، در پی وارسی رابطه بین جو ایمنی و عملکرد ایمنی کارکنان با توجه به نقش میانجی دانش ایمنی و انگیزش ایمنی است.
 

روش انجام کار: این پژوهش از نظر هدف، پژوهشی کاربردی است و بر اساس روش گردآوری داده‌ها، توصیفی- پیمایشی می‌باشد و از نظر روش تجزیه و تحلیل داده‌ها، از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش تمامی کارکنان این واحد به تعداد 4525 نفر را در بر می‌گیرد. این تحقیق در دی‌ماه سال 93 انجام شد. جمع آوری داده‌ها از طریق چهار پرسش‌نامه (جو ایمنی، دانش ایمنی، انگیزش ایمنی و عملکرد ایمنی) صورت گرفت. تعداد 354 نفر به عنوان حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و به روش تصادفی طبقه ای تعیین شدند. پرسش‌نامه‌ها به نسبت تعداد کارکنان در هر واحد توزیع و سپس جمع آوری شد. پاسخ دهندگان مطابق مقیاس لیکرت از کاملاً موافق تا کاملاً مخالف که در دامنه (1) تا (5) امتیازدهی شده بود، به گزینه‌ها پاسخ دادند.
 

یافته‌ها: داده‌های به‌دست آمده از طریق پرسش‌نامه، با استفاده از نرم افزار SmartPLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نرمال بودن متغیرها با استفاده از آزمون کلموگروف - اسمیرنوف که فرض نرمال بودن متغیرها تایید شد. برای تجزیه و تحلیل داده از روش حداقل مجذورات جزیی (PLS) و برای آزمون فرضیه‌های تحقیق نیز از روش‌های الگویابی معادلات ساختاری (SEM) استفاده شد. جهت بررسی پایایی ابزار تحقیق از روش آلفای کرونباخ و ضریب پایایی ترکیبی (CR) استفاده شده است که ضریب مربوط به همه متغیرها بالاتر از 0.7 و قابل قبول می‌باشد. برای سنجش روایی پرسش‌نامه از میانگین واریانس استخراج شده (AVE) نیز استفاده گردید که بیش از 4/0 و درحد نسبتاً قابل قبولی بود.  هم‌چنین برای بررسی برازش مدل ساختاری از معیارهای ضرایب معناداریZ، R_square، Q² و در نهایت از معیار اندازه تاثیرf ²  استفاده شده است که نتایج به‌دست آمده نشان دهنده برازش مناسب مدل می‌باشد.
 

نتیجه گیری: نتایج به‌دست آمده تمامی فرضیات تحقیق را مورد حمایت قرار می‌دهد و نشان می‌دهد جو ایمنی به طور مستقیم بر عملکرد ایمنی تاثیر دارد.  هم‌چنین دانش ایمنی و انگیزش ایمنی نقش واسطه ای را در رابطه بین جو ایمنی و عملکرد ایمنی دارند. علاوه بر آن دانش ایمنی از طریق انگیزش ایمنی نیز بر عملکرد ایمنی تاثیر گذار است. با توجه به نتایج تحقیق پیشنهاد می‌شود جو ایمنی کارکنان با تقویت مولفه‌های موثر بر آن با توجه به مدل تحقیق بهبود یابد، دانش ایمنی کارکنان ارتقاء یافته و انگیزش ایمنی کارکنان نیز تقویت گردد.  هم‌چنین پیشنهاد می‌شود عوامل فردی و سازمانی دیگر نیز شناسایی و به مدل وارد شود. علاوه بر آن می‌توان با شناسایی متغیرهای مداخله گر نقش آن‌ها را نیز در عملکرد ایمنی مورد مطالعه قرار داد.