مجله دانشکده پزشکی

مقدمه: در طی درمان طولانی عفونت ها، غلظت موثر آنتی بیوتیک ها ممکن است بمقدار کافی در بدن حفظ نشود و میزان آنها در طول دوره درمان کاهش یافته و نهایتا غلظت آنتی بیوتیک در محل هدف به حد کمتر از MIC (حداقل غلظت بازدارندگی رشد Minimal inhibitory concentration) برسد، همچنین شواهدی بدست آمد که غلظت آنتی بیوتیک ها پایین تر از MIC بر صفات ویرولانس باکتری اثر دارد. در این تحقیق اثر sub-MIC آنتی بیوتیک های آمپی سیلین، جنتامایسین، نالیدیگزیک اسید بر بعضی از صفات پروتئوس میرابیلیس، که عامل مهم ایجاد آلودگی در مجاری ادرار می باشد، مورد بررسی قرار گرفت.

مواد و روش ها: صفات مورد بررسی عبارت بودند از مرفولوژی، تولید آمونیاک و فعالیت آنزیم اوره آز. بمنظور تعیین MIC از روش Serial broth dilution (تعیین رقت های متوالی) طبق روش های استاندارد National committee for clinical laboratory standards documents M7-A2 NCCLS استفاده گردید.

یافته ها: در حضور غلظت های کم آمپی سیلین، رشته های طویل از این باکتری تشکیل گردید ولی دو آنتی بیوتیک دیگر اثری بر شکل باکتری نداشتند. رشد باکتری تحت تاثیر غلظت های sub-MIC آمپی سیلین و جنتامایسین بوده و در حضور این دو آنتی بیوتیک فاز تاخیری طولانی گردید. غلظت ½MIC از نالیدیگزیک اسید باعث کاهش سرعت رشد باکتری گشت ولی فاز تاخیری در حضور این آنتی بیوتیک تغییری نیافت. میزان تولید آمونیاک در حضور غلظت های sub-MIC آمپی سیلین و جنتامایسین افزایش یافت و در محیط های ½MIC از آمپی سیلین میزان تولید آمونیاک، 30 برابر محیط کنترل افزایش پیدا کرد. در بررسی فعالیت ویژه اوره آز باکتری اختلاف بدست آمده بین نمونه های تحت تیمار آنتی بیوتیک و نمونه های شاهد بسیار جزئی بود. نالیدیگزیک اسید اثر قابل توجهی بر تولید آمونیاک و فعالیت ویژه اوره آز پروتئوس میرابیلیس نداشت.

نتیجه گیری و توصیه ها: با این دو آزمایش می توان نتیجه گرفت که آمپی سیلین و جنتامایسین در واقع با اثر بر دیواره سلولی و تغییر نفوذپذیری آن، بر تولید آمونیاک و فعالیت اوره آز اثر می گذارد. در این تحقیق نشان داده شده که غلظت پایین آنتی بیوتیک های مختلف می تواند اثرات گوناگون بر عوامل بیماریزا باکتری ها داشته باشد و مهمترین جنبه کاربردی این نوع تحقیقات بررسی اثرات غلظت پایین آنتی بیوتیک ها بر باکتری ها و کاهش دوز آنتی بیوتیک برای بیماران است و نتایج حاصل می تواند پیشنهاد کننده طرح هایی باشد که بمنظور حداقل سازی اثرات زیان آور آنتی بیوتیک ها از برنامه های دوزبندی جدید با غلظت های کمتر استفاده گردد.